Lesson 9: Ондық

Ондық тақырыбы кейбір қауымдарда қарама-қайшы пікірлер тудырады. Кейбіреулер ондықтың идеясы рақым арқылы құтқарылу іліміне сәйкес келмейді деп санайды және бұл құтқарылғандықтың ақысы іспетті дейді. Басқалары қауымды қаржыландыру үшін жауапкершілікті өз мойнына алғылары келмейді. Олар қанша қажет деп санаса соншалықты ақша және қашан қажет деп санаса, сол уақытта береді. Бұл сабақта біз ондықтың інжілдік негіздері мен тәжірибелік мақсаттарын қарастырамыз.

► Адамдар ондық бермеудің қандай себептерін айтады?

Мәсіхші бүкіл ғалам Құдіретті Құдайдың билігінде екенін түсінеді. Біз – бізді Жаратушы, Құдайға тиесіліміз. Ол бізді жаратты, қабілеттер берді және біз қолданатын барлық ресурстарды жасады. Барлығын Ол арқылы жаратылған, Оның күші мен даңқы үшін бар (Қолост. хат 1:16-17).

Біз сондай-ақ, құнымыздың өтелуі арқылы Құдайға тиесіліміз. Ол біздің құтқарылуымыз үшін Өзін құрбандыққа берді, күнәларымыз үшін тартылуға лайықты соттан құтқарды. Біз оған өмірімізбен қарыздармыз, өйткені Иса біз үшін өліп, қайта тірілді (Қорынтт. 2-хат 5:14-15).

Біз сондай-ақ, азат етілуіміз арқылы Құдайға тиесіліміз. Біз, күнәһарлар, шайтан мен күнәнің билігінде болдық. Құтқарылу бізді зұлымдықтың құлдығынан босатады (Елшілердің істері 26:18).

Біз Құдайға тиесілі болғандықтан, бізде бардың бәрі де Оған тиесілі.

► Құдай үшін меншігініздегі заттарды қалай қолданатындығыңызға мысал келтіріңіз.

Кейде Құдай нақты нұсқаулар беру арқылы біздің мүліктің барлығына иелік ететінін көрсетеді. Құдайдың материалдық саладағы нұсқауларына мойынсұнған кезде, біз Оған барлық жағынан мойынсұнуға дайын екенімізді көрсетеміз.

Мысалы, Құдай Адам мен Хауаны Едем бағына орналастырған кезде, оларға белгілі бір ағаштың жемістерін жеуге тыйым салды. Бір нақты бұйрыққа мойынсұну – барлық жағынан мойынсұнушылықтарын көрсетті.

Құдайдың нақты талаптары біздің мойынсұнып өмір сүруімізге мүмкіндік береді. Егер адам өмірінің бір саласында Құдайдың нұсқауларына бағынбаса, бұл бағынбау адамның Құдайдың жалпы бұйрықтарына бағынбайтындығын көрсетеді.

Бір әйел бағушыға келіп, Құдайдың неге оны баталамайтынын түсінбейтініне шағымданды. Бағушы одан «Құдайға мойынсұнасын ба?» деп сұрады. Ол: «Ия, мен дұрыс нәрсе істеуге тырысамын. Нені басқаша жасауым керек екенін білмеймін» дейді. Бағушы оған қауымға келмей кеткендігін еске салды. Ол: «Құдай сізден талап ететін кейбір нәрселер туралы білмеуіңіз мүмкін, бірақ сіз жексенбіде Құдай сізден не күтетінін нақты білесіз. Егер сіз сол күні Оған ұнамды нәрсе жасамасаңыз, онда сіз басқа күндеріде де Оған мойынсұнбайсыз», – деді.

Киелі кітапта адам өмірінің әртүрлі аспектілеріне қатысты арнайы бұйрықтардың бірнеше мысалдары бар. Құдай адамдарды мойынсұнғаны үшін баталап, бағынбағаны үшін жазалады. Бата мен жаза белгілі бір талапқа сай өмір бөлігіне ғана әсер еткен жоқ: адамның таңдауы оның бүкіл өміріне әсер етті.

(1) Едем бағындағы тыйым салынған ағаш.

Құдай Адам ата мен Хауа анаға белгілі бір ағаштың жемісін жеуге болмайды деді. Олар Құдайға мойынсұнбастан бұрын, Оның батасын алып, Онымен бірге тұрды. Олар бұйрықты бұзған кезде Едемнен қуылып, Құдаймен қарым-қатынасты бұзып, бүкіл адамзатқа қарғыс әкелді (Жаратыл. баст. 3:17-19).

(2) Жетінші күн.

Сенбі күніне Құдай шектеу қойды. Бұл күні адамның Құдайға бағынбауы, оның басқа күндері де Оған бағынбайтындығын көрсетеді. Құдайдың өсиетіне бағынбау адамдардың өмірінің барлық басқа аспектілеріне әсер ететін қарғыс әкелді (Ишая 58:13).

(3) Иерихон.

Исраил уәде етілген жерге кіргеннен кейін, қиратылған алғашқы қала Иерихон болды. Құдай Иерихоннан алынған барлық нәрсені Оған бағыштауды талап етті. Басқа қалаларда алынған нәрселер үшін мұндай бұйрық болған жоқ. Бағынбаудың нәтижесі – шайқастағы жеңіліс, 36 адамның, сондай-ақ бұйрықты бұзған отбасылардың өлімі болды (Ешуа 7:5).

(4) Саул және амалектіктер.

Құдай Исраил патшасы Саулға амалектіктерді жоюды – барлық адамдар мен жануарларды өлтіруді бұйырды. Саул олардың кейбірін тірі қалдырды. Ол нақты бұйрыққа мойынсұнбаса да, Иемізге мойынсұнғанын айтты. Құдай Саулдан патша ретінде бас тартты (1 патшалықтар 15:3, 9, 20-23).

(5) Жер үшін сенбі.

Әр жетінші жыл сайын жер тынығуы керек еді. Адамдар Құдайға мойынсұнбады және бұл нұсқауды орындамады. Астық бастырушы Құдайға мойынсұнбай жетінші жылы жер үшін сенбіні сақтамаса, оның басқа жылдары да Құдайға мойынсұнбағаны анық. Адамдар Иемізге мойынсұнбаған кезде, Құдай оларды толығымен жерден айырды. Жер үшін сенбі жетпіс жыл тұтқында болғанда орындалды (Шежірел. 2-ж. 36:21).

(6) Алғашқы жемістер.

Исраилдіктер өнімдерінің алғашқы жемістерін Құдайға берулері керек болды. Егер олар мойынсұнса, Құдай егінге батасын берді (Нақыл сөздер 3:9-10). Бата тек берілген бөлікке ғана емес, сонымен қатар өрістерден жиналған барлық нәрсеге де қатысты болды. Егер талаптарды орындамаса, олардың жерлері баталанбады. Егер адам Құдай талап ететін нақты бір нәрсені орындамаса, ол Құдайдың басқа нұсқауларына да бағынбайды.

(7) Ондық.

Құдай ондық беруді бұйырады. Егер адам мұны орындамаса, онда ол оның ақшасы Құдайға бағынышты емес екенін көрсетеді. Ол қалған ақшасының 90%-ын да Құдайдың даңқы үшін пайдаланбайды. Құдай ондық беретіндердің өніміне батасын береді (Малахи 3:10). Егер адам қызметті қолдау үшін құрбандық бермесе, оның барлық мүлкі қарғысқа ұшырайды (Хаққай 1:6).

Дүкен иесі сапарға аттанды. Кетер алдында ол өз қызметкеріне: «дүкенге қарап, еденді сыпыруды ұмытпа», – деді. Ол қайтып келгенде, еденнің сыпырылмағанын көрді. Қызметкер оған: «Мен дүкенге қарап жүрдім», – деді. Иесі: «сен мен берген нақты нұсқауларды орындамағандықтан, қалған жұмысты істегенде маған емес, өзіңе ұнайтынды жасағанынды білемін», – деп жауап берді.

► Адам Құдайға мойынсұнатынын қалай көрсете алады?

► Ондық не үшін қолданылды?

Ондық Көне Келісімдегі діни қызметкерлерді қамтамасыз етті (Руларды санау 18:20-21). Леуіліктер мен діни қызметкерлер жер үлесін алмады (Занды қайталау 18: 1-4); олар киелі үйдегі қызметтері үшін қаржылық қолдау алулары керек болды. Құдайдың жоспары Леуіліктердің бизнеске араласпай, қызметке көңіл бөлуі болды.

Ондық киелі үйдегі ғибадат үшін және оған жауаптыларды қолдау үшін қолданылды. Ондық жарлылар шақырылатын қауымның бірлесіп ғибадат етуді мерекелеу үшін де қолданылды (Заңды қайталау 12:17-18, 14:22-29). Ондықтар кедейлерге, жетім-жесірлерге және жат жұрттықтарға көмектесу үшін бөлінген (Заңды қайталау 26:12).

► Бүгінде ондықтың қолданылуы қалай ерекшеленеді?

Адамдар ондықты адал ұсынған кезде ғана Құдайдан бата сұрай алды (Заңды қайталау 26:12-15). Ондықты өзіңе алу – Құдайдан ұрлау дегенді білдіреді. «Қоймаға» ондық әкелу ағыл-тегіл жарылқау береді (Малахи 3:8-10).

► Ондық беру үшін тым кедеймін дейтін адамға не айтар едіңіз?

Кейбіреулер ондық жүйесі тек Көне Келісімге қатысты болды дейді.

► Ондық әкелу жүйесі Көне Келісім үшін ғана емес, қазіргі күнде де талап деп есептей аламыз ба?

(1) Ыбырайым

Ыбырайым Құдайдың Мұса арқылы білдірген Заңы Исраилге берілгенге дейін, Мәліксадыққа қолында барының оннан бір бөлігін әкелді. Бұл ондықтың Мұсаның өмір сүрген уақытысынан бұрын да жалпы қағида болғанын көрсетеді. Ондықты әкелу Көне Келісім заңынан басталмады: бұл қағида басынан бастап болды (Жаратыл. баст. 14:20; Еврейл. хат 7:4).

(2) Жақып

Жақып Құдайға барлығының оннан бір бөлігін беруге уәде берді (Жаратылыс 28:20-22), бірақ бұл кезде Құдайдың Мұса арқылы берілген заңы әлі болмаған; Жақып бұл Құдайға құрбандық шалу қағидаты екенін білді.

[1](3) Иса

Иса ондықты қолдады және оны тек Көнеге Келісімге тиісті деп айтқан жоқ (Матай 23:23).

(4) Пауыл

Пауыл қауым мүшелері өздерінің жағдайларына қарай «жексенбі күні» құрбандық берулері керек деді (Қорынтт. 1-хат 16:2), сондықтан олар қолдағы қаражаттарына сәйкес берулері керек еді. Он пайызға қатысты Көне Келісім нұсқаулары, Құдайдың оны ақылға қонымды үлес деп санайтынын көрсетеді. Бүгінде Құдайдың пікірі өзгерді деп ойлауға негіз жоқ.

(5) Бүгін

Қызметке өздерін толығымен арнағандарға қатысты Құдайдың жоспары өзгермеген. Бұл адамдар өздерінің қызметінен күн көрулері керек. «Иеміз Ізгі хабарды уағыздаушылардың осы қызметтерімен күндерін көруіне әмір еткен». Құдай қызметкерлердің өмір сүру үшін ақша табуын және қызметке уақыт бөлуге мүмкіндігі болмауын жоспарламады. Қорынтт. 1-хат 9:11-14-те рухани пайда әкелетін адамды, ол қызмет ететін адамдар қаржылай қамтамасыз етуі керек делінген. Қорынтт. 2-хат 12:13-те қауымдар әдетте Пауылды, ол оларға қызмет еткен кезде қаржыландырды делінген.

Ондықты қауымың бағышталған мүшелерінен күткен дұрыс. Қауым құтқарылмағандардың ондық беруі туралы үйретпеуі керек.

Қауымға бірінші рет келген адам, ешқашан қауым одан ақша талап етеді деп сезінбеуі керек.

Қауым қауымдастықтың мүшелері болып табылмайтын және қонаққа келген адамдардан ондық алуға тырыспауы керек.

Қауым адамдардың ондық беруді құтқарылу кепілі ретінде қабылдамайтынына көз жеткізуі керек. Ешкім ондық құтқарылуға деген төлем ретінде көмектеседі деп ойламауы керек.

Қауым «төлем» талап етпестен қауымдастық пен қоғамға қызмет етуі керек.

[1]Қауымның барлық мүшелері қауымның ақшасы қалай пайдаланылып жатқанын білуі керек. Ақшаны басқарудың ашық үдерісін қатаң сақтау керек, сонда ешкім қауымның адалдығына күмәнданбайды.

Ондық тек бағушыға ғана тиесілі емес, сонымен қатар қауымның қызметін қаржыландыру көзі болуы керек. Бірақ бағушыны қамтамасыз ету бірінші кезекте болуы керек.

1. Біз және бізде бардың барлығы – Құдайға тиесілі.

2. Ондық беру – Құдайға және қауымға бағышталғандықтың белгісі.

3. Ондық бермейтін адам қаржы саласында Құдайға толықтай мойынсұнбайды.

4. Ондық – құтқарылу үшін төлем емес.

5. Ондық – Құдайдың қауым қызметін қамтамасыз ету жоспары.

6. Құдай ондық пен қаржылық құрбандық берушілерді баталайды.

7. Ондық – Құдай біздің өмірімізді толығымен қаржылай қамтамасыздандырады деп сенім артатынымызды көрсетеді.

1. 9-сабақ бойынша Жеті қорытынды ұстанымды есте сақтау керек. Студенттер жеті қорытынды ұстанымның әрқайсысына (барлығы жеті абзац) түсініктеме жазып, олардың мәні мен маңыздылығын тақырыппен таныс емес адамдарға түсіндіре алатындай етіп жеткізулері керек. Жазбаша жұмыс келесі сабаққа дейін жетекшіге тапсырылуы тиіс. Талқылау кезінде жетекші сұраса, студенттер топқа белгілі бір пункттер бойынша орындалған тапсырмалардың нұсқаларымен бөлісуге дайын болу керек. Келесі сабақтың басында студенттер есте сақтау қабілеті бойынша, жеті қорытынды ұстанымды жазу керек.

2. Cтудент сабақты немесе сабақтың бір бөлігін топтан тыс адамдарға өткізуді жоспарлауы керек. Сабақты өткізген сайын студент бұл туралы жетекшіге есеп беруі керек.

3. Тапсырма (сұхбат): қауымыңыздың бірнеше мүшесінен ондық береді ме, әлде жоқ па және неліктен екенін сұраңыз. Қорытынды жазыңыз.