Lesson 9: Wíɖí Jè

Ɖé cɛ̃́ɛ́-ɖɛ̀ nìà kɛ mánáín nyɛɛ, ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ɔ̀ mɛ ɓɛ́ìn kpé:

(1) Ɓɛ́ ɔ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖu nyu ɓá ɖɛ ɔ mɔ́ ɓɛ́ à ké à wíɖíɔ̀ mú nyùìn nyɛ kè kà à kéɛ jè mú màìn nyuɛɛ jè dyí.

(2) Ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ gbà ɓě kpá nyɔ gbo ɔ jǔ ké à se kpáná sɛ́ɖɛ́ìn dyíɛɛ po mɔɔ ké à se à wíɖíɔ̀ ɖɛín-ɖɛ̀ ɖò mú nyùìn mɔɔ ké à se ɖɛ ɓěa dyi ɓàɖàìn níɛɛ jè múin wɔ̃́.

Jɔ̃́ɔ́ Wɛ́sèɖè cĩ́ zɔ̃̌ɔ̀ ɖé Ɖépò-xwì-ɓíɖí sɔ̀ìn 1703-1791. Ɔ mu ma ɖé píé, ké ɔ wáɖá ma gǎ-dyé-nyɔ̀ ɓě ɓɛ́ nyɔ ɓěɔ̀ se ma ɖé waà cɔ́cì-gbò ɓěɔ̀ múin mɔ́ìn nyɛɛ Gèɖèpɔ́ɔ̀-wùɖù gbo. Ɔ cĩ́ ma mà-kpɛ́ɛ́-kà, sepóɛɖé ɔ mɔ́ ɓɛ́ ɔ ké ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ dya dè ɖé ɖɛ séín mú, hwɛ̀ ḿ po níiń kà ɔ ké ma ɔ wíɖíɔ̀ peɖeɛ nyu kɛ. Ɔ tɛ̀mɛ̀ìn ma nyɔ ɓěɔ̀ ɖɛ ɓá wíɖí jè dyí, kà ɔ jǔ ké Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓě dyi wíɖí dyé ní, wa mɛ peɖe jĩ̀ kà wa ɓɛ́ìn peɖeɛ kɛ, ɓɛ́ wa ké jĩ̀ kà wa ɓɛ́ìn tòɛ̀ ɓó nyíí-ɖɛ̀ jèɛɛ tò kɛ. Jɔ̃́ɔ́ mɔ̀ ma dyí-tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ ɖé wíɖí jè mú-màìn-màìn mú. Ɔ cɛ̃ ma wíɖí ɓɛ́ ɔ peɖe ma ɓó zɔ̃ séín xwíníín nyɛɛ kɔ̃, ɓɛ́ ɔ ké wíɖí pàɖǎ ɓéɖé, ɓɛ́ ɔ ké ɖò gǎ-dyé-nyɔ̀ ɓěɔ̀ nyí. Ké ɔ jǔ ké ɔ wíɖíɔ̀ dyi ma kɔ̃ kpá ɖe mìɔ ní, nìí, ɔ ní po ɔ nyɔ ɓɛ́ ɔ nyùìn kà kũ̀à múɛɛ kɔ̃, kɛɛ ɔ nyu wíɖí séín sè ɓó kɔ̃in nyɛɛ nyíí-ɖɛ̀ mú. Wíɖí ɓɛ́ ɔ nyu ma gàná cá ɖé ɔ fɛ̀ɛ̀ múɛɛ mɔ̀ dáɖà táázĩ̀ìn kpáɖá-nyɔ tã, kɛɛ ti ɔ mɛ́-tìɔ̀ ɖǎ ma ɓó nyiniɛɛ, ɖɛ sè ma ɔ xwaa mɔ̀ wíɖí-pĩ̀à gbɛ̀ǐ-gbɛ̀ǐ wè nyɛ̀nɛ̀ɛ̀. Wɛ́sèɖè dyuòɛ̀ ma dyí kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ dè nyɔ ɓě hwòɖǒ kɔ̃ ɓɛ́ wa ké wíɖí jè mú màìn ɓó ɔ bìì kɛ, ké ɔ tɛ̀mɛ̀ìn ma Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɓɛ́ wa ké wíɖí jè mú màìn, kà Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖuɔ̀ nyuà cɛ̃ɛ kɛ.

Dèè-wùɖù Ɖìèɔ̀ cɛ̃ wíɖí jè mìɔ ké ɔ zi ɖɛ ɖíɛ́ ɓě dyí. Ɔ se ɖɛ ɓɛ́ wíɖí jè ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒ kpɔ̃ mìɔ kɛ, kɛɛ ɔ mɔ̀ sepóɛɖé wíɖí dyà fũ̀à-fṹá-ɖɛ̀ kúɖúú ɖé nyɔ ɖíɛ́ ɓěɛ̀ fɛ̀ɛ̀ mú mìɔ jè.

Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ̀ nyɔ mɛ ɖɛ séín jèɛɛ, ɔ mɔ̀ nyɔ kɔ̃̀ nyɔǔn séín, dè bãa-ɖɛ̀ ɓě ɓɛ́ wa ɓéɖéà kɛɛ kɔ̃ ɖekè. À mɔ̀à Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓěɛɛ, Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ̀ nyɔ kɔ̃̀ à jɛ́ɛ́ cá, sepóɛɖé ɔ ɖǎ à nììn gbǎà. À ɓéɖé ɓɛ́ à ké ɖɛ ɓě ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɖǎà à nyí ɓɛ́ à kéà dyí gmɔ̀, ɓɛ́ dyììn ɖéɛ múɛɛ ɔ nyɛ́nɛ́ɔ̀ kéà dya-dè-dè ɓéɖéɛɛ wuɖuí-kɔ̃̀-nyɔ̀ ɓě jǔ jɛ́ɛ́ cá.

Ɔ se ɖɛ gbà ɓɛ́ à ké ɖɛ ɓě mɔ̀ ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin nyɛɛ múàǔn dyi kpáìn nyɛ. Ɔ dè Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒi ɓɛ́ ɔ ké à mana kɔ̃ po ɔ jǔ ké à dyi ɖɛ ɓě ɓɛ́ ɔ nyí à kɛɛ dyi kpɔ̃, ké à dyi ɔ zùo po ɖé hwòɖǒ wáɖáá mú ní.

Kɛɛ wíɖí mɔ̀ zùù gbà ɓó nyɔ ɓáún-ɓáún bìì.

► Ɖɛ́ mɔ̀ ɓɛ́ nyɔ ɖò ké bã kɛɛ xwíníín nyɛ́?

À ɓɛ́ìn nyɔ ɖò bã-nyɔ̀ ɖáìn ɓó xwíníín kò-kò ɓě jè.

Ɔ jǔ ké m̀ dyi wíɖí ɓéɖé ɓɛ́ m̀ ké ɖɛ séín m̀ mɔ́ɛɛ dɔ̃, ɓɛ́ ɔ ké kɔ̃ zi ní, nìí, m̀ bã mìɔ ké m̀ zi nyɔ séín nì ɓóɖó-kpàà kɔ̃ɛɛ fáún-fáún dyí. Wé séín xwíníín nyɛɛ, nyɔ ɓáún-ɓáún nyu kũ̀à ɓó waà wé dyúáɖòɛ̀ ɖii-ɖɛ̀ jè, ké ɔ jǔ ké ɖɛ ɖò dyi kpá, ké wa se kũ̀à nyuɛ ɓɛ́ìn ɓó wé ɖòɛ̀ ɓaɖa ní, nìí, wa pɛ̃́ mɔ́.

Ɔ jǔ ké nyɔ ɖò dyi wíɖí pàɖǎ ɓéɖé ké ɔ dyi nyɔǔn séín dyí zi ɖé ɔ mìɔùn nììn ɓíɖí-ɓòɖòɔ̀ kɔ̃ ní, nìí, wa ɖáìn ɔ bã-nyɔ̀. Cĩ́-cĩ́ ɓɛ́ ɔ nyuɛɛ tɛ̀mɛ̀ìn nyɔǔn dyí kà ɔ mɔ̀ wíɖí-peɖe-nyɔ̀ mìɔ ké ɔ zi nyɔ ɓáún-ɓáún dyíɛ. Nyɔ ɓě dè ɔ dya, sepóɛɖé ɔ mɔ̀ nyɔ vɛ̀nɛ̀, ké ɔ nyɛ́nɛ́ mu ní mìɔ. Ɔ kpáìn ɔ kɔ̃̀ɔ̀-ɖɛ̀ ɓě kpaà wíɖí pàɖǎ ɓě ɓɛ́ nyɔ ɓáún-ɓáún seà ɖò dɔ̃ɔ ɓɛ́ìn nyɛɛ múàǔn dyi kánáá pū. Ɔ dyuò kpé-ɓéɖé-nyɔ̀ vɛ̀nɛ̀-vɛ̀nɛ̀ ɓě dyí. Ké nyɔ ɓě dyé ti ɓɛ́ wa ké ɔ bìì kũ̀à nyu ɓó ɔ wíɖíɔ̀ jè.

Báɓòɔ̀ po bã-nyɔ̀ ɓě náún jɛ́ɛ́, ké ɔ zàìn wa hwìè da

Náún-po-wùɖù vɛ̀nɛ̀ ɖò ɓɛ́ Jízɛ̀ nyí wa kɛɛ mɔ̀ kà ɔ mu mú kàmàǔn ziìn ɓɛ́ bã-nyɔ̀ ké dyɔún mu kɛ (Máfíò 19:24).

Àpɔ́sò Pɔ́ɔ̀ cɛ̃ ɖɛ gbà ɓě nì bã-bã ɖeín nyɛɛ ɖíɛ́ ɓě jè, ké à wɔ̃́ɔ múin.

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà 1 Tímétè 6:17-19 ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò.

Pɔ́ɔ́ po bã-nyɔ̀ ɓěɔ̀ náún ɓɛ́ wa ní kɔ̃̀ɔ̀ ɖà hwìɖǐi poìn kà ɓɛ́ wa kpé ɓúá dyí ké ɔ zi nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě dyí kɛ. Bã-nyɔ̀ ɓě ɓɛ́ wa ɓúáìn kà ɓó wa mìɔùn dyíɛɛ, wa nì nàdǐ mú. Jĩ́ìn po cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ náún ɓɛ́ wa mɔ̀ùn ní kɔ̃̀ ɖà ɖɛ-xwa-bĩ-bĩ dyúáɖòɔ̀ nyu, ɔ mɔ̀, ɓɛ́ wa ké se nyɔ ɖò dya dè, sepóɛɖé nyɔɔ̀ bã mɔɔ ɔ ɓéɖé kpé ɖé ɓóɖó-kpàà nyɔ ɓěɔ̀ hwìɛ̀ jèɛ (Jĩ́ín 2:1-4).

Bã-nyɔ̀ɔ̀ mɛ ɓɔ́ɔ hwìɖǐi poɛ̀n kà ɓɛ́ ɔ wíɖíɔ̀ ɓɛ́ɔ̀ ɔ dyí gmɔ̀ɔ̀ kɛ, kɛɛ ɔ mɛ dè Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒ kɔ̃. Ɔ kàmà mú mìɔ ɓɛ́ bã-nyɔ̀ ɖò kéɛ hwìɖǐi poìn kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ nì ɖɛ ɓě ɔ mɔ́ɛɛ ɔ nyíɛń nyɛ, sepóɛɖé ɔ ɓéɖé wíɖí pàɖǎ, ké ɔ dè ɖò dyi jè. Mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ nyɔǔn ɓě kéɛ hwìɖǐi poìn kà ɓɛ́ bãa-ɖɛ̀ ɓě ɓɛ́ wa ɓéɖéà kɛɛ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ̀ nyɔ seɛ wa nyí kɛ (Dìtɔ̀wáɖánámɛ̀ 8:6-18).

Bã-nyɔ̀ ɓě mɛ nyí nyɔǔn ɖɛ hwòɖǒ-wáɖáá-kà, ké wa mɛ nyuɛ mìɔ.

Xwíníín ɓě kɔ̃̀ jè nyɔ ɓě ɓɛ́ wa bãà ɖé ɓóɖó-kpàà múɛ seà póɛ muɛɛ mɔ̀, wa cĩ́ kà wa hwòɖǒ nyuɛ mɔ́ɔ kɛ, ké nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě mɔ̀ùn nì gǎ dyéɛń, kà Jĩ́ìn 5:5 nyuà cɛ̃ɛ kɛ. Ɔ muɔ́ dyíin nɔ̀mɔ̀ùn ɓó wa bìì ɔ jǔ ké wa dyiɔ́ má nyɔǔn ɖɛ nyí hwòɖǒ-wáɖáá-kà ní. Wíɖí se múà dɔ̃ɔ ɓɛ́ìn, kɛɛ ɔ cɛ̃ hwòɖǒ ɖé ɖei-kpá-kpá kɔ̃. Ɔ mɔ̀ ɖɛ gbà ɓɛ́ nyɔ ɖò ké nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɛ̀ gǎ-dyé-dyé ɖùǔ dyi zàìn, sepóɛɖé ɔ mɔ̀ùn nì bã-fɛ̀ɛ̀ cĩ́ɛń jèɛ.

Gèɖèpɔ́ɔ̀ cɛ̃̀ìn ɖɛ ɔ hwòɖǒ ɖǎ gbɔ po ɓá dyí-sɛ́ɖɛ́ìn-ɖɛ̀ wɔ̃ po jè dyí ɓó nyɔǔn-dyù bììɛɛ kpáá-ɖɛ̀-cɛ̃-nyɔ̀ Emɔ́ mú (ɔ hwɔìn kà gǎ-dyé-nyɔ̀ ɓěɔ̀ kè nyɔ ɓě ɓɛ́ wa kpɔ̃ kànàǎ-kà kɛɛ wìì kɔ̃ ɓéɖé-ɓéɖé). Bounɓoɔ̀ cɛ̃ɛ, ké ɔ ɖá: “Kɛɛ jǎà-ɖɛ̀ wɔ̃-po-po mɛ mu dyúa kánáá pū kà ní vɛ̀nɛ̀ ɖò zià kɛ. Ké dyí-sɛ́ɖɛ́ìn-sɛ́ɖɛ́ìn mɛ nì kà ní-dyù ɓɛ́ ɔ ní ma kɛɛ nìà kɛ” (5:24). Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɖá ɔ mu zaa-wɔ̃-po-po ɓó nyɔ ɓě mɔ̀à kpáná se dyí sɛ́ɖɛ́ìn nyɛɛ gǎ-dyé-nyɔ̀ ɓě kɔ̃ún po-nyɔ̀ kɛɛ kɔ̃ dyàùn (Emɔ́ 6:1; 3-6; 8:4-7, 11-12).

Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ séín mɛ zà waà nyíí-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ hwòɖǒ gbo ɓɛ́ wa kéɛ tò, ɓɛ́ ɔ ké gǎ-dyé-nyɔ̀ ɓěɔ̀ kè nyɔ ɓě ɓɛ́ wa kpɔ̃ kànàǎ-kà kɛɛ gbo kpá. Wa mɛ pɛ́ɛ̀ ɓàɖàìn-bùè ɓɛ́ wa ké waà cɔ́cìɔ̀ gbo kpá, ké wa mɛ tò nyíí-ɖɛ̀ ɓɛ́ wa ké bɔ̃̌-nɔ̀mɔ̀-dyíin-kpa-nyɔ̀ ɓě gbo kpá, ɓɛ́ wa ké múà-bɔ̃̀ɔ̀ dyi ɓeìn. Jɔ̃́ɔ́ Wɛ́sèɖè ɖá ɖɛ nyuɛ ɓɛ́ cɔ́cì ɓě nì zɔ̃̌ɔ̀ ɖé ɔ nììn tiín nyɛɛ se ma dyi ku mìɔ ɓɛ́ wa ké nyɔ ɓě nì ɓóɖó-kpàà gboiɛ gbo kpáa ɓéɖé xwíníín tã:

1. Wa se ma tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ nɔ̀mɔ̀ dyíin ɓéɖé,

2. Wa ní nyu ma jǎà, ɔ kè,

3. Wa se ma nyíí-ɖɛ̀ hwòɖǒ gbo zàà ɓɛ́ìn ɓɛ́ wa kéɛ tò.

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà 1 Tímétè 6:8-10 wuɖuún ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò.

Náún-po-po ɓá wíɖí jè dyíɛɛ se bã-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɖòùn gbo mu. Gǎ-dyé-nyɔ̀ pàɖǎ poɛ̀n hwìɖǐi kà ɓɛ́ wa se múà ɖò ɓéɖéɛ ɓɛ́ìn fɔɔ sepóɛɖé wa dyé gǎ jèɛ. Báɓòɔ̀ cɛ̃ɛ à gbo kà ɓɛ́ wíɖí mú-ɖɛ̀ɓɛ̀-ɖɛ̀ɓɛ̀ nyuɛ ké nàmàǔn kúɖúú pa nyɔ gbo kɛ. Náún-po-wùɖù nìà ɓóɛ dyi nyɔ séín gbo.

Nyɔ ɓɛ́ ɔ ɖɛ̀ɓɛ̀ wíɖí múɛɛ hwòɖǒ se dyi dèɛ̀ ɓɛ́ìn ɖé wíɖí jè mú. Nyɔ ɓɛ́ ɔ ɖɛ̀ɓɛ̀ wíɖí múɛɛ hwòɖǒ se dyi dèɛ̀ ɓɛ́ìn, kɛbì ɔ mɛ ɓéɖé pàɖǎ kɛ (Ìkíɖísìásì 5:10). Báɓòɔ̀ cɛ̃ɛ à nììn gbo kà ɓɛ́ wíɖí mú ɖɛ̀ɓɛ̀ jè mɛ ɓɔ́ à hwòɖǒ kpɔ̃ɔ, ké à hwòɖǒ mɛ dè dyi ɓó ɖɛ ɓě ɓɛ́ à ɓéɖéɛɛ jè kɛ (Híìbúɖúù 13:5).

Nyɔ ɓɛ́ ɓɛ́ bã jè dè hwòɖǒǔn wɛ̃ɛ ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ pàɖǎ mú mùìn hwɛ̀ ɓɛ́ ɔ ké nyɔ ɔ mɔ́à jǔɛ dyiɛɛ jǔ. Ti ɔ nìà mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ ɓěa mú mùɛ̌n nyɛɛ, ti ɖíɛ́ ɓě ní, ɔ táà ɔ jǎà-po-ɖɛ̀ɔ̀ dyi, ké ɔ poɛ ɖɛ kúɖúú ɓě mɔ̀ nyɔ-sã-ɖɛ̀ ɓěɛɛ bɛ̃̌ǐn, púiń, ɖɛ kéɔ́ kà ɔ múà dyà kɛɛ dyà ɔ wìì kúɖúú hwòɖǒ bũ̌ cá.

Ti ɖíɛ́ ɓě ní cɔ́cì-nàìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ cɛ̃ɛ wa kíɖíí-sí-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɖíɛ́ ɓě gbo kà ɓɛ́ wa ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ wa ké bã kɛ. Wa cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ nyɔ ɓéɖé hwìɖǐǐ-taɓa-taɓa kɛɛ mu bãùn mìɔ kɛ. Nyɔ pàɖǎ ɓě ɓɛ́ wa nì ɓóɖó ɓě kɔ̃̀ kɔ̃ gǎ nì mìɔ kɛɛ, wa sí nyɔ ɓě nìà kɛ kíɖíí, sepóɛɖé ɖɛ kàmà mú mìɔ ɓó wa bìì. Nàìn-nyɔ̀ ɓě nìà kɛ wáɖá Gèɖèpɔ́ɔ̀-wùɖù ɓá wíɖí jè dyíɛɛ kánáá pū, ké wa se fɛ̃̀ìn ɓɛ́ wa kéɛ dyí-tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ ɓě ɓá bã jè dyíɛɛ da zà, kà ɓóɖó-kpàà nyɔ ɓěɔ̀ nyuà kɛ.

Báɓòɔ̀ ɖá Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓiè-ɓiè nyuɛ ké nyɔǔn bã mìɔ jǎà, ɔ jǔ ké wa hwòɖǒ dyi dyi dè ɓó ɖɛ wa ɓéɖé kɛɛ jè ní. Nyɔ mɔ̀ nyɔ mɔ́ ɓɛ́ ɔ kéà Gèɖèpɔ́ɔ̀-wùɖùɔ̀ ɖeín gbìɖǐ, ɓɛ́ ɔ kéà ɔ bã̀ìn nyɛɛ kè ɓóɖó-kpàà nììn bã-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mu gǎ dyúáɖòɔ̀ dyéìn. Cɔ́cì ɓě ɓɛ́ wa ɖáìn nyɔǔn ɓě bã-bã nyɛ́nɛ́ín nyɛɛ jiɖi nyɔ ɓě séèà Kɛ́ɖɛ́ì hwìɖǐǐ taɓa keɛɛ ní mìɔ, sepóɛɖé wa séè wa mìɔùn dyí kpɔ̃ɔ ɓɛ́ìn ke. Kɛɛ wɛ̃́ɛ́ kɛɛ, nyɔ ɓě ɓɛ́ wa dèà nyɛ́nɛ́ín-ɖáìn-ɖɛ̀ ɓɛ́ wa seà dyéɛ muɛ hwòɖǒ kɔ̃ɛɛ, wa dyí ɖé cɔ́cì ɓěɛ̀ mú mìɔ. Nyɔ ɓě ɓɛ́ bɔ̃̌ nɔ̀mɔ̀ dyíinɔ̀ bã̀ìn nyɛɛ mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀-wùɖù-wáɖá-nyɔ̀ ɓě ɓɛ́ wa kpɔ̃à nyɔ ɓě po wa jè jǎà kɛɛ nyíí-ɖɛ̀ ɓé xwaún wɛ̃ɛ ɖòùn.

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà Fèɖópĩ̀ɔ̀ 4:10-13 wuɖuún ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò.

Pɔ́ɔ̀ po ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ zùo ɓó nyíí-ɖɛ̀ ɓɛ́ jǎà-po-nyɔ̀ ɓě nì ma ɖé Féɖópà-hwɔ̀ɖɔ̀ɔ̀ múɛɛ tò ma kà ɔ gbo ɓó ɔ gbo kpá jèɛɛ jè. Ɔ cɛ̃ɛ ma wa gbo kà ɔ ɖǎa cɛ̃́ kà ɔ hwòɖǒ ké ɖɛ séín mu ɓó ɔ hwìǐ dyiìn nyɛ múin dèɛ̀n nyuɛ, ḿ seé kɔ̃̀ kɛbì mɔ́ mɛ nyu ma ɔ kɛ. Wuɖu Pɔ́ɔ̀ cɛ̃à dà kɛɛ tɛ̀mɛ̀ìn à nììn dyí kà ɓɛ́ ɔ ní ɓéɖé ma wíɖí pàɖǎ ti séín nyɛ. Ɔ cɛ̃ɛ ma kà ɓɛ́ dyììn ɖé Gèɖèpɔ́ɔ̀ kpéɔ̀ múɛɛ, ɔ ɓɛ́ìn ɖɛ séín nyuɛ kɛ. Dyììn ɖé wuɖu ɓě nìà kɛ múɛɛ, pɔ́ɔ̀ cɛ̃ à hwòɖǒ kɔ̃in kà ɓɛ́ ɔ se ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwìɖǐi taɓaa ɓɔ́ɔ mu, kɛbì fũ̀à-fṹá-ɖɛ̀ mɛ dyi ma ɓó ɔ hwìǐɛ.

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà Nɔ́ɔ́ 11:1 ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓéɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò.

Vɔ́sì nìà kɛ nì pṹá ɓɛ́ wa po peɖe-ɖɛ̀ ɓě kɔ̃ɛɛ jè cɛ̃iń. Peɖe-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ hwɔìn kà cu-ɓò ɓě kè vàǎ-dù kò-kò ɓě ɔ kè suaɖɛ̀. Nyɔ ɖíɛ́ ɓě zàìn wa nììn pṹáɔ̀ dyí, ké wa nyuɛ ɓɛ́ ɔ ké wa wíɖí zi kɔ̃ nyí. Vɔ́sì nìà kɛ cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyɛ́ gbá-gbá-nyɔ̀ mú kɛ.

Nyɔ ɓáún-ɓáún nyu gbá-gbá-ɖɛ̀ kúɖúú ɓě xwai ɓɛ́ wa ké wíɖí dyé jè. Cɛ̃́ɛ́-ɖɛ̀ɔ̀ nyɔ mu ɓó dyí kɔùn ɖé tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ nìà kɛ múɛɛ ɓá jǎà nyu jè dyí.

Àpɔ́sò Pɔ́ɔ̀ céè ma Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓě nì ma kà ɖé Féɖópà-hwɔ̀ɖɔ̀ɔ̀ múɛɛ gbo kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mu ma ɖɛ séín wa kɔ̃̀ wa kéɔ́ ɓéɖéɛɛ wa nyíìn nyɛ. Ɖɛ nìà kɛ mɔ̀ nyɛ́nɛ́ín-ɖáìn-ɖɛ̀ vɛ̀nɛ̀ ɖò cá. À mɛ gmɔ̀ vɔ́sì ɓěɔ̀ dya ɓɛ́ à ké xwíníín kɔ̃̀ jè Pɔ́ɔ̀ ɖáìn wa ɖɛ nìà kɛ nyɛ́nɛ́ín nyɛɛ dyí dyuò.

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà Fèɖópĩ̀ɔ̀ 4:15-19 wuɖuún ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò.

Cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ kpáìn ma Pɔ́ɔ̀ wíɖí gbo. Ɔ ɖá ɔ nì ma kà sáa-zàìn-ɖɛ̀ nìà kɛ ɖé Gèɖèpɔ́ɔ̀ gbo. Ɔ ɖáìn ma wa nyɛ́nɛ́ín kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mu ma ɖɛ séín wa kɔ̃̀ wa kéɔ́ ɓéɖéɛɛ wa nyíìn nyɛ. Ɔ seɛ ma cɛ̃ kà ɓɛ́ waà wíɖíɔ̀ mu kɔ̃ kpáùn ɖe mìɔ kɛ.

Nyɛ́nɛ́ín-ɖáìn-ɖɛ̀ nìà kɛ se ɓó fóó-nyɔ̀ ɓě kè nyɔ ɓě se kũ̀à ɖò nyuɛ mɔ́ɛɛ bìì. Nyɛ́nɛ́ín-ɖáìn-ɖɛ̀ nìà kɛ mɔ̀ ɓó nyɔ ɓě ɓɛ́ wa màìn waà wíɖí jè mú kà Báɓòɔ̀ nyuà cɛ̃ɛ kɛɛ bìì.

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà Máfíò 6:25-33 ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò.

Jízɛ̀ cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyí naà ɓěɔ̀ ɖii-ɖɛ̀, ké ɔ nyuɛ ké cu-bùè ɓěɔ̀ nɔ̀mɔ̀ kɔ̃in, ké kà dyúáɖòɔ̀, kǎà, Gèɖèpɔ́ɔ̀ mu à mɔ̀ùn ɖɛ ɓě ɓɛ́ à mɔ́ɛɛ à nyíìn ɖekèɛ. Ɔ ɖá à mɛ ɓɔ́ hwìɖíi poɛ̀n ɓó ɖɛ kéɛ nyu ɓɛ́ à ké cĩ́ɛɛ jè. Ké ɔ ɖáìn à nyɛ́nɛ́ín ɖe kà ɓɛ́ ɔ jǔ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ kã́á-ɓòɖòɔ̀ jè dyi à hwòɖǒ kpɔ̃ ní, nìí, ɔ mu à ɖɛ séín ɓě nìà kɛ nyíìn nyɛ.

Nyɔ ɖíɛ́ ɓě ní poìn zɛ̃̌ɛ̀ jè hwìɖǐi, kɛɛ wa gbǎìn hwòɖǒ dyií ɓó ɖɛ ɓě nì ɖé dyúa kɛɛ jè. Gèɖèpɔ́ɔ̀ seɛ cɛ̃ kà ɓɛ́ ɔ mu à ɖɛ ɓě à séè dyéɖé kɔ̃ poɛɛ à nyíìn nyɛ. Ɔ mɛ nì m̀ hwìɖǐi kà ɖé Dèè-wùɖù Sùàɔ̀ mú, ti ɓɛ́ mánà nì ma wáɖáuń wɛ̃ɛ, ɔ wáɖá ma wé séín xwíníín nyɛ (Ɛ́séɖɔ̀ 16). Kà dyúáɖòɔ̀, kǎà Jízɛ̀ ɖá à mɛ ɓaà ɓó ɖii-ɖɛ̀ ɓɛ́ à kɔ̃̀ à ké ɖi ɓó “wé ɖò-ɖò séín” nyɛɛ jè. (Máfíò 6:11) Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ ɓɛ́ à ké ɔ hwòɖǒ kɔ̃ dè wé séín xwíníín.

Jĩ́ìn ɖá Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɖǎa nyu ɓɛ́ gǎ-dyé-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ké “bã ɖé hwìɖǐǐ-taɓa-taɓa mú” (Jĩ́ìn 2:5). Gǎ-dyé-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɓéɖé pá ɓɛ́ wa ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒ kɔ̃ dè, ké ɔ zi nyɔ ɓě dèà waà wíɖí hwòɖǒ kɔ̃ ɓɛ́ ɔ kéà wa dyí gmɔ̀ kɛɛ dyí.

À mɛ ɓɔ́ níiń à dè Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒ kɔ̃ jèɛɛ, à ké sɔ̃ pĩ́ín wáɖá pū kɛ. Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyí à ɖɛ à kɔ̃̀ à ké ɓéɖéɛ dyììn ɖé kũ̀à ɓɛ́ à nyuɛɛ mú (Ìfísĩ̀ɔ̀ 4:28). Ɔ jǔ ké nyɔ ɖò se kũ̀à nyuɛ mɔ́ ní, nìí, ɔ mɛ ɓɔ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒ kɔ̃ dèɛ̀ ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ ɔ mɔ́ɛɛ ɔ nyí, ké ɔ mɛ ɓɔ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě hwòɖǒ kɔ̃ dèɛ̀ ɓɛ́ wa ké ɔ ɖɛ nyí ɖekè (2 Tɛ̀sàɖónìà 3:10).

À mɛ ɓɔ́ ɖɛ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyí à kɛɛ hwòɖǒ kɔ̃ dèɛ̀ ɓɛ́ ɔ ké à bã̀ìn. Bã-bã mɔ̀ mana ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ poɛ nyɔ xwéɖé wè kɔ̃, kɛɛ ɔ se Gèɖèpɔ́ɔ̀ gbɔ-po-ɖɛ̀ ɓó nyɔ séín bìì. Nyɔ ɓɛ́ bã jè dè hwòɖǒǔn xwééɛɛ, mu fũ̀à-fṹá-ɖɛ̀ kúɖúú mú mùìn.

Wíɖíín-dyéìn-ɖɛ̀ ɓě mɔ̀ ɖɛ ɓě ɓɛ́ m̀ ɓéɖé, ɓɛ́ wa kpá m̀ gbo ɓɛ́ m̀ ké wíɖí mɔ́ kɛ. Ɔ hwɔìn kà pá kè kũ̀à-mú-nyùìn-nɛ̀ɛ̀-kpà ɓě mɔɔ kɔ̃̀pítɔ̀. Nyɔ ɖò ɓɛ́ìn ɖɛ ɓěɛ̀ ɖò kùà mú nyùɛ̀n ɓɛ́ ɔ kéɛ kpáná kɔ̃ún dyé, kɛɛ ɔ mɛ gmɔ̀ɔ̀ dyí, ké ɔ ní ɖá ɓɛ́ ɔ kéɛ peɖe, sepóɛɖé ɔ dyiɛ náa nyuín, nìí, ɔ wíɖí-dyé-gbò mu gbǎùn. Vɔ́sì ɓɛ́ ɔ tò wíɖíín-dyéìn-ɖɛ̀ jììɛɛ mɔ̀ Nɔ́ɔ́ 14:4, ké ɔ ɖá, “Dɛ̀ ɓɛ́ ɓìɖǐ ɖò seà nìɛɛ, ɖii-ɖɛ̀ ɖò se ɖé sáɖáún nì, kɛɛ ɓìɖǐɛ̀ gana-kũ̀à nyu-nyu dyà ɖii-ɖɛ̀ bã̀ìn-bã̀ìn.”

Ɔ mu dyɛ̀ mú kàmàùn ɓɛ́ nyɔ mɔ̀ gǎ-dyé-nyɔ̀ɛɛ ké wíɖíín-dyéìn-ɖɛ̀ ɓě nìà kɛ jè múin wɔ̃́. Ɔ hwɔìn kà, ɔ muɛ dyɛ̀ hwìɖǐi poìn kà ɓɛ́ ɔ ɓǎtoɔ̀ ɓéɖé wíɖí pàɖǎ sepóɛɖé ɔ ɓéɖé kũ̀à-mú-nyùìn-nɛ̀ɛ̀-kpà ɓě kpa wíɖí pàɖǎ kɛ mɔɔ kɔ̃̀pítɔ̀ mɔɔ ɔ ɓéɖé káà jè kɛ. Ɔ poɛ̀n hwìɖǐi kà ɔ jǔ ké ɔ ɓǎto ɖò mɔɔ ɔ gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɖò dyi ɖɛ ɓěa ɖò ɓéɖéín, nìí, nyɔɔ̀ mu ɔ wíɖí nyíɛń nììn pídyi ti séín ɔ mɔ́ɔ kɛ. Kɛɛ wɛ̃́ɛ́ kɛɛ, ɖɛ nìà ɓóɛ mɔ̀ wíɖíín-dyéìn-ɖɛ̀ pū, ké ɔ se wíɖí dyàà ɓɛ́ìn ɔ jǔ ké nyɔɔ̀ seɛ wíɖí kɔ̃ún po ní.

► Ɖɛ́ mɔ̀ dyí-tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ tɔ̀ɔ̀ ɓě m̀ ɓɛ́ìn tòɛ̀ sɔ̀ìn ɖé nì gbɛ̌ɛ̀ɔ̀ mú ɓá wíɖíín-dyéìn-ɖɛ̀ ɓě jè dyí kɛ́?

Ɔ jǔ ké nyɔ ɖò se ɖɛ ɓɛ́ wíɖíín-dyéìn-ɖɛ̀ ɓě nyu nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě bììɛɛ jè múin wɔ̃́ ní, nìí, kà dyúáɖòɔ̀, kǎà ɔ se dyɛ̀ ɖɛ wíɖí ɓɛ́ìn ɔ mɔ̀ùn bìì nyuɛ kɛɛ dyí dyuòɛ̀ ɓɛ́ìn. Ɔ se dyɛ̀ ɖɛ ɔ mɔ́ɛ mɔɔ ɖɛ ɓɛ́ìn ɔ fɛ̀ɛ̀ gbo zĩàìn nyɛɛ dyí dyuòɛ̌ mu. Ké ɖeɛɛ, ɔ muɛ dyɛ̀ hwìɖǐi poìn kà ɔ jǔ ké nyɔ ɖò dyi ɔ wíɖí ɖò gbo kpáìn ní, nìí, ɔ mɔ̀ wíɖí ɓɛ́ ɔ ké fuɖuù ɓó wé dyúáɖò mɔɔ wé gbɛ̀ǐ-gbɛ̀ǐ xwíníín pǔ, kɛɛ ɔ se wíɖí ké ɔ fɛ̀ɛ̀ gbo zĩàìn nyɛ.

Ɖɛ nyuɛ ɓɛ́ nyɔ dyi gǎ dyéɛɛ mɔ̀ ɔ jǔ ké m̀ se wíɖíín-dyéìn-ɖɛ̀ ɓéɖé ɖé nì fɛ̀ɛ̀ mú ní. Ké ɔ jǔ ké nyɔ ɖò se wíɖí mɔ́ɔ ɓɛ́ìn mɔɔ ɔ se wíɖí jè mú màìn dyuò mɔɔ ɔ se wíɖí dyi dèɛ̀ ɓɛ́ìn ní, nìí, ɔ mu nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě dyai nììn kánáá pū.

Ɖé gbǒ ɖíɛ́ ɓě xwíníín nyɛɛ, ɔ kàmà mú ɓɛ́ nyɔ ké ɖé wíɖí dyi dè, ɓɛ́ nyɔ kéɛ ɖɛ ɖò mú nyùìn, sepóɛɖé nì xwéɖé-dù ɓě nìà ɓó m̀ ɖeiɛɛ dè m̀ hwòɖǒ kɔ̃ ɓɛ́ m̀ ké wíɖíɔ̀ wa múin geìn. Wa seɛ dyí dyuòɛ̀ mɔ́ ɖɛ m̀ mɔ́ nì wíɖíɔ̀ mú nyùɛ̀n dyiɛ. Ɖɛ wa poìn hwìɖǐi nyɛ̀nɛ̀ɛ̀ kɛɛ mɔ̀, xwíníínɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ jè mɔ̀ùn kéà wíɖí ɓéɖé ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ mɔ̀ùn kéà gǎ dyéɛń nì kɛ́? Wa mɔ́ ɓɛ́ m̀ ké ɖɛ séín m̀ ɓéɖéɛɛ wa múin geɛ̌n nì, ḿ seé kɔ̃̀ kɛbì wa ɖíɛ́ ɓě mɛ nì wíɖíɔ̀ fuɖuùɛ̌n nyɛ.

À seɛ cɛ̃ɛ́ nì kà ɓɛ́ Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɖò mɛ doìn ɔ ɓíɖí-kpèɖè jè mú ɓɛ́ ɔ ké se nyɔ ɖò gbo kpá kɛ, kɛɛ ɔ mɛ fɔ̀nɔ̀ hwòɖǒ ɖéɛ nyu-nyu mú, kà Báɓòɔ̀ nyuɛ cɛ̃ɛ kɛ. Nyɔ ɓɛ́ ɔ ɓɛ́ìn kpé ɓó kũ̀à nyu jè, ké ɔ ní nyuà kũ̀à ɖòɛɛ, Báɓòɔ̀ ɖá à mɛ ɓɔ́ nyɔ nì náa gbo kpáa (2 Tɛ̀sàɖónìà 3:10). Ɔ jǔ ké nyɔ ɖò dyi ɔ wíɖí dyí ɖú ké ɔ dyiɛ fùɖùù-fùɖùù-nyɔ̀ nyí ní, nìí, wa sɔ̃́ɔ̀ mu gǎ dyéɛń dyi kpáùn.

Báɓòɔ̀ ɖá kɔ́mɔ́ɔ̀ nyɔ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyí nyɔɛɛ mɔ̀ ɓɛ́ nyɔǔn ɓě ké wíɖí mɔ́ dyììn ɖé wa mìɔùn nììn wíɖíín-dyéìn-ɖɛ̀ ɓě mú. Kpáá-ɖɛ̀-cɛ̃-nyɔ̀ Mákà ɖá ɓóɖó ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɖǎ mana kɔ̃ poɛ múɛɛ, nyɔ ɖò-ɖò séín mu “ɔ mìɔùn nììn géɖéè-gbǎ ɓě kè féè-cù ɓě ɓéɖéìn” (Mákà 4:4). Ɔ xwíníínɔ̀ ɖò mɔ̀, nyɔ séín mu wa mìɔùn nììn kɔ̃̀ɔ̀-ɖɛ̀ ɓě ɓéɖéìn, ké wa mu kpé ɓɛ́ìn ɓɛ́ wa ké ɖɛ ɓě ɓɛ́ìn mú-zaìn-zaìn dyàà kɛɛ nyu ɓó wa mìɔùn bìì. Ɖé ɓóɖó ɖíɛ́ ɓě kɔ̃ɛɛ, ɓáá-ɖɛ̀ se dyɛ̀ ɖé waà wíɖíín-dyéìn-ɖɛ̀ vɛ̀nɛ̀, kɛɛ ɖɛ mɔ̀ ɖɛ kpa ɖɛ kɛɛ mɔ̀, nyɔ ɓě ɓɛ́ mana nì kɔ̃ɛɛ mɛ ɓéɖé ɖɛ wa mɔ́ ɓɛ́ wa ké wa mìɔùn bìì wíɖí mɔ́ kɛ.

Nyɔ ɓě mɔ̀ gǎ-dyé-nyɔ̀, ké wa poɛ gbɔ ɓɛ́ wa ké Kɛ́ɖɛ́ì gbo dyiɛɛ fɛ̀ɛ̀ zaìn mú kánáá pū. Ɔ se ɖɛ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ké mana ɖò wáká po ɓó wa ɖòùn bììɛ, kɛɛ sepóɛɖé wa ɖǎ gbo zĩàìn, ké wa ɖǎ fɛ̀ɛ̀ nɔ̀mɔ̀ dyíin cĩ́ kpàǐ ɖú, ké wa ní peɖe wíɖí náá-ɖɛ̀ kɔ̃ún ɖe, ké wa ní vɔ̃ vɔ̃ɔ-ɖɛ̀ ɖe, ké wa ní máìn wíɖí nyɔ-múàǔn-po-ɖɛ̀ gbà ɓě kɔ̃ún ɖe jè. Ké wa ɖú kũ̀à nɔ̀mɔ̀ dyíin nyu kpàǐ, ké wa nyɛ́nɛ́ín-nyɛ̀nɛ̀ nì nyɔǔn ɓě wĩín. Ɔ ɖǎ ná nìǐn, Gèɖèpɔ́ɔ̀ po waà kũ̀à-sɔ̃̀ɔ̀ mana kɔ̃, sepóɛɖé wa nì ɔ bìì kũ̀à nɔ̀mɔ̀ dyíin ɓě nyuɛń jè. Gèɖèpɔ́ɔ̀ po Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓě nì náa xwéɖé-dù sɔ̃́ nììnɔ̀ mana kɔ̃ ké ɔ zi ɔ kĩ́ín-kĩ́ínɔ̀ dyí.

► Hwìè ɓěɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ mú nyɔ ɓě nì ɖé nì gbɛ̌ɛ̀ɔ̀ múɛɛ nyu kũ̀à, ké wa dè wíɖí dyi, ɓɛ́ wa ní kɔ̃̀ ɖà xwa kíé dè ɖé dyúa kɛ́?

Vɔ̃ɔ-ɖɛ̀ vɔ̃-vɔ̃ mɔ̀ nì wíɖíɔ̀ nàdǐ mú po-po, sepóɛɖé m̀ dèɛ̀ hwòɖǒ kɔ̃ kà nì mu wíɖí ɖò ɓó kɔ̃in dyéìn pídyiɛ. Nyɔ mɔ̀ nyɔ ɖuà kɛɛ zà nyɔ seà ɖuɛɛ wíɖíín pídyi, ké ɔ ní nyí ɔ wíɖíɔ̀ ɖò ɖe. Vɔ̃ɔ-ɖɛ̀ vɔ̃-vɔ̃ ɖǎ nyɔ ɓáún-ɓáún hwòɖǒǔn dyí dyuòìn, ké ɔ nyuɛ ké wa gbɔɔ̀ wíɖí mú, ké wa se wa mìɔùn nììn gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɓě gbo gmɔ̀ɔ̀ ɓɛ́ìn dyɛ mɔ̀ùn. Nyɔ ɖíɛ́ ɓě ɖú nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɛ̀ wíɖí dyí ké wa vɔ̃ɔ vɔ̃ɔ-ɖɛ̀ mú, sepóɛɖé wa dèɛ̀ hwòɖǒ kɔ̃ kà ɓɛ́ wa mu ɖiìn, ɓɛ́ wa ké nyɔɔ̀ nììn wíɖíɔ̀ ɖe tò kɛ. Nyɔ ɓáún-ɓáún nì kpɔɖɔ ɖeín kàǔn ɓó dyíɖí jè, sepóɛɖé wa mɔ́ vɔ̃ɔ-ɖɛ̀ vɔ̃ɔ dyi jè. Nyɔ ɓě nì gǎ dyéɛń nyɛɛ ɓáún-ɓáún mɔ̀ vɔ̃ɔ-ɖɛ̀-vɔ̃-nyɔ̀ ɓě, sepóɛɖé wa poɛ̀n hwìɖǐi kà ɓɛ́ wa se hwòɖǒ-po-naín ɖò ɓéɖé, ɔ sèìn ɓɛ́ wa ké vɔ̃ɔ-ɖɛ̀ vɔ̃, ɓɛ́ mana dyi wa dyúa kpáín, wa ké wíɖí ɖáɓá ɖòùn wɛ̃.

Vɔ̃ɔ-ɖɛ̀ vɔ̃-vɔ̃ vɔ̃ jǎà-ɖɛ̀ pàɖǎ gbo ɖé Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-fɛ̀ɛ̀ɔ̀ mú. Ɖíɛ́ ɓě mɔ̀:

1. Vɔ̃ɔ-ɖɛ̀ vɔ̃-nyɔ̀ se kũ̀à nyuɛ ɓɛ́ìn ɓɛ́ ɔ kéɛ wíɖí kɔ̃ún dyé (Ìfísĩ̀ɔ̀ 4:28),

2. Nyɔ ɓɛ́ ɔ vɔ̃ vɔ̃ɔ-ɖɛ̀ kɛɛ ní nyu jǎà (1 Tímétè 6:6),

3. Ɖɛ vɔ̃ɔ-ɖɛ̀-vɔ̃-nyɔ̀ ɓá kɛɛ ɔ ní ɖiɛ ɓo (Gàɖézìà 6:7).

Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ ɓɛ́ à ké kũ̀à nyu hwɛ̀ ɓɛ́ à ké wíɖí dyé, kɛɛ ɔ se mɔ́ ɓɛ́ à ké nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɖò mɔ̀ùn wíɖí xwa zà, ɓɛ́ à kéɛ cɛ̃ kà ɓɛ́ à dyéɛ mana-kà kɛ. Vɔ̃ɔ-ɖɛ̀ vɔ̃-vɔ̃ mɔ̀ ɖɛ gbà, sepóɛɖé ɔ mɔ̀ ɖɛ ɓɛ́ ɔ dyuòìn nyɔ hwòɖǒǔn dyi wàɖà, ké ɔ nyuɛ ké nyɔ dyíɖí kɛ.

Vɔ̃ɔ-ɖɛ̀-vɔ̃-nyɔ̀ se Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒ kɔ̃ dè ɓó gbo-kpá-kpá jè. Nyɔ nì náa ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké ɔ mìɔùn dyi diè, ɓɛ́ ɔ ké níiń, “Ḿ poɛ jǎà kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ kɔ̃̀ ɖé ní jè gboɛɛ̀?” Ḿ ɓɛ́ìn ɓaà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ké ɖɛ ḿ kɔ̃̀ ɓɛ́ ḿ ké ɓéɖéɛɛ ḿ nyíì?” “Ḿ poɛ jǎà kà ɓɛ́ ḿ dyi vɔ̃ɔ-ɖɛ̀ vɔ̃, ké ḿ dyi nyɔ ɖò wíɖí xwa zà ní, nìí, ɔ mɔ̀ hwìè kɔ̃̀ mú Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ ḿ gbo kpáa dyiɛɛ̀?” “Ḿ mɛ dèɛ̀ hwòɖǒ kɔ̃ kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓɛ́ìn ḿ mana dyúa poɛ ɓɛ́ ḿ ké wíɖí-kpò goun ɖo ɖi dyììn ɖé vɔ̃ɔ-ɖɛ̀ vɔ̃-vɔ̃ múɛɛ̀?” Nyɔ ɓɛ́ ɔ vɔ̃ vɔ̃ɔ-ɖɛ̀ɛ se Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒ kɔ̃ dè kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ ɔ ké wíɖí dyé kɛ. À dyi Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒ kɔ̃ dè jǎà ní, nìí, à mu ɖɛ ɓě ɓɛ́ ɔ cɛ̃ à gboɛɛ nyuùn, ké à mu ɔ hwòɖǒ kɔ̃ dèìn kà ɓɛ́ ɔ ɓɛ́ìn à ɖɛ séín nyíɛ, seóɛɖé à taɓa ɔ hwìɖǐǐ jèɛ.

Ɔ jǔ ké nyɔ ɖò dyi kpa kpɔ̃ ní, nìí, ɔ dèɛ̀ hwòɖǒ kɔ̃ kà ɓɛ́ ɔ mu wíɖí dyéìn ɖé dyúa ɓɛ́ ɔ ké kpaɔ̀ pɛ́ɛ̀ kɛ. Ɔ jèɛɛ, kpa-kpɔ̃-kpɔ̃ mɔ̀ wíɖí m̀ mu dyéìn ɖé dyúa kɛɛ peɖe-peɖe, ké m̀ se ti nìà ɓóɛ nììn fũ̀à-fṹá-ɖɛ̀ ɓě ɓɛ́ ɔ mu dyàùn wɛ̃ɛ dyí dyuò.

Báɓòɔ̀ cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ kpa-kpɔ̃-nyɔ̀ mɔ̀ kpa-po-nyɔ̀ɛ̀ gǐì kɛ (Nɔ́ɔ́ 22:7). Nyɔ ɓɛ́ ɔ kpɔ̃ kpa kɛɛ, ɔ hwòɖǒ ní dè dyi gàná cá.

Kpa ɖíɛ́ ɓě jè gbǎìn nyɔ hwòɖǒ dyií mìɔ ké ɔ zi kpa tɔ̀ɔ̀ ɓě dyí. Ɔ jǔ ké nyɔ ɖò dyi kpa kpɔ̃ ɓɛ́ ɔ ké ɖii-ɖɛ̀ dɔ̃ ní, nìí, ɔ po ɔ mìɔùn fũ̀à-fṹá vɛ̀nɛ̀ mú. Sepóɛɖé ɖii-ɖɛ̀ɔ̀ mu dyi hwɛ̀ìn, ké kpaɔ̀ mu ɔ ɖɔ nììn, ké ɔ muɛ nyuùn ɓɛ́ ɔ ké gǎ dyé ɖe mìɔ, ɓɛ́ ɔ ké gǎɔ̀ nyɔ ɔ dyé ma kà kĩ́ín nyɛɛ dyí zi.

Ké ɔ jǔ ké nyɔ ɖò dyi wíɖí kpaún kpɔ̃ ɓɛ́ ɔ ké ɔ gbǒ pɛ́nɛ̀ po mɔɔ ɔ ké mú-po-ɖɔ̀ dɔ̃ mɔɔ ɔ ké hwɔ pa mɔɔ ɔ ké ɔ gbǒ bɛ̃̀ìn ní, nìí, wíɖí ɔ kéɔ́ dyé ɖé dyúa kɛɛ ɖéɛ̀ ɔ nìà ɓó peɖeɛń nyɛ̀. Gìɖìǐ ɖò se ɔ bìì nìɛ̌ mu ɓó gàɖàà, ké ɖé mánáín nyɛɛ, ɔ se ɖɛ ɖò dɔ̃ɔ ɓɛ́ǐn mu, sepóɛɖé ɔ ɖǎ wíɖíɔ̀ peɖeɛ hwɔ nɔ̀ɔ̀.

Ɖɛ-peɖe-nyɔ̀ ɖíɛ́ ɓě po kpa, ké wa poɛ gínì vɛ̀nɛ̀ kɔ̃in. M̀ dyi wa gbo kpa kpɔ̃ ké m̀ seɛ pɛ́ɛ̀ǐn fṹà ní, nìí, gínì mu ɓó kɔ̃in kpáùn wɛ̃ɛ mu dyí ɓúáùn ɓɛ́ ɔ ké wíɖí jɛ́ɛ́ ɓɛ́ m̀ kpɔ̃à kpaún wɛ̃ɛ dyí zi. Tóò mú ɖɛ-peɖe-nyɔ̀ ɖíɛ́ ɓě poìn waà peɖe-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ kpaún dyi, ké wa poɛ gínì vɛ̀nɛ̀ kɔ̃in. Nyɔ ɓě kpɔ̃ peɖe-ɖɛ̀ ɓě kpaún ké wa pɛ́ɛ̀ wíɖí vɛ̀nɛ̀ ɓóɛ jè, sepóɛɖé wa se mɔ́ ɓɛ́ wa ké fòìn, ɓɛ́ wa ké wíɖí pàɖǎ dyé wɛ̃́ɛ́ hwɛ̀ ɓɛ́ wa ké wíɖí jɛ́ɛ́ ɓɛ́ ɖɛɔ̀ kpaa ɔ mú dɔ̃̀ìn.

Ti ɖíɛ́ ɓě ní nyɔ ɓě kpɔ̃ wíɖí kpaún ké wa poɛ nyɔ́nɔ́-dyi-kpɔ̃-hwɔ̀ kpa wíɖí mìɔ kɛɛ kɔ̃ún, ɓɛ́ nyɔǔn ɓě ké wa ɓàìn jè. Wa dè waà dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìnɔ̀ gbɔ dyììn ɖé kpa vɛ̀nɛ̀ kpɔ̃-kpɔ̃ mú cá. Cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mɔ̀ gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɓě ɓɛ́ wa ɓéɖé hwìɖǐǐ-taɓa-taɓa kɛ. Kà ɔ nìà náa, nìí, wa ɓéɖé ɓɛ́ wa ké fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ ɖìè ɓě dyi mɔ́, ɓɛ́ wa kéɛ nyu ɓɛ́ dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn ké dyíin nɔ̀mɔ̀ kè ɓɛ́ ɔ ké se wíɖí pàɖǎ kpa.

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà Wóɖómà 13:7-8 wuɖuún ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò.

Vɔ́sì nìà kɛ cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ à dyi nyɔ ɖò bìì kpa ɖò ɓéɖéín, à mɛ pɛ́ɛ̀ kɛ. Nyɔ ɓě ɓɛ́ wa ɓéɖé kpéɛɛ ɓéɖé à kpa ɖò mú, ɔ mɔ̀ ɓɛ́ à ké wa kpéìn dyé kè ɓɛ́ à ké wa wuɖu nyu. Gɔ̌mànàɔ̀ ɓéɖé à tácì-kpà mú. Wuɖu-dɔ̃̀ǐn kĩ́ín-kĩ́ín nìà vɔ́sì 8 múɛɛ po wuɖu ɓě céèà ɖé vɔ́sì 7 múɛɛ dú. À mɛ ɓɔ́ nɔ́ɔ̀ ɓɛ́ à ké ɖɛ à ɓéɖé ɓɛ́ à ké nyɔ ɖò nyíɛɛ ɔ nyí. Ɖɛ nìà kɛ xwíníín seɛ mɔ̀ kà ɓɛ́ à mɛ ɓɔ́ kpa kpɔ̃ɔ kɛ, sepóɛɖé ɔ jǔ ké à dyi ɖɛ à ɖá à kéà pɛ́ɛ̀ kɛɛ kpa-po-nyɔ̀ɔ̀ dyéɖéín pɛ́ɛ̀ìn ní, nìí, ɔ xwíníín mɔ̀ à se nɔ́ɔ̀ ɓɛ́ à ké ɖɛ à ɓéɖé nyɔ ɖò bììɛɛ ɔ nyí.

Nyɔ ɓɛ́ ɔ dèɛ̀ hwòɖǒ kɔ̃ kà ɓɛ́ ɔ dyi kpa ɖò kpɔ̃ín, ɔ seɛ pɛ́ɛ̌ mu mɔɔ ɔ kpɔ̃ kpaɔ̀ hwɛ̀ ké ɔ sɔ́ɔ dyí ɓɛ́ ɔ ké seɛ pɛ́ɛ̀ kɛɛ, ɔ mɔ̀ dyíɖíí-nyɔ̀ (Wɛ́ɖɛ́ 37:21).

Gma ɓě céèà ɖé Dèè-wùɖù Sùàɔ̀ múɛɛ pàɖǎ ɓá Éézùɖùɛ̀-nyɔ̀ ɓěɔ̀ jè dyí, sepóɛɖé wa mɔ̀ ma ɓáá-ɖɛ̀-bã̀ìn-nyɔ̀ vɛ̀nɛ̀ ɓě. Wa ɓáún-ɓáún cĩ́ ma geɖe-nyu-nyu kɔ̃ún, ké wa bã̀ìn ma ɖɛ ɓě ɓɛ́ wa mɔ́ ma ɖé waà taà-ɓěɔ̀ mú kɛ. Gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɖíɛ́ ɓě ɓéɖé ma pá ɓě ɓɛ́ waà xwéɖé-dù deìn-dúún ɓěɔ̀ kɔ̃̀ ma wuɖuí ɓó ti tɔ̀mɔ̀ǔn-tɔ̀mɔ̀ǔn xwíníín nyɛ. Ɔ jèɛɛ, ɔ kàmà ma mú ɓɛ́ nyɔ ɖò ké ma wíɖí kpaún kpɔ̃ ɓɛ́ ɔ ké pá dɔ̃ mɔɔ ɔ ké ɖɛ peɖe kɛ. Nyɔ ɖò dyi ma kpa kpɔ̃ ní, nìí, ɔ xwíníín mɔ̀ fũ̀à-fṹá-ɖɛ̀ nyìnììn dyíin ɖò gbòìn ma ɔ cá, ké ɔ mɔ́ wíɖí wàɖà ɓɛ́ ɔ kéɛ xwaún buɛ̀. Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ ɓɛ́ Éézùɖùɛ̀-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ké ma gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɓě ɓɛ́ wa ɓéɖé hwìɖǐǐ-taɓa-taɓa, ké wa kɔ̃̀ ɖé nyɔ ɓě nì ɓó wa gboɛ jè gboɛɛ jǔ. Gèɖèpɔ́ɔ̀ cɛ̃ɛ ma wa gbo kà ɔ jǔ ké wa dyi nyɔ ɖò wíɖí kpaún pòìn ní, wa mɛ ɓɔ́ nyɔɔ̀ kpáná ɖò xwaún mɔ́ɔ kɛ (Ɛ́séɖɔ̀ 22:25). Kpeɖe ɓě ɓɛ́ dyí-sɛ́ɖéìn-nyɔ̀ mɛ nyu, kà Wɛ́ɖɛ́ 15 nyuà cɛ̃ɛ kɛɛ ɖò mɔ̀, ɔ dyi nyɔ ɖò wíɖí kpaún pòìn ní, ɔ se ɓéɖé ɓɛ́ ɔ kéɛ gínì kɔ̃in po.[1] .

Kɛɛ ɔ jǔ ké m̀ dyi nyɔ ɖò wíɖí kpaún pòìn ɓó ɖɛ peɖe jè, ké m̀ dyiɛ gínì kɔ̃in poín, nìí, m̀ se ɖɛ gbà nyu.[2] Sepóɛɖé gínìɔ̀ mɔ̀ nì kpánáɔ̀, kà ɓɛ́ m̀ nìɛ̀ nyuɛń ɓɛ́ nyɔɔ̀ ké ɖɛ peɖe kɛ.

Nyɔ mɔ̀ nyɔ ɓɛ́ ɔ pĩ́à gǎ-dyé-nyɔ̀ dyi, nìí ɓɛ́ ɔ kɔ́mɔ́ ké kɔ̃ kpá jèɛɛ mɛ ɓɔ́ kɔ́mɔ́ ɓɛ́ ɔ muà dyéìn nyɛɛ jè hwìɖǐi poɛ̀n ɖòùn pū (Nɔ́ɔ́ 22:16). Ɔ se dyí sɛ́ɖɛ́ìn ɓɛ́ nyɔ ɖò ké peɖee-ɖɛ̀ wíɖí dyií kpa ɓó kpáná pàɖǎ po jè, sepóɛɖé gǎ-dyé-nyɔ̀ɔ̀ seɛ dɔ̃ɔ ɓɛ́ǐn mu. Ɓɔ́ ti kàmàǔn-kàmàǔn dyéɛ jè ɓɛ́ m̀ ké nì peɖe-ɖɛ̀ɔ̀ kpaún po, ɓɛ́ m̀ kéɛ gínì pàɖǎ kɔ̃in po, ɓɛ́ nyɔ ɓě muà kpaún kpɔ̃ùn wɛ̃ɛ ní kɔ̃̀ ɖà m̀ bìì ɖɛ peɖe pídyi. Ɖɛ-peɖe-nyɔ̀ɔ̀ mɛ nyuɛ ɓɛ́ ɖɛ ké xwa fɛ̃́ìn ɓó ɔ ɖɛ-gbo-dɔ̃-nyɔ̀ ɓěɔ̀ bìì.

Kpáá-ɖɛ̀-cɛ̃-nyɔ̀ Ìzíkìò ɖá nàmàǔn ɓɛ́ Sáɖɔ̀ùn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ nyu ma kàa se gbàɖàùn-po-po ɖòùn pū, kɛɛ wa cĩ́ ma gbǒ kpa ɖɛ ɓě mú, ké wa ɓúáìn ma wa mìɔùn dyí, ké wa “se ma gǎ-dyé-nyɔ̀ ɓěɔ̀ jè gbo kɔ̃̀” (Ìzíkìò 16:49). Gèɖèpɔ́ɔ̀ se à ɖá ɓɛ́ à ké gǎ-dyé-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɖɛ nyí ɖòùn pū, kɛɛ ɓɛ́ à ké hwìè dyi mɔ́, ɓɛ́ à ké wa dyi kùìn ɖekè.

Gèɖèpɔ́ɔ̀ gma ɓě ɓɛ́ ɔ nyí zɔ̃̌ɔ̀ kà Éézùɖùɛ̀-nyɔ̀ ɓěɔ̀ kɛɛ tɛ̀mɛ̀ìn ɖɛ ɓě ɓɛ́ ɔ mɔ́ ma wa bìì nyuɛ dyiɛɛ nyɔǔn dyí. Kɛɛ zɛ̃̌ɛ̀ kɛɛ, gma ɓě nì Éézùɖùɛ̀-ɓòɖòɔ̀ nàǐn nyɛɛ se nì kà Gèɖèpɔ́ɔ̀ nììn gma ɓě ɓɛ́ ɔ nyí zɔ̃̌ɔ̀ kà waa nìà kɛ. Kɛɛ wɛ̃́ɛ́ kɛɛ, Gèɖèpɔ́ɔ̀ kɔ̃̀ ɖé wa jè gbo ke, ké ɖɛ ɓě ɓɛ́ ɔ po gbɔ ɓá wa jè dyíɛɛ jè se ɔ hwìɖǐi sɔ̀. Cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mɛ vɔ̃ ɓɛ́ wa ké gǎ-dyé-nyɔ̀ ɓěɔ̀ gbo kpá. Kĩ́ín-kĩ́ín nyɛɛ, wa mɛ kɔ̃̀ ɖé waà nyɔ ɓě ɓɛ́ wa taɓa Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwìɖǐǐɛɛ jè gbo, hwɛ̀ ɓɛ́ wa ké nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě nì ɓó gbɛ̌ɛ̀ɔ̀ múɛɛ gbo kpá.

Nyɔ ɖíɛ́ ɓě dyé kà wíɖí nyɛ̀nɛ̀ɛ̀ ní, wa hwɔɔ peɖeɛ nyɛ̀nɛ̀ɛ̀. Ɔ ɖǎ ná nìǐn, ɖɛ wa mɔ́ɛɛ tó nyu wa ɖe tee hwɛ̀ ké wa dyé wíɖí ɖe. Nyɔ ɓě nì náa se kpé ɓɛ́ìn ɓɛ́ wa ké nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě gbo kpá.

Wíɖí m̀ ké peɖeɛɛ jè páún-po-po xwíníín mɔ̀ kà m̀ ké wíɖí ɓɛ́ m̀ mɔ́ ɖɛ ɖò mú nyùɛ̀n dyiɛɛ páún poɛ nyu nɔ̀mɔ̀ dyíin, ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ m̀ mɔ́à nyuɛ dyiɛɛ nyu nyɛ̀nɛ̀ɛ̀ kɛ. Nyɔ ɓáún-ɓáún ɓéɖé wíɖí-pèɖèìn-tì jɛ́ɛ́ ɓě, ké wa pɛ̃́ìn ti ɓěa hwìɖǐi mìɔ. Ɔ jèɛɛ, wa ɓéɖé ɓɛ́ wa ké wíɖí ɖò dyi dè hwɛ̀ ɓɛ́ tiɔ̀ ké ɓó nyini. Ɔ hwɔìn-ɖɛ̀ mɔ̀, ɔ jǔ ké nyɔ ɖò dyiɔ́ gbǒ ɖò dyi kpɔ̃ níɛ. Ɔ mu dyɛ̀ gbǒɔ̀ jè pɛ́ɛ̀ǐn nììn ɓó dɛ̀nɛ̀ séín xwíníín mɔɔ zɔ̃ séín xwíníín. Ɔ dyi ná nìǐn, ɔ ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké wíɖí ɔ mu dyéɛń nììn nyɛɛ ɖò dyi dèɛ̌ nì ti séín, ɓɛ́ tiɔ̀ dyi ɓó nyini ní, ɔ ké gbǒɔ̀ jè pɛ́ɛ̀ ɓɛ́ìn. Ɔ jǔ ké ɔ dyiɔ́ gbǒɔ̀ jè pɛ́ɛ̀ǐn nì ɖé zɔ̃ xwíníín ní, nìí, ɔ ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké wíɖíɔ̀ dyi dè ɓó ti tɔ̀mɔ̀ǔn-tɔ̀mɔ̀ǔn xwíníín. Ké ɓó tia ɓaɖaa, mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ ɖò ɓɛ́ìn ɓó ɔ hwìǐ dyiɛ ɓɛ́ ɔ ké wíɖíɔ̀ ɖò peɖeɛ mɔ́, kɛɛ ɔ ní ɖá ɓɛ́ ɔ ké wíɖí nìà ɓɔ́ɛ dyi tìnììn fɔɔ, ké ɔ mɛ dèɛ̀ hwòɖǒ kɔ̃ kà ɓɛ́ ɔ ɖǎa peɖe nɔ̀ɔ̀ kɛ.

Wíɖí kĩ́ín-kĩ́ín ɓɛ́ m̀ mɛ dè dyiɛɛ mɛ mɔ̀ nì ɓàɖàìn-bùèɔ̀ (Nɔ́ɔ́ 3:9-10). M̀ mɛ tò wíɖí mɔɔ kɔ́mɔ́-ɖɛ̀ séín ɓɛ́ m̀ dyíɛɛ bùè-ɓàɖàìn-nìǐnɔ̀, ɓɛ́ ɔ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ kũ̀àɔ̀ gbo kpá. Ɓɔ́ nì wíɖíɔ̀ nyɔ sè ɓó kɔ̃in, ti ɓɛ́ m̀ ɖǎa nì hwòɖǒɛ̀-mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ mú nyùɛ̀n hwɔɛɛ fòɛ̀n hwɛ̀ ɓɛ́ m̀ ké ɓàɖàìn-bùè tò. Gèɖèpɔ́ɔ̀ mu m̀ mana kɔ̃ poùn ɓó nì jǎà nyu jè.[1]

Ɔ jǔ ké m̀ ɖǎ nì ɓàɖàìn-bùèɔ̀ tò, ké m̀ ɖǎ nì mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɓě nyuɛ hwɔ ní, nìí, m̀ mɛ dè wíɖí ɖò dyi ɓó gana-ɖɛ̀ ɓě dyi kpá níɛɛ jè. Ké m̀ mɛ dè wíɖí dyi ɓó ɖɛ ɓě ké nì fɛ̀ɛ̀ mú zaìn nyɛɛ jè, ɔ hwɔìn kà, m̀ mìɔùn nììn gbǒ po-po. Ké m̀ mɛ po ɖɛ ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ nì kɔ́mɔ́ ké kɔ̃ kpáa jè sɔ̃ún. Ɔ hwɔìn kà kũà-mú-nyùìn-nɛ̀ɛ̀-kpà ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ m̀ ké wíɖí pàɖǎ dyé kɛ.

Nyɔ ɓɛ́ ɔ ɓéɖé wíɖí-mú-dyéìn-ɖɛ̀ (ɖɛ ɓɛ́ìn ɔ gbo kpáa ɓɛ́ ɔ ké wíɖí dyé kɛ), hwɔìn kà káà mɔɔ gbǒ kɛɛ mɛ dè wíɖí ɖò dyi ɓɛ́ ɔ ké wa xwa nɔ̀mɔ̀ìn. Ɔ jǔ ké nyɔ ɖò dyi káà ɖò ɓéɖé, ké ɔ dyiɛ wíɖí kɔ̃ún nyuɛ nì, ké ɔ ní dè wíɖíɔ̀ ɖò dyi fɔɔ ní, nìí, ɔ se káàɔ̀ ɖoɓo nyuɛ ɓɛ́ǐn mu ɔ jǔ ké ɔ dà kpa ɖɛ ɖò dyi dyíin nyìnììn ní. Ké ɖeɛɛ, ɔ se kpé ɓɛ́ǐn mu ɓɛ́ ɔ ké káà ɖìè ɖò dɔ̃, ké ɔ kpánáɔ̀ mu ɓɔ́ìn kpáùn.

Nyɔ ɓɛ́ ɔ máìn wíɖí pū, ké ɔ ní po kà ɔ ké wíɖíɔ̀ peɖeɛ nyuɛ jè páún wɛ̃ɛ, ɔ se kpé ɓéǐn mu ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ ɔ ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké nyuɛɛ nyu. Ké ɖé mánáín nyɛɛ, ɔ mu nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě hwòɖǒ kɔ̃ dèìn ɓɛ́ wa ké ɔ gbo kpá, kɛɛ ɔ mɔ̀ùn se kpé ɓɛ́ǐn mu ɓɛ́ ɔ ké nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě gbo kpá. Ɔ fɛ̀ɛ̀ se mú zaǐn mu, sepóɛɖé ɔ se wíɖí dyi dèɛ̀ ɓɛ́ìn jè.

Jízɛ̀ po nɔ́ɔ́ ɖò ɓá Sɛ̀mɛ́ɖìà-gàà ɖò ɓɛ́ ɔ kpá ma gàa ɖò ɓɛ́ wa puà ma kɛ gboɛɛ jè dyí.[2] Dyéɛ, Sɛ̀mɛ́ɖìà-gààɔ̀ ɓéɖé ma wíɖí ɖò, hwɛ̀ ké ɔ ɓéɖé ma jǎkasì ɖò ɓɛ́ ɔ ké ma gàaɔ̀ kpa. Ɖɛ́ mu ma kpáùn ɔ jǔ ké Sɛ̀mɛ́ɖìà-gààɔ̀ dyi ma ɔ jǎkasìɔ̀ peɖe, ké ɔ dyi ma wíɖí séínɔ̀ máìn ní kɛ́? Ɔ ɓɛ́ìn ma hwòɖòǔn-hwòɖò ɓéɖéɛ ɓó gàaɔ̀ gbo kpá jè dyɛo, kɛɛ ɔ seɛ ma nyuɛ ɓɛ́ǐn mu ɓó kà gàaɔ̀ nyu ma kà nìɛ̀ kɛɛ jè.

Ɔ jǔ ké nyɔ ɖò dyi wíɖí ɓɛ́ ɔ mɔ́ peɖeɛ dyiɛɛ jè páún po ní, nìí, ɔ nyuɛ ké ɔ nì ti kɔ̃ tee ɖé ɔ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɓě nyu-nyu mú, ké ɔ mu nyɔ ɓě nì ɓó ɔ gboɛɛ nììn mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɓě wa bìì nyuɛ ɓɛ́ìn, ké ɔ mu wíɖí dyi dèɛ̀ ɓɛ́ìn, ké gana-ɖɛ̀ ɖò dyi kpá ní, ɔ muɛ wíɖí kɔ̃ún peɖeɛ ɓɛ́ìn, ké ɔ mu kpé ɓɛ́ìn ɓɛ́ ɔ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ kũ̀àɔ̀ gbo kpá.

Ɖé cɔ́cìɔ̀ gbɔ-dè-tìǐn, ti ɓɛ́ Pɛ́nɛ̀kɔ̀-wèɔ̀ zi ma dyi nyɛ̀nɛ̀ɛ̀ kɛɛ, nyɔ ɓě ɓɛ́ wa taɓa ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwìɖǐǐɛɛ kpɔ̃̀ìn ma gbo, ké wa nyuɛ ké nyɔ séín dyé ma ɖɛ ɓě wa kɔ̃̀ wa ké ma dyéɛ. Wa geìn ma waà kɔ̃̀ɔ̀-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ wa mìɔùn múin, ké nyɔ ɖòɛ̀ hwòɖǒ se ma ɖé ɖei kpá ɓó ɖɛ ɖò jè fɔɔ. Wa ɓáún-ɓáún peɖe ma waà kɔ̃̀ɔ̀-ɖɛ̀ ɓě, ké wa zàìn ma wíɖíɔ̀ cɔ́cìɔ̀ xwáɖáún (Àpɔ́sò 2:44-45). À se cɔ́cìɔ̀ hwòɖǒ kɔ̃ dèɛ̀ ɓɛ́ìn ɓɛ́ ɔ ké kà ɓó nì kánáá pū dyɛo, kɛɛ ɔ jǔ ké cɔ́cìɔ̀ dyi mú zaǐn nìǐn, nìǐ, cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɓéɖé ɓɛ́ wa ké nyíí-ɖɛ̀ ɓě tò hwòɖǒ-wáɖáá-kà kè ɓɛ́ wa ké dúún ku, ɓɛ́ wa ké cɔ́cìɔ̀ gbo kpá.

Jǎà-po-nyɔ̀ ɓě nì ma kà ɖé Kɔ́ɖèìn-hwɔ̀ɖɔ̀ɔ̀ múɛɛ nyu ma kũ̀à ɓɛ́ nyɔ séín ké ɖii-ɖɛ̀ ɓéɖé jè, kɛɛ nyɔ ɖíɛ́ ɓě nì ma ɖé wa hwìɛ̀ ké wa ní nyu ma kũ̀à ɖò fɔɔ. Nyɔ ɓě nìà ɓóɛ se ma ɖɛ ɖò jè gbo kɔ̃̀ fɔɔ. Wa dè ma nyíí-ɖɛ̀ ɓě ɓɛ́ wa mǔè ɓěɔ̀ dyà ma ɖé cɔ́cìɔ̀ múɛɛ hwòɖǒ kɔ̃ pū. Pɔ́ɔ̀ seɛ ma cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ gbo cɛ̃ kà ɓɛ́ wa mɛ ɓɔ́ ma waà gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɓě mɔ̀à cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ kɛɛ gbo kpáa kɛ. Ɔ se ná ɖá fɔɔ, kɛɛ ɔ ɖá nyɔ ɓě se kũ̀à nyuɛ mɔ́ɛɛ, wa mɛ ɓɔ́ wa ɖii-ɖɛ̀ nyíɛ. (2 Tɛ̀sàɖónìà 3:10). Wa ɖíɛ́ ɓě se ma dyɛ̀ kũ̀à nyuɛ ní ɓó kpáná po jè, kɛɛ wa nìɛ̀ ma nyuɛń ɓɛ́ wa ké ma jǎà-po-nyɔ̀ ɓě ɓɛ́ wa mɔ́ ma gbo-kpá-kpá kɛɛ gbo kpá. Wa se nyɔ séín dyi kpɔ̃ɔ ɓɛ́ìn ɓɛ́ wa ké wa kũ̀à kɔ̃ún po, kɛɛ m̀ ɓɛ́ìn ɖɛ ɖò nyuɛ ɓɛ́ m̀ ké nyɔ m̀ ɓéɖé ɓɛ́ m̀ ké gbo kpáa gbo kpá.

Ɖé Pɔ́ɔ̀ gbo-tò-cèè-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ ɖíɛ́ ɓě múɛɛ, ɔ zàìn à hwìè da kà à ké jɔ̌ɔ̀-màà ɓěɔ̀ kè pȧsɔ̀ɖɔ̀ ɓěɔ̀ gbo kpáa nyuɛ (1 Tímétè 5:3-18, Gàɖézìà 6:6).

Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɖò-ɖò séín ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké cɔ́cì ɖò mú nì, ɓɛ́ ɔ ké dúún ku ɓɛ́ ɔ ké cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ gbo kpá kè ɓɛ́ ɔ ké gbo-kpá-kpá tò ɖé cɔ́cìɔ̀ kũ̀à ɓěɔ̀ mú ɖekè.

► Cɔ́cìɔ̀ mɔ́ ɓɛ́ nyɔ ɓě ké ɖɛ wa kɔ̃̀ wa ké nyu ɖé cɔ́cìɔ̀ múɛɛ nyu. Kà ɔ nìà náa, nìí, xwɛ̌ cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɓɛ́ìn sɔ̃ dyí poɛ̀n ɓɛ́ wa ké ɖɛ ɓě mɔ̀ cɔ́cìɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ kɛɛ nyu kɛ́?

► Ɖé nì gbɛ̌ɛ̀ɔ̀ múɛɛ, ɖɛ́ nì ɖé ɓɛ́ cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɓɛ́ìn sɔ̃ dyí poɛ̀n ɓɛ́ wa ké nyu, ɓɛ́ wa kéɛ wíɖí kɔ̃ún dyé kɛ́?

À Ɓǎ, mɔ̀ nìà ɖé dyɔún wɛ̃,

Ḿ po m̀ zùo, sepóɛɖé m̀ cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ m̀ mu ɖɛ ɓě ḿ kɔ̃̀ ɓɛ́ ḿ ké ɓéɖéɛɛ ḿ nyíìn nyɛ. Kpá ḿ gbo ɓɛ́ ḿ ké ɖɛ mɔ̀ ɖɛ sɛ́ɖɛ́ìn dyíɛɛ nyuɛ ɓɛ́ìn, ɓɛ́ ḿ ké ɖɛ ɓě ḿ kè nyɔ ɓě nì ɓó ḿ gboɛɛ kɔ̃̀ ɓɛ́ à ké ɓéɖéɛɛ dyéɛ ɓɛ́ìn. Nyuɛ ɓɛ́ ní hwòɖǒ ké dyi dè ɓó ɖɛ ḿ ɓéɖéɛɛ jè. Kpá ḿ gbo ɓɛ́ ḿ ké nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě ɖɛ nyíɛ ɓɛ́ìn.

Ḿ nì m̀ ɓaàǔn ɓɛ́ m̀ kéɛ nyu ɓɛ́ ḿ ké wíɖí dyé. Kɛɛ wɛ̃́ɛ́ kɛɛ, nyuɛ ɓɛ́ ḿ ké hwìɖǐǐ-taɓa-taɓa ɓéɖé kánáá pū, ɓɛ́ ní hwòɖǒ ké ɖɛ ɓě ɓɛ́ ḿ ɓéɖéɛɛ múin dèɛ̀n ɓɛ́ìn, kà ɓɛ́ ḿ nìà ɖé m̀ mú kɛ.

Kǎà ɔ mɛ nì

(1) M̀ mɛ ɓaà ɓɛ́ m̀ ké jǎà-ɖɛ̀ ɓě céèȧ nɔ̄ cɛ̃́ɛ́-ɖɛ̀ nìà kɛ múɛɛ dyi kpɔ̃ɔ ɓɛ́ìn. Jǔ dyi-diè-ɖɛ̀ ɓě nìà dà ɓíɖíiɛɛ ɖò-ɖò gɔ̃̌ dyììn ɖé nì gɔ̃̌-jǔ-wùɖùɔ̀ céè-céè mú:

• Ɓá wíɖí jè kè bãa-ɖɛ̀ ɓě jè dyíɛɛ, mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ɔ̀ nyɛ́ ɖǎ ɓó ḿ dyúa dyi ɖò kɛ́?

• Ɖɛ́ ḿ ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ ḿ ké wíɖí mɔɔ kɔ́mɔ́-ɖɛ̀ ɓě dyé ɓó kàǔn wɛ̃́?

• Xwɛ̌ ḿ mɛ nyu wíɖí mɔɔ kɔ́mɔ́-ɖɛ̀ ɓě kũ̀à mú nyùɛ̀n nyɛ́, kɛ́ xwɛ̌ ḿ mɛ nyu wa jè mú màìn nyɛ́?

• Ɓɛ́ m̀ ké wíɖí mɔɔ bãa-ɖɛ̀ ɓě ɓéɖé, hwɛ̀ ɓɛ́ m̀ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒ kɔ̃ dè kánáá kɛɛ, ɔ mɔ̀ ɖɛ kàmàǔn-kàmàǔn ɖò cáe?

• Ɖɛ́ ḿ ɓéɖé ɓɛ́ ḿ ké wíɖí-mú-dyéìn nyɛ́?

• Ḿ ɓɛ́ìn kũ̀à-mú-nyùìn-ɖɛ̀ ɖò ɓɛ́ìn ḿ wíɖí nyíɛ kɛɛ jè páún poɛ ɓɛ́ ḿ kéɛ dɔ̃ ɖé dyúaà? Ɔ dyi ná nìǐn, nìí, xwɛ̌ ḿ mɛ nyuɛ jè páún poɛ kɛ́?

• Hwìèɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ mú ḿ ɖǎ wíɖí mɔɔ kɔ́mɔ́-ɖɛ̀ ɓě peɖe fùɖù-fùɖù-kà kɛ́?

• Ɖɛ́ ḿ ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ mɔ́ún kɔ̃̀ ɖà wíɖí peɖe ɖe fùɖù-fùɖù-kà, kà ɔ nyuà céèɛ̀ dà dyiíɛɛ kɛ́?

(2) Céè jǎà-ɖɛ̀ jɛ́ɛ́ ɖò ɓá nì gbɛ̌ɛ̀ɔ̀ jè dyíɛɛ céè-ɖɛ̀-mì dyúáɖò kɔ̃. Ɖɛ́ nyɔ ɓě nì ɖé nì gbɛ̌ɛ̀ɔ̀ múɛɛ ɓéɖé ɓɛ́ wa ké dyí dyuò ɓá kà Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓě nyu wíɖí jè múin wɔ̃́ɔ kɛɛ jè dyíɛ́?

(3) Pɛ̃́ìn Nɔ́ɔ́ 3:13-17 hwìɖǐi, ɓɛ́ m̀ ké ɖɛ xwã́ún-xwã́ún wè ɖò céè ɓáa jè dyí. Ɖé cɛ̃́ɛ́-ɖɛ̀ɔ̀ nyɔ mu ɓó dyí kɔùn wɛ̃ɛ gbɔ-dè-tìǐn nyɛɛ, zà vɔ́sì nìà kɛ hwòɖǒ bũ̌ ɓɛ́ m̀ kéɛ céè, ɓɛ́ m̀ ké ɖɛ xwã́ún-wã́ún wè m̀ muà céèìn ɓá vɔ́sìɔ̀ jè dyíɛɛ ɖɛ-cɛ̃́-cɛ̃́ɔ̀ nàìn-nyɔ̀ɔ̀ xwa nyí.