Lesson 13: Pagbuo ng mga Pinuno

Maraming mga pinuno ang may impluwensya batay sa kanilang personal na charisma, na hindi umaabot ng higit sa kanilang presensya. Personal nilang ginagabayan ang lahat ng nangyayari sa organisasyon. Hindi sila nagkakaroon ng isang istraktura ng pamumuno at tila hindi sila makakalap ng mga pinunong susuporta sa ibinahaging layunin. Minsan ay para silang malakas na pinuno sapagkat mayroon silang ganoong kontrol sa kanilang organisasyon, ngunit ang kanilang samahan ay hindi maaaring lumago ng lampas sa isang tiyak na punto.

Ang isang organisasyon ay hindi umuunlad maliban kung ang mga pinuno nito ay umuunlad. Ang isang organisasyon ay umaabot sa mga hangganan nito kapag naabot ng mga namumuno ang kanilang mga limitasyon. Hindi makakayanang lagpasan ng organisasyon ang kanyang mga limitasyon maliban kung makahanap ng paraan ang mga pinuno upang mapaunlad ang kanilang mga sarili.

Ang isang batang pinuno ay nagkamit ng kapangyarihan sa isang bansa. Nais niyang magkaroon ng ganap na kapangyarihan at tiyakin na walang nakikipagkumpitensya sa kanya. Upang malaman kung paano ito gagawin, binisita niya ang isang matandang pinuno na naging diktador sa isang bansa sa loob ng mahabang panahon. Itinanong niya, “Paano mo matitiyak na walang iba na kukuha ng iyong kapangyarihan?” Magkasama silang naglalakad sa isang lupain kung saan ay may tumutubong mga damo. Ang matandang diktador ay may tungkod, at habang nilalakaran nila ang mga damo, itinumba ng diktador ang pinakamatataas na damo. Pagkalipas ng ilang minuto matapos mapanuod ito, sinabi ng batang pinuno na, “Naiintindihan ko.”

May mga pinuno ay hindi nagnanais ng mga makakatulong na may ideya at kakayahan sa pamumuno. Gusto lamang nila ang mga taong susunod sa kanilang mga direksyon.

Ang mga pinunong naglilingkod sa kanilang sarili lamang na lulong sa kapangyarihan, pagkilala, at takot na mawala sa posisyon ay malamang na hindi gumugugol ng anumang oras o pagsisikap upang sanayin ang papalit sa kanila.[1]

Ang mga pinunong ito ay lumilikha ng isang kapaligiran kung saan ang mga bagong pinuno ay hindi naihanda o napaunlad. Mayroon lamang isang pinuno at kanyang mga katulong. Ang organisasyon ay hindi bumuo ng mga departamento at programa na mangangailangan ng karagdagang pinuno. Ang mga kabataan na may malakas na kakayahan sa pamumuno ay karaniwang umaalis sa organisasyon upang maghanap ng isang lugar na may mga oportunidad.

Ang mga bagong pinuno ay kinakailangan para sa dalawang layunin: (1) upang ihanda para sa mga posisyon sa pamumuno sa hinaharap at (2) upang mapalawak ang organisasyon.

Si Herod, the Great na hinirang ng mga Romano ay namuno sa Judea. Hindi siya isang Hudyo, at karamihan sa mga tao sa bansa ay ayaw siyang maging pinuno. Palagi siyang naghihinala na sinisikap ng mga tao na alisin siya sa pagiging hari. Pinatay niya ang ilan sa kanyang mga asawa at anak na lalaki sapagkat pinaghihinalaan niya sila. Hindi niya sinanay ang sinuman upang pumalit sa kanya. Matapos siyang mamatay, ang kanyang anak ay naging hari ngunit hindi niya magawa nang maayos ang trabaho at tinanggal siya ng mga Romano. Naglagay ng bagong gobernador ang mga Romano para mamahala sa Judea, at wala nang ibang naging hari ang Judea.

Ang panandaliang tagumpay na walang tagapagmana ay pangmatagalang kabiguan. Kung ang isang organisasyon ay hindi nagpatuloy na makagawa ng maayos matapos ang termino ng isang pinuno, hindi niya ganap na natupad ang kanyang responsibilidad.

Ang isang tao ay naihahanda para sa isang mataas na posisyon ng pamumuno hindi lamang sa pamamagitan ng pagtulong sa nangungunang pinuno, kundi maging sa pamamagitan ng paglilingkod bilang isang pinuno. Ang nangungunang pinuno ay dapat na handang magkaroon sa samahan ng tinuturuang pinuno: mga pinuno na may mga ideya, kumikilos, at gumagawa ng mga desisyon.

Ang mga bagong pinuno ay dapat ding tinuturuan para sa paglago ng organisasyon. Ang isang organisasyon ay hindi makakabuo ng mga bagong programa o mapapalawak ito nang walang karagdagang mga pinuno.

[2]Mahalaga na magkaroon ng mga pagkakataon para sa mga potensyal na pinuno. Kung ang isang organisasyon ay may ilan lamang na posisyon sa pamumuno at hindi na makapagdagdag, hindi nito magagawang magpalawak at hindi mapapanatili ang mga potensyal na pinuno. Halimbawa, ang isang malusog na iglesia ay may mga miyembro na lalong nakikibahagi at nais na magsimula ng mga bagong ministeryo. Kung hindi sila bibigyan ng pagkakataon na manguna, ang iglesia ay hindi lalago ayon sa nararapat.

Ang kabiguang makabuo ng mas maraming pinuno ay magbubunga na pasanin ng nangungunang pinuno ang lahat ng desisyon. Dahil ang pinuno ay may mga limitasyon, kaya kadalasan ay naghihintay sa kanya ang mga tao.

Si Moises ay nasa isang bagong posisyon matapos niyang pangunahan ang Israel palabas ng Ehipto. Ang mga tao ay lumapit sa kanya upang malutas ang bawat hidwaan sa pagitan nila. Napakaraming hidwaan sa kanila sapagkat maraming tao sa isang bagong lugar na wala pang nakatatag na mga batas o halimbawa na susundan. Binisita ni Jetro si Moises at nakita niya na ginugugol ni Moises ang bawat araw sa paglutas ng mga hidwaan ng mga tao. Pinayuhan siya ni Jetro na magtayo ng mga hukom sa iba’t ibang antas upang magpasya sa karamihan ng mga kaso. Ang aksyon na ito ang nagtatag ng mga pinuno na may tunay na awtoridad.

Ang isang pinuno na nakatuon ang pag-iisip sa pag-akit ng mga tagasunod ay karaniwang nagkukulang ng tulong sa pamumuno. Ang isang organisasyon ay maaaring magdagdag ng mga tagasunod, o maaari nitong paramihin ang mga tagasunod sa pamamagitan ng pag-akit at pagbuo ng mga pinuno.

Ang pagpapaunlad ng mga pinuno ay hindi lamang responsibilidad ng nangungunang pinuno. Ang bawat pinuno sa organisasyon, sa bawat antas, ay dapat tumulong upang paunlarin ang mga tao sa paligid niya sa pamamagitan ng paggabay at pagbabahagi ng responsibilidad.

► Bakit nangangailangan ng maraming pinuno ang isang malakas at lumalagong organisasyon?

Ang pagpili ng mga potensyal na pinuno ay ang pinakamahalagang desisyon na ginagawa ng isang pinuno. Ang proseso ng pagpili ay dapat maging maingat at detalyado. Ang ilang mga katangian na kailangang hanapin sa mga potensyal na pinuno ay kinabibilangan ng:karunungan, optimism, kahandaang tumanggap ng responsibilidad, lakas ng loob, pagkamalikhain, kakayahang umangkop, at hindi makasarili.

Ayon kay John Maxwell, ang mga potensyal na pinuno ay may posibilidad na magkaroon ng ilang katangian. Ang mga ito ay mga catalysts, maimpluwensya, bumubuo ng mga relasyon, pinagsasama-sama ang mga tao, mga nagdaragdag ng halaga, oportunista, at tagatapos ng gawain.[1] Huwag lamang maghanap ng isang tao na walang malubhang kahinaan; hanapin ang isang tao na may mga espesyal na lakas.

Kumalap ng mga taong mayroon nang motibasyon. Huwag ipagpalagay na maaari kang makahanap ng isang paraan upang baguhin ang isang taong walang motibasyon.

[2]Mas kumalap ng mga taong may maayos na pag-uugali kaysa sa kasanayan. Ang kasanayan ay maaaring paunlarin. Hindi mo alam kung ang kanilang pag-uugali ay maaaring paunlarin. Ang pagpapaunlad ng pag-uugali ay isang pokus ng ministeryo, ngunit huwag ilagay ang isang tao sa isang posisyon bago siya magkaroon ng tamang pag-uugali.

Dapat maging halimbawa ang pinuno ng mga pinahahalagahan ng organisasyon at hanapin ang mga potensyal na pinuno na nakikibahagi sa mga pinahahalagahang iyon.

► Ipaliwanag kung paano mo makikilala ang isang potensyal na pinuno.

Ang mga pinuno ay may posibilidad na makaakit ng mga pinunong katulad nila, ngunit ang isang maingat na pinuno ay maaaring matawag ang pansin ng mga pinunong may mga mahusay na kakayahan. Maraming pinuno ang nagrereklamo na kailangan nila ng tulong, ngunit wala silang isang kaakit-akit na operasyon at pangitain at walang plano sa paggamit ng tulong.

Ang kalidad ng pinuno at ang pagpapatakbo ng operasyon ay nagiging batayan sa kalidad ng mga taong naaakit niya. Ang kakayahan at tagumpay ng isang namumuno ay nakakatawag ng pansin ng iba pang mga pinuno na may maidadagdag na kakayahan.

Sinusundan ng mga pinuno ang isang pinuno na sa palagay nila ay madadala sila sa nais nilang kalagyan. Ang mga potensyal na pinuno ay naaakit ng isang malaking layunin at malaking hangarin. Ang mga potensyal na pinuno ay naaakit ng pagkakataon na mahasa sa pagsasanay.

(1) Isaalang-alang ang direksyon ng iyong organisasyon.

Ano ang mga mahahalagang pangangailangan ng organisasyon? Simulan ang pagpapa-unlad ng mga pinuno upang matugunan ang mga pangangailangang iyon. Ano ang mga potensyal na bahagi na maaaring mapalago sa iyong organisasyon? Simulan ang pagpapaunlad sa mga pinuno na pangunahan ang paglagong iyon.

(2) Gawing isang pangunahing prayoridad ang pagpapaunlad ng mga pinuno.

Ang mga tao ang pinakamahalagang pag-aari ng isang organisasyon. Ang isang organisasyon ay maaaring may mga gusali at iba pang mga pag-aari, ngunit mahina ang mga iyon kung wala namang mga taong nakikibahagi na may kakayanang mamuno.

(3) Lumikha ng isang kapaligiran para sa paglago ng mga pinuno.

Bigyan ang mga tao ng kalayaan na magkusa at gumawa ng mga desisyon. Ang mga tao ay magiging malikhain kung mayroon silang kalayaan. Maaaring talikuran ng mga taong walang motibasyon o lakas ang kanilang mga layunin o kaya naman ay pumunta sa ibang lugar. Kinakailangan para sa pagpapaunlad/pagbibigay kakayahan ang malinaw na natukoy na mga tungkulin, isang paglalarawan ng tagumpay at sapat na mapagkukunan.

Ang mga bagong programa, proyekto, departamento, at organisasyon ay mga kapaligiran kung saan maaaring magkaroon ng mga bagong pinuno. Kung minsan, dapat magsimula ng isang bagong bagay ang isang organisasyon upang magbigay ng mga pagkakataon sa isang potensyal na pinuno.

(4) Tulungan ang iyong mga pinamumunuan na higitan ang mga gampanin ng isang posisyon.

Ang isang tao na nasa isang posisyon ay maaaring ipagpalagay na kailangan lamang niyang matugunan ang ilang tiyak na gampanin at ang kanyang impluwensya ay limitado. Maaaring mamuno ang isang tao nang higit pa sa hinihingi ng kanyang posisyon sa pamamagitan ng:

• Higitan ang mga inaasahan sa mga itinakdang responsibilidad

• Ang pagmamasid at pagtugon sa mga pangangailangan ng higit sa hinihiling sa kanya

• Pagbuo ng mga relasyon sa iba sa pamamagitan ng paghikayat at pagtulong

• Pag-unawa at pagtulong sa mga alalahanin ng mga mas nakakataas sa kanyang posisyon.

Hindi lamang ang nangungunang pinuno ang dapat magsanay ng iba pang mga mamumuno. Ang bawat pinuno sa organisasyon ay dapat na akuin ang responsibilidad na paunlarin ang iba pa.

(5) Planuhin ang mga oportunidad ng paglago para sa mga potensyal na pinuno.

Ang mga sesyon ng pagsasanay, mga pagkakataon upang mag-obserba sa mga gawain ng matatagumpay na pinuno, at pati ang mga pakikipag-usap sa mga pinuno ay mga pagkakataon upang lumago. Huwag ipagpalagay na maaari mong gawin ang lahat ng pagsasanay ng mag-isa. Magsama ng mga magtuturong may kadalubhasaan sa mga bagay na hindi mo alam.

Isang hindi magandang halimbawa…

Si Diotrephes ay isang pinuno sa isang lokal na iglesia. Nais niya na siya lamang ang pinuno para sa kanyang pinamumunuan. Ayaw niyang igalang ang mga apostol na higit sa paggalang sa kanya (3 Juan 1:9). Sinabi niya sa kanyang mga pinamumunuan na huwang tanggapin ang mga mensahe mula sa mga apostol at pinatalsik ang ilan sa iglesia.

Ang isang mapagmataas, walang tiwala sa sariling pinuno ay natatakot para sa kanyang mga pinamumunuan na maimpluwensyahan ng iba pa. Pinagkakaitan niya sila ng mga aral at impluwensyang makakapagbigay pakinabang sa kanila. Higit sa lahat, maaaring nagrerebelde siya laban sa Dios sa pamamagitan ng pagtanggi sa awtoridad ng tao na itinalaga ng Dios.

Ang Pakinabang sa Mga Pagkakataong Magsanay

Para sa isang bagong pinuno na may kasigasigan, ang isang pagkakataong magsanay ay isang gantimpala at pribilehiyo. Ang ilang mga potensyal na pinuno ay maaaring alukin na maging kaanib dahil sa dekalidad na pagsasanay. Ang mga karanasan sa paglago ay pinakamahalaga kung ang kanilang pinuno ay nakikilahok sa kanila at ginagabayan sila sa pagsasabuhay ng kanilang natutunan.

Ang pinaka karaniwang pagtutol na ginagawa ng isang potensyal na pinuno kapag sinusubukan mo siyang kunin para sa isang bagong responsibilidad ay,“Hindi ko alam kung paano gawin iyon,” o “Hindi ko alam kung magagawa ko iyon.” Ang isang potensyal na pinuno ay nagkakaroon ng motibasyon dahil sa alok na pagsasanay.

Ibinigay ni John Maxwell ang mga hakbang na ito para sa pagsisimula ng isang bagong pinuno: maghanap ng katibayan na nais nilang lumago, tukuyin ang kanilang mga kalakasan, dagdagan ang kanilang kumpiyansa, bigyan sila ng isang lugar upang magsanay, sanayin sila sa pagpapa-unlad, at patuloy na pataasin ang kanilang mga responsibilidad.[1]

(6) Ituon ang pansin sa may pinakamataas na potensyal.

Si Jesus ay hindi nagbigay ng pantay na oras sa lahat ng kanyang mga alagad. Hindi natin sinasabi na ang ilang mga tao ay mayroong mas malaking halaga kaysa sa iba. Ang bawat tao ay mula sa wangis ng Dios at samakatuwid ay mayroong walang limitasyon na kahalagahan. Gayunpaman, para sa pagsasanay sa pamumuno, hindi lahat ng tao ay may pantay na potensyal. Kung sasanayin natin ang may pinakamataas na potensyal, pagpapalain natin ang mas maraming tao kaysa kung ipapamahagi natin ang ating oras sa maraming tao habang pinababayaan ang mga maaaring sanayin. Hindi natin masasanay ang sinuman ng epektibo nang hindi nagbibigay ng pansin sa mga napili.

Tandaan ang Prinsipyo ng Pareto mula sa Leksiyon 7. 20% ng iyong mga pinamumunuan ang makakagawa ng 80% ng mga resulta. Ituon ang iyong pagsasanay sa 20% na ito.

Ang ilang mga pinuno ay nakakaramdam ng katagumpayan sa pamamagitan ng pagdaragdag ng mga umaasang tagasunod. Mas mabuting makakuha ng katagumpayan mula sa pagtuturo – katulad ng pagtuturo bilang magulang. Ang mga pinuno na kumakalap ng mga tagasunod na halip na mga tagapamuno ay nagtutuon ng pansin sa mga kahinaan ng mga tao sa halip na sa mga kalakasan. Inaasahan nila ang maliit na pakikibahagi mula sa mga tao. Gumugugol sila ng oras sa ibabang 20% sa halip na sa nangungunang 20%.

Ibinigay ni John Maxwell ang payong ito:“huwag ipadala ang iyong mga pato sa paaralan ng agila.”

► Sa konteksto ng paksang ito, sa palagay mo ano ang ibig niyang sabihin?

(7) Tulungan ang mga tao na maging taong tumatapos ng gawain.

Matutulungan mo ang isang tao na matutunang tapusin ang mga proyekto kung ipapakita mo sa kanila ang malaking larawan, bibigyan sila ng pananagutan, tulungan silang iiskedyul ang kanilang oras, magbigay ng katuwang sa gawain, at gantimpalaan lamang ang mga natapos na gawain.[2]

(8) Bigyan ang mga tao ng pinakamahusay na pagkakataon upang magtagumpay, ngunit huwag itong gawin para sa kanila.

Mayroong ilang karaniwang pagkakamali na dapat maiwasan sa mga taong hindi nagtatagumpay. Huwag magkulang na bigyan sila ng isang kapaligiran kung saan sila maaaring magtagumpay. Huwag gawin para sa kanila ang dapat na kanilang ginagawa. Huwag magpatuloy na bigyan sila ng mga pagkakataon kapag nalaman mong hindi nila gagawin ang dapat nilang gawin.

(9) Tulungan silang magtakda ng mga tiyak na hangarin.

Ang pananagutan para sa isang pangkalahatang bahagi na walang mga tukoy na hangarin ay nagpaparalisa ng pagkilos. Ang isang tao na walang tiyak na hangarin ay susubukan lamang na pamahalaan ang mga bagay at iiwasan ang mga problema. Ang isang paglalarawan ng gawain ay dapat mayroong 4-6 na tiyak na mga gampanin, at hindi isang mahabang listahan ng gawain.

(10) Tulungan silang mangako ng pakikilahok sa malaking layunin.

Ang mga malaking layunin ay umaakit ng malaking pagsisikap at mga pangako ng pakikilahok. Ang isang malaking layunin, na pinamumunuan ng isang may kakayahang pinuno, ay makakaakit ng iba pang mga pinuno.

► Alin sa mga pamamaraan sa pagpapaunlad na nasa itaas ang nagawa na para sa iyo? Alin sa mga ito ang nais mong gawin para sa iyo? Bakit?

Kung minsan hindi alam ng isang potensyal na pinuno ang kanyang potensyal. Nabuhay si Gideon sa panahong sinasalakay ng mga kaaway ang Israel. Dumarating ang mga Madianita bawat taon sa panahon ng anihan at kinukuha ang mga inaani.

Si Gideon ay nag-aani ng palay at naghahanda upang itago ito bago dumating ang mga Madianita. Wala siyang plano na lutasin ang problema at hindi niya inaasahang maging isang pinuno. Sinisikap lamang niyang mabuhay.

Isang anghel ang nagpakita kay Gideon at sinabi, “Pagbati, dakilang sundalo” (Hukom 6:12). Maaaring nalito si Gideon sa pagbating iyon. Nang marinig niya na kailangan niyang pangunahan ang mga tao sa tagumpay, naisip niya na hindi siya karapat-dapat. Ang kanyang pamilya ay hindi mahalaga sa tribo, at ni hindi rin siya isang pinuno sa kanyang pamilya.

Ang pagtawag ng Dios ay madalas na dumarating sa mga taong hindi iyon inaasahan. Minsan ay hindi lumilitaw ang kakayahan sa pamumuno hanggang sa tanggapin nila ang pagtawag ng Dios. Ibinibigay ng Dios ang mga kakayahang kailangan natin upang matupad ang kanyang pagtawag.

Ang pagtuturo ay isang uri ng pagsasanay. Ang ilang mga katangian ng pagtuturo ay ang mga sumusunod:

Ang isang taong may karanasan at kaalaman ay nagsasanay ng ibang tao. Pangkaraniwan na ang tagapagturo ay mas matanda kaysa sa mag-aaral, ngunit hindi iyon palaging ganoon.

Ang tagapagturo ay nagbibigay ng personal na oras at pansin sa mag-aaral, sa halip na magbigay lamang ng tagubilin sa isang pangkat.

Mayroong kaugnayan sa pagitan ng tagapagturo at mag-aaral na lampas sa obligasyong propesyonal. Iginagalang ng mag-aaral ang tagapagturo at nais na sundin ang kanyang mga halimbawa, at personal na hangarin ng tagapagturo na magtagumpay ang mag-aaral. Ang relasyon ay maaaring maging isang malalim na pagkakaibigan na tumatagal ng habang buhay. Maaaring palaging maramdaman ng mag-aaral na ang karamihan sa kanyang tagumpay ay dahil sa relasyon niya sa kanyang tagapagturo.

Hindi lamang ang kasanayan ang natututunan ng mag-aaral, ngunit pati ang mga pag-uugali at mga prayoridad ng tagapagturo. Natututunan niya ang isang pamantayan ng kalidad. Nalalaman niya kung paano nauugnay ang mga gawain sa iba pang mga aspeto ng kanyang buhay.

Sa panahon ng pagsasanay, ang tagapagturo at mag-aaral ay hindi lamang pinag-aaralan ang gawain, ngunit aktwal na ginagawa ang gawain nang magkasama. Sa simula, maaaring obserbahan lamang ng mag-aaral ang tagapagturo. Unti-unti, ang mag-aaral ay tumatanggap ng mas maraming responsibilidad. Darating ang pagkakataon na ang mag-aaral ang siyang gagawa ng gawain at ang tagapagturo ang siyang magmamasid.

Ang tagapagturo ay hindi lamang simpleng sumusunod sa isang nakahandang pamamaraan ng pagtuturo, kundi iniaangkop din niya ang kanyang pagtuturo sa mga pangangailangan ng mag-aaral.

Habang natututo at tumatanggap ng higit pang tungkulin ang isang mag-aaral, nagbibigay ang tagapagturo ng evaluation at mga direksiyon para sa ikauunlad nito. Mahalaga para sa tagapagturo na magbigay ng pagpuna sa paraang nakatutulong, laging nagpapakita na siya ay may pagtitiwala sa kakayahan ng mag-aaral na matuto at gumawa nang maayos. Mahalaga para sa mag-aaral na maging sapat na mapagpakumbaba upang makinig, na hindi iniisip na sapat na ang kanyang nalalaman at hindi na niya kailangan pang makarinig ng iba pa.

Nangangailangan ng panahon ang pagtuturo. Ang haba ng panahon ay depende sa dami ng kaalaman na kailangang matutuhan at isabuhay, ang magkakaibang sitwasyon na kailangang paghandaang harapin ng mag-aaral, at ang dami ng paghubog ng karakter na dapat mangyari. Para sa isang simpleng gawain, ang pagtuturo ay maaaring magawa sa loob ng ilang araw. Para sa isang mahalagang posisyon, maaaring tumagal ng ilang taon ang pagtuturo.

Posible para sa isang tao na turuan ng ilang tao, na natututo ng iba’t-ibang kakayahan mula sa bawa’t isa. Sa ganitong pagkakataon, ang mag-aaral ay mahuhubog ng mga kaugalian at pamamaraan sa buhay ng ilang tao sa halip na ng isa lamang.

Ang pagtuturo ay katulad ng pagdidisipulo na ginawa ni Jesus at iba pang tagapagturong Hudyo. Hindi lamang ang kaalaman ang kahulugan ng pagiging mag-aaral ng isang tagapagturo, kundi ang matutunan din ang pag-uugali at pamumuhay ng guro.

Gumamit si Apostol Pablo ng isang uri ng pagtuturo nang nangalap siya ng mga kabataang lalaki na makakasama niyang maglakbay sa ministeryo bago italaga ang mga ito sa isang posisyon. Dahil sa pakikipag-ugnayan na ito, tinukoy ni Pablo si Timoteo bilang kanyang anak.

Ang ilang uri ng pagtuturo ay mahalaga para sa pagpapaunlad ng isang pinuno. Maaaring marami siyang matutunan sa pamamagitan ng personal na pag-aaral, pagmamasid sa iba, at mula sa mga guro. Gayunpaman, ang personal na pagtuturo ay natatanging paraan na naghahanda upang magtagumpay ang isang nagpapaunlad na tagapanguna.

Dapat gamitin ng isang tagapanguna ang mga katangunang ito upang matulungan ang mga namumunong kanyang tiunuturuan. Maaaring magamit ang mga ito nang magkakasama sa isang pagpupulong, o ang mga napili ay maaaring magamit sa mga pag-uusap sa iba’t ibang pagkakataon. Hindi ito dapat gamitin ng isang beses lamang, ngunit paminsan-minsan at regular.

• Ano ang mga pagpapahalaga ng ating organisasyon?

• Paano ka naglilingkod sa iyong mga pinamumunuan? Ano ang kanilang mga pangangailangan? Ano ang iyong mga plano upang matulungan sila?

• Sino ang nasa koponan na iyong pinamumunuan? Ang kanila bang mga puso at isipan ay nakakabahagi sa gawain?

• Ano ang iyong plano para sa 5-taon? Alam ba ito ng iyong koponan?

• Anong mga katangian ang hinahanap mo kapag pumipili ka ng isang tao para paunlarin (o para maidagdag sa koponan)?

• Ano ang iyong mga layunin para sa ____? (isang tao o programa)

• Ano ang sinusukat mo? Iyon ba ang pinakamahalaga? Paano mo masusukat ang pinakamahalagang bagay? Ano ang maaari mong gawin upang mapabuti ang bagay na iyong sinusukat?

• Ano ang ginagawa mo upang mapaunlad ang iyong sarili? Upang mapaunlad ang _____? (isang tao o programa)

• Paano mo nais na maging iba ang hinaharap kumpara sa ngayon? Gusto rin ba ito ng iyong mga pinamumunuan? Ipinapaliwanag mo ba kung bakit nila ito dapat naisin? Alam ba nila kung paano ito maisasagawa, kung paano makikibahagi?

Masyado ka bang abala? Sino ang makakatulong sa iyo? Ano ang maaari mong italaga sa iba? Sabihin mo sa akin kung ano ang ginagawa ng _______ (tao) para sa ________ (organisasayon o programa). (Hikayatin na purihin ng pinuno ang mga miyembro ng koponan sa kanilang pagtitipon.)

Nagpunta ang isang manonood sa isang paligsahan ng palakasan at umuwi na may larawan ng mga atleta. Nagkaroon siya ng isang souvenir.

Nagpunta ang isang atleta sa isang paligsahan ng palakasan at nanalo. Umuwi siya na may dalang tropeo.

Nagpunta ang isang matandang lalaki sa isang paligsahan ng palakasan at pinanuod ang mga manlalaro na sinanay niya upang manalo. Mayroon siyang isang pamana.

Pahintulutan ang ilang mag-aaral na ibahagi kung paano nila inaasahan na baguhin ng leksiyong ito ang kanilang mga layunin o aksyon.

(1) Sumulat ng isang talata na nagbubuod ng isang konsepto na nakakapagpabago ng buhay mula sa leksiyong ito. Ipaliwanag kung bakit ito mahalaga. Ano ang mabuting maidudulot nito? Anong pinsala ang maaaring maganap kapag hindi ito nalaman?

(2) Ipaliwanag kung paano mo mailalapat ang mga alituntunin ng leksiyong ito sa iyong sariling buhay. Paano binabago ng leksiyon ito ang itong mga layunin? Paano mo planong baguhin ang iyong mga aksyon?

(3) Pag-aralan ang sampung "Direksyon para sa Pagpapa-unlad ng Mga Pinuno" na nakalista sa leksiyong ito. Maging handa na isulat at ipaliwanag ang pito sa kanila mula sa memorya sa simula ng susunod na sesyon ng klase.