Lesson 7: Nyɔ́nɔ́-dyi-kpɔ̃-kpɔ̃ mɔ̀ ɖɛ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ po wáká kɛ

Ɖé cɛ̃́ɛ́-ɖɛ̀ nìà kɛ mánáín nyɛɛ ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ɔ̀ mɛ ɓɛ́ìn kpé:

(1) Ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒɛ̀ gbɔ-po-ɖɛ̀ ɓá nyɔ́nɔ́ dyi kpɔ̃ jè dyíɛ kè gma ɓě ɓáa dyí, ɓɛ́ ɔ kéɛ nyu ɓɛ́ dyi-kpɔ̃ìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ní kɔ̃̀ ɖà hwìǐ sɔ̀ìn kè ɓɛ́ mana ké wa kɔ̃ nìɛɛ dyí dyuò.

(2) Ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ Báɓòɔ̀ ɖá gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɓě mɛ nyuɛɛ dyí dyuò.

Dátɛ̀ɖɛ̀ Wáɖáɓɔ́sĩ̀ìn Màkúékĩ̀ìn kpa ma Gèɖèpɔ́ɔ̀-wùɖù ɖé Jèpɛ̃́ɛ̀-ɓòɖòɔ̀ kɔ̃, ké ɔ nyu ɖé zɔ̃ ɓaɖa-bùè sè sɔ̃́. Sɔ̀ìn ɓóɛ gboɛɛ, ɔ mɔ̀ ma pɛ́ɖɛ́zĩ̀ìn ɓó sùkúù vɛ̀nɛ̀ ɖò mɔ̀ Kòɖóúnɓìà Nyùnèvɔ́sètè kɛɛ bìì. Ɔ mɔ̀ ma céè-ɖɛ̀-céè-nyɔ̀ kè nyɔǔn ɓě gbo-wùɖù-nyɔ̀ ɔ kè ɖɛ-tɛ̀mɛ̀ìn-nyɔ̀, ké nyɔ séín dyuò ma ɔ dyí ɓó ɖɛ ɓěa nyu jè. Wé ɖòɛ̀ ɓaɖaa, wɛ́ ɖò mɔ̀ (Nyɔ vɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ-kɔ̃in-cá-wɛ̀) kɛɛ kpá ma ɔ gmàà kɔ̃̀ nyɛ́nɛ́ mɔ̀ ma Múwìɖìɛ̀ kɛɛ m. Ti ɓɛ́ wɛ́ɔ̀ ɖǎ ma Múwìɖìɛ̀ fũ̀à-fṹá nyùìn tee, ké ɔ se ma kpé ɓɛ́ìn ɓɛ́ ɔ ké ma ɔ mìɔùn gbo gmɔ̀ ɖeɛɛ, púɛɛ, Màkúékĩ̀ìn táà ma pɛ́ɖɛ́zĩ̀ìn-kũ̀àɔ̀ dyi ɖé sùkúù vɛ̀nɛ̀ɔ̀ mú, ɓɛ́ ɔ ké ma ɔ gmààɔ̀ gbo gmɔ̀. Ɔ ɖá ɔ nyuɛ ma náa, sepóɛɖé ɔ mɔ́ ɓɛ́ ɔ ké ma wuɖu ɓɛ́ wa ɖi ma kà ɓó waà dyi-kpɔ̃ìn-wèɔ̀ ɓaɖaa kɔ̃in kpɔ̃. Ɔ poɛ̀n ma hwìɖǐi kà ɓɛ́ ɔ gmààɔ̀ jè kpa ma ɖɛ mìɔ ké ɔ zi sùkúùɔ̀ nììn pɛ́ɖɛ́zĩ̀ìn-kũ̀àɔ̀ dyí kɛ.

Gèɖèpɔ́ɔ̀ po ma nyɔ́nɔ́ dyi kpɔ̃ jè páún ɓó gàa kè màa kĩ́ín-kĩ́ín ɓɛ́ ɔ mɛ ma kà kɛɛ bìì.

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà Jɛ́nɛ́sì 2:21-24 wuɖuún ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò. Ɖɛ́ vɔ́sì ɓěɛ̀ cɛ̃ à gbo ɓá nyɔ́nɔ́ dyi kpɔ̃ jè dyí kɛ́?

Gèɖèpɔ́ɔ̀ po ma nyɔ́nɔ́ dyi kpɔ̃ jè páún ɖé hwìè kɔ̃̀ mú ɓɛ́ ɔ nɔ̀mɔ̀ ma dyíin ɓó nyɔǔn-dyù bìì nyɛ̀nɛ̀ɛ̀ kɛ. Gèɖèpɔ́ɔ̀ poɛ ma páún ɓɛ́ ɔ ké nyɔǔn-dyùɛ̀ nì-nì gànáɔ̀ wáká ɖò jǔ. Ɖɛ séín ɓě ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɛà kɛ kè ɖɛ séín ɔ cɛ̃ à gbo ɓɛ́ à ké nyuɛɛ mɔ̀ ɓó à mìɔùn nììn nɔ̀mɔ̀ dyíin jè.[1] Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyuòɛ̀ dyí kà ɓɛ́ ɔ hwòɖǒɛ̀ gbɔ-po-ɖɛ̀ ɓá dyi kpɔ̃ìn jè dyíeɛɛ muɛ nyuùn ɓɛ́ nyɔ́nɔ́-ɓǎ kè ɔ gmàà ké hwòɖǒ wáɖáá ɓéɖé kè ɓɛ́ wa ké nyɔǔn gbo wùɖùɛ̀ dyuò ɔ kè ɓɛ́ wa ké dyi ku ɖé zùǔn wɛ̃.

Ké ɖeɛɛ, Gèɖèpɔ́ɔ̀ po dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn páún ɓɛ́ ɔ ké nyɔ ɓɛ́ ɔ jǔà kɛ kè gbo-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn nìà ɓó Gèɖèpɔ́ɔ̀ Dú Tãɔ̀ kè nyɔǔn-dyù pṹa kɛɛ jìì tò. Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ̀à Ɓǎɔ̀ kɛ kè Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ̀à Dyú-gààɔ̀ kɛ ɔ kè Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ̀à Zùù Hwɛ̀ǐn-hwɛ̀ǐnɔ̀ kɛɛ ɓéɖé gbo-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn, ké gbo-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn mu ɓó wa pṹa nììn kánáá pū. Wa ɖò-ɖò kpa ɖɛ mìɔ ɖé ɔ nììn kũ̀à ɓɛ́ ɔ ɓéɖéɛɛ mú, kɛɛ Nyɔ séín ɓě ɓɛ́ wa nìà Gèɖèpɔ́ Dú Tãɔ̀ múɛɛ mɔ̀ nyɔ dyúáɖò jɛ́ɛ́ cá, ké waà hwìɖǐi-poìn-ɖɛ̀ nì dyúáɖò. À dyi gbo-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn nìà ɓó Gèɖèpɔ́ Dú Tãɔ̀ pṹa kɛɛ dya gmɔ̀ ní, nìí, à dyé ɖé gbo-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn kè ɓǎto jǔ-jǔ kè ti kɔ̃ nì-nì kè hwòɖǒ wáɖáá ɔ kè ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn-ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn vɛ̀nɛ̀. Dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn kɔ̃̀ jè Báɓòɔ̀ cɛ̃à kɛɛ mɔ̀ hwòɖǒ-ku-ku kè gbo-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn zi dyí ɓúáuń nìà kɛ. Gèɖèpɔ́ɔ̀ gbɔ-po-ɖɛ̀ɔ̀ mɔ̀ ɓɛ́ nyɔ́nɔ́-ɓǎ kè ɔ gmàà ké hwòɖǒ wáɖáá ɓéɖé ɖé waà ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn-ɖɛ̀ɓɛ̀ǐnɔ̀ mú kè ɓɛ́ waà wuɖu ké dyúáɖò nì tee ɖé waà fɛ̀ɛ̀-wè séín mú.

Ɖé dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn múɛɛ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɖá gàaɔ̀ kè ɔ gmààɔ̀ mɛ táà waà wóɖóìn-nyɔ̀ ɓě dyi, ɓɛ́ wa sɔ̃́ɔ̀ ké xwaún kpáìn. Ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn-ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn kè gbo-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn ɓɛ́ dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn dyà ɓó nyɔ sɔ̃́ pṹa kɛɛ ku dyi mìɔ ké ɔ zi gbo-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn tɔ̀ɔ̀ séín nì ɓó nyɔǔn-dyù ɓě pṹa kɛɛ dyí.

Dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn se ɓɛ́ nyɔ sɔ̃́ ɓěɔ̀ ké mú kpáìn hwɛ̀ ɓɛ́ wa ké kpáún cɛ̃ ɖe kɛ. Waà fɛ̀ɛ̀ ɓěɔ̀ ɖǎ dyí poìn, ké wa ɖǎ nì kà nyɔ dyúáɖò nìà kɛ. Ɖɛ nìà kɛ seɛ xwíníín mɔ̀ ɓɛ́ wa ɖò-ɖò ké se ɖɛ ɔ mɔ̀ùn ɓéɖé ɓɛ́ ɔ kéɔ́ nyuɛɛ nyu kɛ, kɛɛ ɔ tɛ̀mɛ̀ìn nyɔ dyí kà ɓɛ́ dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn mɔ̀ gbo-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn vɛ̀nɛ̀ ɖò pū kɛ.

Gèɖèpɔ́ɔ̀ po dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn páún ɓɛ́ ɔ ké sè-ná-sèɛ̀ ɖɛ jǔ. Gàa ɖò kè màa ɖò dyi dyi kpɔ̃ìn ní, wa sɔ̃́ɔ̀ ɖi wuɖu kà ɓɛ́ wa mu mú seìn tee kà ɓɛ́ wa sɔ̃́ɔ̀ mu cĩ́ɛń nììn nyɛ.

Báɓòɔ̀ cɛ̃ ɖɛ ɓě ɓɛ́ Jízɛ̀ cɛ̃ ma ɓá dyi kpɔ̃ìn jè dyí ti ɓɛ́ ɔ kè Fáɖòsíì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ nì ma wuɖu dyí zĩàǐn nyɛɛ jè.

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà Máfíò 19:3-8 wuɖuún ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò.

Jízɛ̀ ɖá Gèɖèpɔ́ɔ̀ poɛ ma gbɔ ɓɛ́ gàa kè ɔ gmàà ké se mú sɔìn ɖe fɔɔ. Ɔ ɖá nyɔ ɓě seà Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyí nɛ́ɛ mɔ̀ nyɔ dyà ma gàa kè ɔ gmàà ɓɔ́ìn jè kpɔ̃́.

Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓéɖé xwíníín pàɖǎ kɔ̃̀ jè ɔ ɖá gàa kè ɔ gmàà mɛ ɓɔ́à ɓɔ́ìn nyɛ̀, ké à cɛ̃ ɖíɛ́ ɓě jè ɖé céè-ɖɛ̀ɛ̀ wáká à ɖǎà dyíin ziɛɛ mú. Xwíníín ɓě kɔ̃̀ jè dyi-kpɔ̃ìn-nyɔ̀ ɓě mɛ ɓɔ́à ɓɔ́ìn nyɛɛ ɖò mɔ̀, ɓó dyú ɓě wa mu wóɖóìn nyɛɛ jè. Nyɔ ɓě ɓɛ́ wa tò Gèɖèpɔ́ɔ̀ náún-po-wùɖù gbo ɖùǔ ɓá dyi-kpɔ̃ìn jè dyíɛɛ, wa gmɔ̀ìn waà dyú ɓěɔ̀ ɖé dyí-sɛ́ɖɛ́ìn-sɛ́ɖɛ́ìn mú. Ɔ jǔ ké dyú-wóɖóìn-nyɔ̀ ɓě dyi Gèɖèpɔ́ɔ̀ gbo ɖùǔ tò ké wa dyi gma ɓě ɓá dyi-kpɔ̃in jè kè waà gbǒ-xwíníínɔ̀ gbo gmɔ̀ jè dyíɛɛ dyi kpɔ̃ ní, nìí, ɔ muɛ nyuùn ɓɛ́ dyú ɓě wa muà gbɛ̀ìn nyɛɛ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ mú ɖɛ̀ɓɛ̀.[1]

Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyuɛ ké dyú ɓěɔ̀ ɖú zɔ̃ ɓáún-ɓáún dyí ɓɛ́ wa ké ɓúá, ɓɛ́ wa ké ɖɛ hwɛ̀. Kǎà ɔ nyu kà ɓó nyɔǔn-dyùɛ̀ fɛ̀ɛ̀ páún poɛ. Ɓó tia ɓaɖaa, dyú ɓěɔ̀ dè waà wóɖóìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ hwòɖǒ kɔ̃ ɓɛ́ wa ké wa dyí gmɔ̀ kè ɓɛ́ wa ké wa ɖii-ɖɛ̀ kè ɖɛ tɔ̀ɔ̀ ɓě nyí ɔ kè ɓɛ́ wa ké wa kpeɖe zà. Nyɔǔn-dyù nììn jè kò ɓó nimii ɓě ɓɛ́ wa ɓúáà, ké wa hwɛ̀à ɖɛ ɓó zɔ̃ dyúáɖò mɔɔ zɔ̃ sɔ̃́ xwíníín nyɛɛ gbo. Nyɔǔn-dyù mɔ́ ti pàɖǎ ɓɛ́ wa ké ɖɛ hwɛ̀ ɖé waà kpeɖe mú. Gèɖèpɔ́ɔ̀ po gbǒ-xwíníínɔ̀ páún, ké ɔ mɔ̀ hwìè kɔ̃̀ mú ɓɛ́ nyɔǔn ké waà dyú ɓě gmɛ̀ìn nyɛɛ. Fũ̀à-fṹá-ɖɛ̀ ɓě nìà ɓóɖó-kpàà kɔ̃ kàǔn wɛ̃ɛ pàɖǎ sɔ̀ìn nyɔ ɓě ɓɛ́ wa se wóɖóìn-nyɔ̀ sɛ́ɖɛ́ìn dyí ɓě ɓéɖéɛɛ gbo.

Nyɔ́nɔ́-ɓǎ kè ɔ gmàà kɔ̃̀ ɓɛ́ wa ké wuɖu ɖi kà ɓɛ́ wa se wuɖu ɖe zaǐn mu ɖé wa fɛ̀ɛ̀ mú fɔɔ kɛ. Xwéɖé-dù séín ɓéɖé kà wa nyu wa nììn nyɔ́nɔ́-dyi-kpɔ̃-hwɔ̀ páún poɛ kɛ kè kà wa nyuɛ paa kɛ, ké ɔ tɛ̀mɛ̀ìn nyɔǔn dyí kà ɓɛ́ dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn mɔ̀ wuɖu kɔ̃in-kpɔ̃-kpɔ̃ gàná cá kɛ. Wuɖu ɓɛ́ wa ɖià kɛɛ mɔ̀ ɓɛ́ gàaɔ̀ kè màaɔ̀ kéɛ cɛ̃ ɓó nyɔǔn séín dyúa kà ɓɛ́ wa nì wuɖu-ɖi-ɖi nìà kɛ nyuɛń ɖé waà fɛ̀ɛ̀-wè séín múɛ.

Gɔ̌mànà pàɖǎ kɔ̃̀ ɖé céè-ɖɛ̀ ɓě ɓá nyɔ́nɔ́-dyi-kpɔ̃-kpɔ̃ dyíɛɛ jè gbo mìɔ. Gma ɓě ɓá dyi kpɔ̃ìn jè dyíɛɛ hwɔìn kà kɔ̃̀ɔ̀-ɖɛ̀ kɔ̃̀ jè kè dyú ɓě gbo gmɔ̀ jè ɔ kè dúí-sè-ɖɛ̀ ɓě jè.

Wuɖu-ɖi-ɖi ɓě ɓɛ́ nyɔǔn ɓě ɖǎ nyu ɖé nyɔ́nɔ́-dyi-kpɔ̃-hwɔ̀ pàɖǎ kɔ̃ɛɛ ɖíɛ́ ɓě céè kà dà ɓíɖíi kɛ̀:

Ḿ nì m̀ dyi kpɔ̃uń ɓɛ́ m̀ ké ní [dyú-ɓǎ/gmàà] jǔ sɔ̀ìn zɛ̃̌ɛ̀ gbo ké dyúa muɛ, kɛbì ɖɛ mɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin mɔɔ ɖɛ mɛ se dyíin nɔ̀mɔ̀ kɛ, kɛbì m̀ mɛ bã mɔɔ m̀ mɛ dyé gǎ kɛ, kɛbì m̀ mɛ wɛ́ mɔɔ nì dyɔɔ̀ mɛ wóɖó múɛ, ké ní mú m̀ mú ɖɛ̀ɓɛ̀ìn, ɓɛ́ ḿ ké m̀ kpéín dyé tee, ɓɛ́ gĩɔ ké à sɔ̃́ɔ̀ gbo zaìn hwɛ̀, kà Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖu hwɛ̀ǐn-hwɛ̀ǐnɔ̀ nyuà cɛ̃ɛ kɛ. Ké dyììn ɖé ɖɛ ɓě nìà kɛ múɛɛ, ḿ zàìn ḿ mìɔùn m̀ xwáɖáún.

Gbo-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn kéà ɓó wa pṹa nì kánáá pūɛɛ se ɓó da nì jè ɖòùn. Dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn se ɖɛ ɓɛ́ nyɔ dyúáɖòɛ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ké nì kánáá pū, ti ɔ mɔ́ɔ kɛ, sepóɛɖé ɖɛ ɖòɛ̀ mɔ́-mɔ́ kɔ̃̀ ti. Wuɖu-ɖi-ɖi ɓɛ́ nyɔ́nɔ́-ɓǎɔ̀ kè ɔ gmààɔ̀ nyuà kà ɓɛ́ wa sɔ̃́ɔ̀ se wuɖu ɖe zaǐn mu tee kà ɓɛ́ wa mu cĩ́ɛń nììn nyɛɛ se ɖɛ jɛ́ɛ́ ɖò jìì tò ɖòùn pū.

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà 2 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 6:14-18 wuɖuún ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò.

Vɔ́sì ɓěɛ̀ cɛ̃ɛ à gbo kà ɓɛ́ Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɖòɛ̀ hwìɖǐǐ-taɓa-taɓa se dúi kuɛ ɓɛ́ìn ɔ jǔ ké ɔ kè nyɔ ɓě se Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwìɖǐǐ taɓaa dyi gbo kpɔ̃ìn níɛ. Kà ɓɛ́ Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɖò kè nyɔ ɓɛ́ ɔ ɓiè Nɔɔ́-nàmàǔn wɛ̃ɛ seà dà dyúáɖò ɓièɛ̀n ɓɛ́ìn nyɛɛ, nìí, xwɛ̌ ɔ ɓɛ́ìn nyɔ seà Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwìɖǐǐ taɓaa kè ɔ nììn mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ kíɖíí síɛ kɛ́? Náún-po-wùɖù nìà kɛ ɓɛ́ìn nyɔ ɓáún-ɓáún ɓě gbo muɛ, hwɛ̀ ḿ po níiń, ɖɛ-peɖe-nyɔ̀ ɓě.

Dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn mɔ̀ gbo-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn nì ɓó nyɔǔn-dyù ɓě pṹa kɛɛ vɛ̀nɛ̀. Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɖò ní ɖá ɓɛ́ ɔ ké nyɔ ɓɛ́ ɔ se Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nà mú ɖɛ hwɛ̀ɛ dyi kpɔ̃ (1 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 7:39). Ɔ jǔ ké Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɖò dyi nyɔ ɓɛ́ ɔ se Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwìɖǐǐ taɓaa dyi kpɔ̃ ní, nìí, ɔ mu wìì pàɖǎ ɖé ɔ fɛ̀ɛ̀ mú dyàùn, ké ɔ muɛ nyuùn ɓɛ́ wa ké se waà dyú ɓěɔ̀ gmɛ̀ìn nɔ̀mɔ̀ dyíin, hwɛ̀ ké wa se ɖɛín-ɖɛ̀ ɖò gbɔ poɛ ɓɛ́ǐn mu.

Ɔ jǔ ké nyɔ́nɔ́-ɓǎɔ̀ kè ɔ gmààɔ̀ dyi Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓě jǔ, kɛɛ wa sɔ̃́ɔ̀ se cɔ́cì dyúáɖòɔ̀ mú nì ní, nìí, wa sɔ̃́ɔ̀ mɛ hwɔìn hwòɖǒǔn ɖé ɖɛ ɓě mɔ̀ zùǔn-ɖɛ̀ kpa ɖɛ ɓěɛɛ mú. Ké wa mɛ poɛ gbɔ ɓɛ́ wa sɔ̃́ɔ̀ ké cɔ́cì dyúáɖò mú nì, kà ɓɛ́ wa ɖǎà dyi kpɔ̃ìn nyɛ.

► Ɖɛ́ kɔ̃̀ jè nyɔ́nɔ́-dyi-kpɔ̃-kpɔ̃ dèàìn wuɖu-ɖi-ɖi gbɔ, ké ɔ seà wuɖu ɓá ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn-ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn dyíɛɛ kɛ́?

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà Híìbúɖúù 13:4 wuɖuún ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò.

Vɔ́sì nìà kɛ cɛ̃ɛ à gbo kà ɓɛ́ nyɔǔn mɛ dyé dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn kpéín mìɔ kɛ. Gmaɖe-po-nàmàǔn mɔ̀ dyi-nyàìn-ɖɛ̀ ɖé dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn mú. Ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ mu nyɔ nyuɛ náa kɛɛ zaa kpɔ̃̀ìn.

Nàmàǔn ɓě ɓá da nì jè dyíɛɛ hwɔìn kà, gbàɖàùn-po-po, gmaɖe-po-po, nyɔ sɔ̃́ ɓě hwɔìn dyíɛɛ da-nì-nì ɔ kè gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ dyi-dyé-dyé. Gbàɖàùn-po-po mɔ̀ da-nì-nì ɓɛ́ nyɔ sɔ̃́ ɓě se nyɔ́nɔ́ mɔɔ dyú-ɓǎ ɓéɖéɛɛ nyu kɛ. Gmaɖe-po-po mɔ̀ ɓɛ́ m̀ kè nyɔ ɓɛ́ ɔ ɓéɖé nyɔ́nɔ́ mɔɔ dyú-ɓǎ kɛɛ ké ɓó da nìɛ. Nyɔ sɔ̃́ ɓě hwɔìn dyíɛɛ da-nì-nì mɔ̀ ɔ jǔ ké màa kè ɔ mǔè màà mɔɔ gàa kè ɔ mǔè gàà dyi ɓó da nì níɛ. Gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ mɔ̀ céè-dyèɖè ɓě kè pícɛ̀ ɓě nì céè-ɖɛ̀ múɛ kè gbǒ-dyéɖéín-zùù ɓě ɓɛ́ nyɔǔn ɓě dyi dyi dyéín, ɔ nyuɛ ké gàa mɔɔ màa gbo-pɛ̃́-tò nyu wa kɛ. Ɖɛ séín ɓě nìà kɛ nyu-nyu mɔ̀ gma ɓá nyɔ́nɔ́ dyi kpɔ̃ jè dyíɛɛ mú-jaɖa-jaɖa.

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà 1 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 6:9-10 wuɖuún ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò.

Ɓóɖó séín ɓéɖé wa nììn kpeɖe ɓá kà màa ɓě kè gàa ɓě nyu múin kpáìn nyɛɛ jè dyí. Ké kpeɖe ɓě nìà kɛ se ɖɛ kpa ɓɛ́ à mɔ̀ nyɔ dyuòà Gèɖèpɔ́ɔ̀-wùɖùɔ̀ kɛɛ ké wa dyi kpɔ̃ɛ. Nyɔ ɖíɛ́ ɓě nyu ɖɛ ɓě ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ wa nììn kpeɖe ɓěɔ̀ ké dyúa mu kánáá pūɛɛ xwai tee pū. Wa po gbàɖàùn-po-nàmàǔn kè nàmàǔn tɔ̀ɔ̀ ɓě gbɔ kɔ̃ún, ké wa poɛ̀n hwìɖǐi kà ɔ jǔ ké nyɔ nyu ɖɛ ɓěa kɛɛ dyiɛ vǐè, ké ɔ nyɛ́nɛ́ se dyíin nyìnìɛ̀n ɓɛ́ìn ní, nìí, ɔ se ɖɛ ɖòɛ. Kà Báɓòɔ̀ nyu nàmàǔn jè cɛ̃ɛ kɛɛ kò ɓó wa nììn fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ gbà nìà ɓóɛɛ gbo.

Ɔ mɔ̀ wìì-ɖɛ̀ cá ɓó cɔ́cì ɖíɛ́ ɓě bìì ɓɛ́ wa ké wa mìɔùn nììn fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ ɓá nàmàǔn jè dyíɛɛ kíɖíí sí, ɓɛ́ wa ké se ɖɛ Báɓòɔ̀ cɛ̃ ɓá nàmàǔn jè dyíɛɛ ɖɛ ɖá kɛ. Wa zà nyɔ ɓě ɓɛ́ wa nyu nàmàǔn kpɛ́-kpɛ́ ɓó nyɔǔn séín dyúa kɛɛ kpeɖe, kɛɛ wa táà nyɔ ɓě ɓɛ́ wa nyu nàmàǔn dyúáɖòɔ̀, kɛɛ wa mɔ̀ùn vǐèɛ̀ kɛɛ dyi, ké wa mu dyúa.

Vɔ́sì ɓěɛ̀ cɛ̃ɛ à gbo kà ɓɛ́ nyɔ ɓě nìà nàmàǔn ɓě nì náa nyuɛń nyɛɛ se Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓě, ké wa se dyɔún muɛ́ mu kɛ. Jǎà-po-nyɔ̀ ɓě nì ma ɖé Kɔ́ɖèìn-hwɔ̀ɖɔ̀ɔ̀ múɛɛ ɖíɛ́ ɓě nyu ma nàmàǔn ɓě nìà kɛ kĩ́ín, kɛɛ wa ɖǎ waà nàmàǔn xwaún pó.

Ɔ jǔ ké nyɔ ɖáìn ɔ mìɔùn Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ kɛɛ ɖò dyi nàmàǔn ɓě nìà kɛ ɖò nyu, hwɛ̀ ké tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ ɖò dyiɛ cɛ̃ kà ɓɛ́ ɔ se nàmàǔn wɛ̃ɛ ní, nìí, tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ nìà ɓóɛɛ mɔ̀ seɛ̀ tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀. Ɔ jǔ ké nyɔ ɖò dyi ɔ mìɔùn Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɖáìn hwɛ̀ ké ɔ dyi nàmàǔn ɓě ɓáà ɓó da nì jè dyíɛɛ ɖò nyu ní, nìí, kà Báɓòɔ̀ nyuà cɛ̃ɛ kɛɛ, cɔ́cìɔ̀-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɓéɖé ɓɛ́ wa ké ɔ cɔ́cìɔ̀ mú zà, ɓɛ́ wa ké se ɔ Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɖáìn ɖe. (1 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 5:11-13).

Cɔ́cì-nàìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mɛ mɔ̀ kpeɖe nɔ̀mɔ̀ dyíinɛ̀ dyí-tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀. Ɔ jǔ ké cɔ́cì ɖò dyi wɔ̃́ ɓɛ́ waà nàìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ké bɛ̃̀ìn fùɖù-fùɖù-kà mɔɔ ɓɛ́ nyɔ ɓě ké dye-ɓò kã̀ìn-kã̀ìn ɓě se Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyí ɓáa nyuɛ́ nì ɖé cɔ́cìɔ̀ mú ní, nìí, ɔ xwíníín mɔ̀ wa nì nàmàǔn gbɔ kɔ̃ún poɛń. Ké nìí, ɔ tɛ̀mɛ̀ìn nyɔǔn dyí kà ɓɛ́ wa se gbàɖàùn-po-nàmàǔn ɖɛ ɖá kɛ.

Ɔ jǔ ké màa ɖò dyi kà ɓóɖó ɔ cĩ́à kɔ̃ɛɛ màa ɓě nyu ɖɔún poɛ kɛɛ dyi táà, ké ɔ dyi ɖɔún po ɖé hwìè kà kò ɖò mú ní, nìí, ɔ xwíníín mɔ̀ ɔ se ɖɔún po nɔ̀mɔ̀ dyíin, ɔ sèìn ké ɔ mɔ́ dyɛ ɖɔún poɛ dyi fùɖù-fùɖù-kà, ɓɛ́ ɔ ké ɔ kpóɖó-dyùàɔ̀ wáká ɖíɛ́ ɓě dyóɖóún dyi wáɖá hwɛ̀. Ti ɖíɛ́ ɓě ní cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ nyu ɖɛ-xwa-bĩ-bĩ nìà kɛ ní, hwɛ̀ ḿ po níiń, wa dyi hwɔ jɛ́ɛ́ ɓě kɔ̃ mu ní. Wa poɛ̀n hwìɖǐi kà ɓɛ́ ɖɔún-po-po fùɖù-fùɖù-kà mɔ̀ dyáá-ɖɛ̀ jèɛɛ, wa mɔ̀ùn ɓéɖé ɓɛ́ wa ké ɖò nyu ɖekèɛ. Cɔ́cìɔ̀ mɛ tɛ̀mɛ̀ìn ɔ nyɔ ɓěɔ̀ kà ɓɛ́ kpeɖe nìà kɛ se dyí sɛ́ɖɛ́ìn nyɛ. Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓě mɛ ɓɔ́ɔ nyuɛ ɓɛ́ wa mǔè ɓěɛ̀ kpeɖe ké dyíin nyìnììn. 1 Tímétè 2:9-10 cɛ̃ɛ à gbo kà ɓɛ́ Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓě mɛ po ɖɔún nɔ̀mɔ̀ dyíin, ɓɛ́ nyɔ séín mu wa dyéìn nyɛɛ kéɛ cɛ̃ kà ɓɛ́ wa po ɖɔún nɔ̀mɔ̀ dyíin, ké wa nì mú-hwɛ̀-fɛ̀ɛ̀ cĩ́ɛń, ké wa se nàmàǔn ɖò nyuɛ mɔ́, hwɛ̀ ḿ po níiń, wa kéɛ nyu ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě ké nàmàǔn nyu kɛ. Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-màà ɓě mɛ “...po ɖɔún nɔ̀mɔ̀ dyíin, ké wa ní ɖá wa ké ɖɔún po múàǔn-vò-kà, kɛɛ wa mɛ fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ ɓó wa ɖɔún po jè…”[1]

Kà m̀ ké nyɔ mɔ̀ nàmàǔn-nyɔ̀ kɛɛ gbo kpáa nyuɛ

Gàɖézìà 6:1 ɖá cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɓéɖé kpé ɓɛ́ wa ké nyɔ ɓɛ́ ɔ nyu nàmàǔn wɛ̃ɛ dyí sɛ́ɖɛ́ìn. Kɛɛ ɔ seɛ xwíníín mɔ̀ ɓɛ́ ɔ jǔ ké nàìn-nyɔ̀ ɖò dyi nàmàǔn nyu ɖé cɔ́cìɔ̀ múín, ɔ ké ɔ kũ̀àɔ̀ kɔ̃ún sè mɔɔ wa ké fṹà ɓɛ́ wa ké ɔ kũ̀àɔ̀ kɔ̃ún po ɖe kɛ. Nyɔɔ̀ kũ̀à kɔ̃ún po-po ɖeɔ̀ xwíníín mɔ̀ ɓɛ́ wa ké ɔ dyi kpɔ̃ ɖe ɖé dyí-poìn-poìnɔ̀ mú, ɓɛ́ ɔ ké cɔ́cìɔ̀ kpé xwíɖíi nì ɖeɛ. Ɔ jǔ ké cɔ́cì-nyɔ̀ɔ̀ dyi ɔ nàmàǔnɔ̀ dyi táà gàná cáín, nìí, Gèɖèpɔ́ɔ̀ mu ɔ kɔ̃in zĩ̀ìn, ké ɔ mǔè cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mu ɔ kɔ̃in zĩ̀ìn ɖekè. Cɔ́cìɔ̀ mɛ zaìn zùǔn-ɖɛ̀ ɓě ɓɛ́ ɔ bĩà xwaa ɔ gbo kɔ̃in, ɓɛ́ ɔ kéɛ dyuò kà ɓɛ́ ɔ ɖǎ toɔ̀ ɖu gàná cá kɛ, ɓɛ́ ɔ ké dyi ku ɖé zùǔn.

Ɔ jǔ ké màa-dyù gmɔ̀ ɓɛ́ ɔ séè dyú-ɓǎ dyi kpɔ̃ keɛɛ dyi zùù kɔ̃ nì ɖé cɔ́cìɔ̀ mú ní, nìí, cɔ́cìɔ̀ mɛ ɓɔ́ ɔ ɓɔ́í poɛ ɓó cɔ́cì dyi jè, mɔɔ wa mɛ ɓɔ́ nɔ́ɔ̀ ɓɛ́ cɔ́cìɔ̀ ké ɔ gbo kpá, kɛɛ wa mɛ vɔ̃ ɓɛ́ wa ké ɔ náún po ɖé zùǔn. Ɔ jǔ ké ɔ dyi ɔ nàmàǔn dyi táà, ké ɔ dyi zùǔn-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ jè dyi kpɔ̃ ní, nìí, Gèɖèpɔ́ɔ̀ mu ɔ kɔ̃in zĩ̀ìn. Ɔ nàmàǔnɔ̀ se dyí ɓúá ɓɛ́ ɔ ké gàa kɔ̃̀ bìì ɔ nìà zùùɔ̀ kɔ̃ɛɛ dyí zi. Sepóɛɖé ti ɖòɛ̀ ɓaɖaín, cɔ́cìɔ̀ mu dyɛ̀ neě-dyùɔ̀ gbà-kà kpɔ̃ɔ mɔ́ùn sepóɛɖé ɔ nàmàǔnɔ̀ gbo-wóɖó-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ nì wáɖáá jè.

Cɔ́cìɔ̀ mɔ̀ gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɓě ɓɛ́ wa ɓéɖé hwìɖǐǐ-taɓa-taɓa kɛ. Cɔ́cìɔ̀ se ɓéɖé ɓɛ́ wa ké nyɔ ɓɛ́ ɔ nyu nàmàǔn wɛ̃ɛ zaa kpɔ̃̀ìn ɖòùn pū. Kɛɛ wa mɛ kɔ̃̀ ɖé waà cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ jè gbo. Ɔ hwɔìn kà, Ɔ jǔ ké màa ɖò dyi cĩ́ɛ nì dyììn ɖé wíɖí-mú-dyéìn-ɖɛ̀ ɓě ɓɛ́ wa nì dɛ̃ kɛɛ mú ní, nìí, cɔ́cìɔ̀ mɛ ɓɔ́ɔ ɔ gbo cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ ɔ nì ɖɛ gbà nyuɛń nyɛ ɖòùn pū, kɛɛ wa mɛ ɓɛ́ìn kpé ɓɛ́ wa ké ɔ gbo kpá ɖé ɔ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɓě mú, ɔ jǔ ké ɔ dyi ɖɛ ɔ nìà nyuɛń nyɛɛ dyi táà ní.

Ɖɛ jɛ́ɛ́ ɖò kɛȧ kɛ̀…

Màa-dyù gmɔ̀ kúɖúú ɓě nì ma cɔ́cì vɛ̀nɛ̀ ɖò mú, ké wa mɔ̀ ma cɔ́cìɔ̀ ɓeɖe-nyɔ̀ ɓě. Waà gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mɔ̀ ma gǎ-dyé-nyɔ̀ ɓě. Màa-dyù ɓěɔ̀ kè gàa ɓě po ma gbàɖàùn, ké ɖéɛ̀ wa kè waà gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɓěɔ̀ cĩ́ ma kɔ̃ún. Ɖɛ́ cɔ́cìɔ̀ mɛ nyu ɖé ɖɛ nì kàà mú kɛ́?

► Ɖɛ́ nììn cɔ́cìɔ̀ mɛ nyu ɓɛ́ wa ké nyɔ ɓě nì nàmàǔn kɔ̃ún cĩ́ɛń nyɛɛ gbo kpá kɛ́?

Gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ dyi-dyé-dyé

Gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ mɔ̀ céè-dyèɖè ɓě kè pícɛ̀ ɓě ɔ kè gbǒ-dyéɖéín-zùù ɓě ɓɛ́ nyɔǔn ɓě dyi dyi dyéín, ɔ nyuɛ ké gàa mɔɔ màa gbo-pɛ̃́-tò nyu wa kɛ.

Ɖɛ mɔ̀à íntɔ̀nɛ́ɛ̀ kɛɛ nìɛ̀ nyuɛń ké gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ dyi-dyé-dyé nì dyi hwɔuń ɖé ɓóɖó-kpàà dà séín. Ɖɛ-dyuò-dyuò ɖǎ dà séín dyi ɓeìn, ké ɔ nyuɛ ké gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ dyi-dyé-dyé ɖǎ nyɔ ɓě ɓɛ́ wa se Kɛ́ɖɛ́ì dyí dyuòɛɛ dú hwìǐ zàìn. Pásɔ̀ɖɔ̀ pàɖǎ kè nàìn-nyɔ̀ pàɖǎ ɓɛ́ wa hwɛ̀ ɖɛ ɖé Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nà múɛɛ se zɔ̃̌ɔ̀ ɖɛ ɓě nìà kɛ dyé, sepóɛɖé íntɔ̀nɛ́ɛ̀ ɖò jè se ma nì ɖé wa nììn nyɔ-gmɔ̀-tìǐn. Ɔ kàmà mú ɓɛ́ wa ké dyɛ̀ ɖɛ nìà xwéɖé-dù ɖìè ɓěɔ̀ gbo kpáuń ɓó zɛ̃̌ɛ̀ kɛɛ múin wɔ̃́ɛ.

Gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ dyi-dyé-dyé mɔ̀ ɖɛ gbà, sepóɛɖé ɔ nyuɛ ké nyɔ kpáìn gbàɖàùn-po-po kè gmaɖe-po-po ɔ kè ɖɛ pàɖǎ ɓě ɓá gàa kè màa jè dyíɛɛ múàǔn dyi. Nyɔ ɓě ɓɛ́ wa ɓéɖé nàmàǔn-hwòɖò-dyùà kɛɛ kpáìn ɖɛ ɓě nìà kɛ dyi-dyé-dyé múàǔn dyi mìɔ. Gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ dyi-dyé-dyé nyuɛ ké nyɔǔn kpáìn nàmàǔn ɓě kɔ̃̀ jè Gèɖèpɔ́ɔ̀ muà nyɔǔn zaa kpɔ̃̀ìn nyɛɛ múàǔn dyi.

Gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ dyi-dyé-dyé mɔ̀ ɖɛ ɓɛ́ ɔ dyuòìn nyɔ hwòɖǒǔn dyi kɛ. Nyɔ mɔ̀à gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ dyi-dyé-nyɔ̀ɛɛ ɔ tó nyu ɔ xwéé kánáá pū. Ɔ seɛ dyi dyéín, ɔ hwòɖǒ se dyi dèɛ̀ ɓɛ́ìn. Ɔ se gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ dyi dyé ní, nìí, ɔ poɛ̀n hwìɖǐi kà ɓɛ́ cĩ́-cĩ́ mɔ̀ ɖɛ fóɖóún, ké ɖɛ ɖò se ɔ hwòɖǒ dyi dèɛ̀ ɓɛ́ìn ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ ɓě ɔ dyéà dyiɛɛ dyí zi kɛ. Ɖɛ ɖòɛ̀ tó nìà kɛ zàìn ɔ hwòɖǒ-dyùàɔ̀ hwìǐ, ké ɖɛɔ̀ dyi-dyé-dyéɔ̀ zàìn ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin ɓě nìà ɖé ɔ fɛ̀ɛ̀ múɛɛ sáa, kà ɖɛ tɔ̀ɔ̀ ɓě dyuòìn kà nyɔǔn ɓě hwòɖǒǔn dyiɛɛ nyuà wa kɛ.

Gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ dyi-dyé-dyé mɔ̀ ɖɛ ɓɛ́ ɔ kùìn nyɔ hwòɖǒǔn wɛ̃. Gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ dyi-dyé-nyɔ̀ɔ̀ hwòɖǒ mɔ́ ɓɛ́ ɔ ké pícɛ̀ɔ̀ nyɔ ɓɛ́àìn ɔ màa mɔɔ gàa jè hwìɖǐi dyàà mìɔ kɛɛ dyi dyéɛń nì kánáá pū. Ɔ ɖǎ ná nìǐn, nìí, ɔ muá ɖɛ ɓě ɓɛ́ ɔ nyɛ́ ma mú, ké wa nyùìn ma ɔ fã̀à kɛɛ jè hwìɖǐi poɛ̌n nììn kánáá pū.

Gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ dyi-dyé-dyé gbɔɔ̀ nyɔ mú. Gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ dyi-dyé-dyé nyuɛ ké màa mɔɔ gàa ɓɛ́ m̀ kèɔ̀ kè niìn múɛɛ jè ní po nyɔ kpéí ɖe fɔɔ. Ɔ ɖáɓá màaɔ̀ mɔɔ gàaɔ̀ tó ɖé nì hwòɖǒ-dyùàɔ̀ mú dyi, ké ɔ se nì hwòɖǒ dyi dèɛ̀ ɓɛ́ìn ɖe fɔɔ. Sepóɛɖé m̀ muá sɔ̀ màa ɖò mɔɔ gàa ɖò gbo mu ɖò gbo nyuɛń nììn.

Pásɔ̀ɖɔ̀ ɓě kè dyú-wóɖóìn-nyɔ̀ ɓě mɛ po nyɔ gmɔ̀ ɓě náún ɓá ɖɛ gbà ɓɛ́ ɖɛ ɖòɛ̀ nyɔ-hwòɖǒǔn-dyi-dyuòìn-dyuòìn nyu nyɔ bũ̌ɛɛ jè dyí. Dyú-wóɖóìn-nyɔ̀ ɓě mɛ ɓɔ́ wɔ̃́ɔ ɓɛ́ waà dyú ɓěɔ̀ ké íntɔ̀nɛ́ɛ̀ kɔ̃ mu ɔ jǔ ké wa dyú ɓěɔ̀ se ɖɛ hwɛ̀ ɓɛ́ wa ké mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ dyi ɓàɖàìn ɓɛ́ìn ní. Nyɔ ɓɛ́ ɔ mɔ̀ gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ dyi-dyé-nyɔ̀, ké ɔ nì mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ nìà kɛ mú mùɛ̌n nyɛɛ mɛ vɔ̃ ɓɛ́ ɔ ké gbo-kpá-nyɔ̀ ɖò dyi mɔ́, ɔ jǔ ké ɔ se ɖò ɓéɖé ní. Ké ɔ kè nyɔɔ̀ mɛ wɔ̃́ìn wuɖuún dyi ti séín.

► M̀ poɛ̀n hwìɖǐiɛɛ, ɖɛ́ nyɔ ɓě mɛ nyu, ɓɛ́ ɔ kéɛ nyu ɓɛ́ gbɔ-fɔ̀nɔ̀-pìcɛ̀ dyi-dyé-dyé ké se wa hwòɖǒǔn dyi dyuòìn nyɛ́?

Gàa kè ɔ mǔè-gàà mɔɔ màa kè ɔ mǔè-màà mú-niìn-niìn

Ɓóɖó-dù ɓě nìà kàǔn wɛ̃ɛ ɖíɛ́ ɓě nɔ́ɔ̀ ɓɛ́ wa ké Báɓòɔ̀ wuɖu nyu, ké kà dyúáɖòɔ̀, kǎà wa nɔ́ɔ̀ ɓɛ́ wa ké hwìè kɔ̃̀ mú ɓɛ́ Báɓòɔ̀ ɖá nyɔ mɛ kpɔ̃à nyɔ́nɔ́ dyiɛɛ kíɖíí sí. Wa ɖá ɔ mɔ̀ nyɔ séínɛ̀ kpé ɓɛ́ màa kè ɔ mǔè-màà mɔɔ gàa kè ɔ mǔè-gàà ké dyi kpɔ̃in.

Báɓòɔ̀ ɖá nyɔ hwɔìn dyí sɔ̃́ mú-niìn-niìn mɔ̀ nàmàǔn.

► Ɓě séín mɛ gmɔ̀ Wóɖómà 1:26-27, 1 Tímétè 1:10, ɔ kè 1 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 6:9 dya.

Céè-ɖɛ̀ séín ɓěɛ̀ cɛ̃ gàa kè ɔ mǔè-gàà mɔɔ màa kè ɔ mǔè-gàà mú niìn jè, ké wa mɔ̀ nàmàǔn zi dyíin nyìnìɛ̌n ɓě kɔ̃̀ jè Báɓòɔ̀ cɛ̃ kɛɛ ɖò. Nyɔ ɓě sí nàmàǔn ɓě nìà kɛ kíɖííɛɛ se Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖu-nyu-nyɔ̀ ɓě.

Nyɔ ɖíɛ́ ɓě ɖá màa kè ɔ mǔè-màà mɔɔ gàa kè ɔ mǔè-gàà mú-niìn-niìn nìà kɛ mɔ̀ ɖɛ ɓɛ́ wa wóɖóìn ma mú kɛ. Ɔ jèɛɛ, ɔ tó nyu wa ní xwéé tee cá. Wa ɖá nyɔ ɖò mɛ ɓɔ́ wa kàìn ɓó waà kpeɖeɔ̀ jè, sepóɛɖé ɔ mɔ̀ ɖɛ ɓɛ́ ɔ nì ɖé wa nyɔmɔɔ mú kɛ.

Báɓòɔ̀ tɛ̀mɛ̀ìn kà ɓɛ́ nyɔ ɖò-ɖò séín ɖǎ ɔ mìɔùn nììn mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ kíɖíí sí kɛ (Àzédyà 53:6). Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɖǎ à ɖá ɓɛ́ à ké à nàmàǔn ɓě ɓɛ́ à hwòɖǒ wɔ̃́ ké à nyuà kɛɛ dyi táà (Àzédyà 55:7). À wóɖóìn ma ɖé nàmàǔn mú dyɛ jǎào, kɛɛ à se à nàmàǔn-hwòɖò-dyùà ɓěɔ̀ hwòɖǒ kɔ̃ dèɛ̀ ɓɛ́ìn ɓɛ́ wa ké à nàìn. Nyɔ ɖò ɓɛ́ìn wóɖóɛ ɓɛ́ ɔ ké gbàɖàùn-po-nyɔ̀ mɔɔ hwɔ̀ɖɔ̀-gbàà-vɔ̃-nyɔ̀ mɔɔ dyíɖí-nyɔ̀ jǔ, kɛɛ ɔ mɛ ɓɔ́ɔ hwìɖǐi poɛ̀n kà ɓɛ́ ɔ wóɖóìn ɖɛ nìà kɛ ní jèɛɛ, ɔ mɔ̀ ɖɛín-ɖɛ̀ ké ɔ nìɛ̀ nyuɛń nyɛ.

Nyɔ gmɔ̀ ɓě mùìn mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ kúɖúú ɓě mú hwɛ̀ ké wa kpɔ̃ nyɔ́nɔ́ mɔɔ dyú-ɓǎ dyi. Ɔ mɛ nì wa hwìɖǐi kà ɓɛ́ wa mɔ́ gbo-kpá-nyɔ̀ ɓɛ́ ɔ mɔ̀ jǎà-nyɔ̀ kɛɛ níɛ.[1] Kɛɛ ɔ mɛ nì wa hwìɖǐi kà ɓɛ́ wa mɔ́ gbo-kpá-nyɔ̀ ɓɛ́ wa kèɔ̀ kè mu cĩ́ín tee ɖé wa fɛ̀ɛ̀-wè séín xwíníín, kè ɓɛ́ wa sɔ̃́ɔ̀ ké wuɖuún dyi wɔ̃́ìn nyɛ. Ké ɔ mɛ ɓɔ́ wɔ̃́ɔ ɓɛ́ nyɔ mɔ̀ nyɔ se nyɔ́nɔ́ mɔɔ dyú-ɓǎ dyi kpɔ̃ɔ mɔ́, kɛɛ ɔ mɔ́ ɓɛ́ wa ké mú niìn ɓó ti wè xwíníín pūɛɛ ké mú kpáìn. (1 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 7:39). Nyɔ m̀ kéà dyi kpɔ̃ɛɛ mɛ mɔ̀ nyɔ ɓɛ́ ɔ mu m̀ jǎà gbo nyuùǹ, ɓɛ́ ɔ ké dyú-ɖɛ̀ɛ̌ mɔɔ dyú-ɓǎ nɔ̀mɔ̀ dyíin jǔ kɛ.

Nyɔ-gmɔ̀ ɓɛ́ ɔ mɔ́à nyɔ́nɔ́ún-nyɔ̀nɔ̀ mɔɔ dyú-ɓǎ nɔ̀mɔ̀ dyíin nyɛɛ mɛ ɓéɖé hwìɖǐǐ-taɓa-taɓa, ké ɔ mɛ nɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyí, ɓɛ́ nyɔǔn kéɛ dyé kà ɓɛ́ ɔ sɛ́ɖɛ́ìn dyí kɛ.[2] Ɔ nyɛ́nɛ́ín-nyɛ̀nɛ̀ mɛ nì nyɔǔn wĩín, ké ɔ mɛ nɔ̀mɔ̀ kpeɖeín, ké ɔ mɛ po ɖɔún nɔ̀mɔ̀ dyíin (1 Tímétè 2:9-10). Nyɔ ɓɛ́ m̀ kèɔ̀ kè mɔ́à dyi kpɔ̃ìn dyiɛɛ, ɔ jǔ ké m̀ dyiɛ dyé kà ɓɛ́ ɔ nì m̀ kpeɖe gbà ɓě bũ̌ nyuɛń nyɛɛ ní, nìí, m̀ mɛ dyuòɛ̀ dyí kà ɔ mɔ́ ɓɛ́ ɓě ké mú kpáìn ɖòùn pū, ké ɓě se dyi kpɔ̃ǐn muɛ.[3] Ɔ jǔ ké m̀ dyi ɖɔún po fùɖù-fùɖù-kà ní, nyɔ ɓɛ́ ɔ se dyí sɛ́ɖɛ́ìn nyɛɛ kɔ̃̀ dyéɖé mu m̀ dya nììn.[4]

Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyéìn wóɖóìn-nyɔ̀ ɓě kè pásɔ̀ɖɔ̀ ɓě ɔ kè nàìn-nyɔ̀ tɔ̀ɔ̀ ɓě ɓɛ́ wa mɔ̀ Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓěɛɛ ti ɓɛ́ wa ké nyɔ gmɔ̀ ɓěɔ̀ náún po ɓá waà kpeɖe kè wa ɖɔún-po-kà ɔ kè nyɔ wa mɔ́ dyi kpɔ̃ɔ dyiɛɛ jè dyí. Ɔ jǔ ké nyɔ gmɔ̀ ɓěɔ̀ dyi nàìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ wuɖu ɖùǔ gbo tò ɖé Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyi-fɛ̃̀ìn-fɛ̃̀ìn múín, nìí, Gèɖèpɔ́ɔ̀ mu wa mana kɔ̃ poùn mìɔ, ké wa mu kpé ɓɛ́ìn ɓɛ́ wa ké ɖɛ gbà kè mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ dyi ɓàɖàìn.

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà 1 Píɖɛ̀ 5:5 kè Híìbúɖúù 13:17 wuɖuún ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò.

Dyú ɓěɔ̀ kè nyɔ gmɔ̀ ɓěɔ̀ ɓéɖé kpé ɓɛ́ wa ké waà wóɖóìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ kè nàìn-nyɔ̀ ɓě ɓɛ́ wa nì ɖé Kɛ́ɖɛ́ì múɛɛ fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ kè wa nyɔ-nàìn-nàìnɔ̀ ɖùǔ gbo tò. Ké nàìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mɔ̀ùn ɓéɖé kpé ɓɛ́ wa ké nyɔ gmɔ̀ ɓěɔ̀ gbo kpá ɓɛ́ wa ké mú-dɔ̃́-dɔ̃̌ toún ɖuɛ ɓɛ́ìn.

► Ɓě séín mɛ zà Wóɖómà 13:14 kè 1 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 10:13 wuɖuún.

Gèɖèpɔ́ɔ̀ se wɔ̃́ɔ ɓɛ́ìn ɓɛ́ mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ɔ̀ nyɔ Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓě se xwa ɓɛ́ìn, ké wa se dyúa gbǔɛ ɓɛ́ìn nyɛɛ ké wa kɔ̃ dyi, ɔ jǔ ké wa dyiɛ xwaún póɛ mɔ́ ní. Nyɔ gmɔ̀ ɓě ɓéɖé kpé ɓɛ́ wa ké mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ dyúa gbǔ (2 Tímétè 2:22). Kɛɛ wɛ̃́ɛ́ kɛɛ, wóɖóìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mɛ gmɔ̀ waà dyú ɓěɔ̀ dyí ɓɛ́ mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ɔ̀ nyɔ se ɓéɖé ɔ kéɔ́ wa kɔ̃ dyiɛɛ ké wa kɔ̃ dyi. Wóɖóìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɓɛ́ìn ɖɛ nìà kɛ nyuɛ ɖé hwìè tã mú:

(1) Wa mɛ po waà dyú ɓěɔ̀ náún kóɖó-kóɖó ɓá ɖɛ wa mɛ nyuɛ kè ɖɛ wa mɛ ɓɔ́ nyuɛ kɛ kè nyɔ mɛ mɔ̀ wa ɓǎto kɛ ɔ kè dɛ̀ wa mɛ muɛɛ jè dyí (Ìfísĩ̀ɔ̀ 6:1-4).

Wóɖóìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mɛ ɓɔ́ wɔ̃́ɔ ɓɛ́ waà dyú ɓěɔ̀ ké ɖɛ ɓě ɓɛ́ wa se wa xwaún buɛ̀ ɓɛ́ìn nyɛɛ ɖò sɔ̃ún po. Ɔ hwɔìn kà ɔ jǔ ké gàa-dyù gmɔ̀ ɖò kè màa-dyù gmɔ̀ ɖò ɖòùn dyi dà-kpái-kpái ɖò nì ní, nìí, mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ wa ké kpeɖeín-nyìnììn-ɖɛ̀ nyu.

(2) Wa dyi dɛ̀ ɓɛ́ mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ nìɛɛ nì ní, wa mɛ gmɔ̀ waà dyú-ɓěɔ̀ nà-ɓò dyí.

(3) Wa mɛ nyí waà nyɔ gmɔ̀ ɓěɔ̀ náún-po-wùɖù sɔ̀ìn ɖé Báɓòɔ̀ múɛ.

Wóɖóìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mɛ kpá waà dyú ɓěɔ̀ gbo ɓɛ́ wa ké náún-po-wùɖù ɓě sɔ̀ìn ɖé Báɓòɔ̀ múɛɛ cɛ̃́, ɓɛ́ ɔ ké ɖé wa hwòɖǒ-bũ̌ nì (Nɔ́ɔ́ 4:1-9; 7:1, 4-5). Wa me cɛ̃ waà nyɔ gmɔ̀ ɓěɔ̀ nà-dǐ-ɖɛ̀ ɓě ɓɛ́ wa mɔ̀ùn ɖǎ mú mùìn kĩ́ín nyɛɛ jè gbo. Wa mɛ kpá waà nyɔ gmɔ̀ ɓěɔ̀ gbo ɓɛ́ wa ké ɖɛ ɓě ɓɛ́ wa mu gãùn ɖé waà fɛ̀ɛ̀ múɛɛ dyí dyuò. Wa mɛ kpá waà nyɔ gmɔ̀ ɓěɔ̀ gbo ɓɛ́ wa ké mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ dyi ɓàɖàìn dyuò, ɓɛ́ ɔ jǔ ké mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ dyi dyiɛń nìǐn, wa ké ɖɛ wa ké nyuɛɛ dyí dyuò.

Ɔ jǔ ké cɔ́cì ɖò dyi nàmàǔn gbɔ kɔ̃ún po ní, nìí, ɔ se cɔ́cì kɔ̃̀ jè Báɓòɔ̀ cɛ̃à kɛ. Ɓóɖó-dù pàɖǎ se gbàɖàùn-po-nàmàǔn dyé ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ vɛ̀nɛ̀ ɖò jǔ fɔɔ cá. Wa wɔ̃́ìn gbo ɓɛ́ nyɔ gmɔ̀ ɓě ké gbàɖàùn po hwɛ̀ ɓɛ́ wa ké nyɔ́nɔ́ mɔɔ dyú-ɓǎ dyi kpɔ̃. Cɔ́cìɔ̀ se ɓéɖé ɓɛ́ wa ké nàmàǔn gbɔ kɔ̃ún po. Cɔ́cìɔ̀ mɛ ɓɔ́ɔ hwìɖǐi poɛ̀n kà ɓɛ́ gbàɖàùn-po-nàmàǔn mɔ̀ ɖɛ ɓɛ́ nyɔ gmɔ̀ ɓě kɔ̃̀ wa ké nyu kánáá pū kɛ. Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɖá nyɔ ɓɛ́ ɔ nyu kpeɖe gbà kɛɛ se Kɛ́ɖɛ́ì nììn nyɔ (Ìfísĩ̀ɔ̀ 5:3-7, Híìbúɖúù 13:4).

Ɔ jǔ ké gàa ɖò dyi màa ɖò ɓéeín kpɔ̃, ɓɛ́ wa sɔ̃́ɔ̀ ké dyi kpɔ̃ìn ní, nìí ti wa nìà kpeɖeín dyi dyéɛ̌n nyɛɛ séè ti ɓɛ́ wa ké ɓó da nì ke. Ti nìà kɛ mɔ̀ ti ɓɛ́ gàaɔ̀ kè màaɔ̀ ké zùǔn-dɔ̀ɔ̌ ɓě dè, ɓɛ́ wa ké Báɓòɔ̀ cɛ̃́, ɓɛ́ wa ké ɖɛ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ ɓɛ́ wa ké nyuɛɛ dyí dyuò. Ti nìà kɛ mɔ̀ ti ɓɛ́ wa sɔ̃́ɔ̀ ké wuɖuún dyi wɔ̃́ìn, ɓɛ́ ɔ kéɛ nyu ɓɛ́ wa ké hwòɖǒ kɔ̃ deìn dèìn, ɓɛ́ wa ké wuɖu ɖiɛ ɓɛ́ìn kà ɓɛ́ wa ɖò se ɔ mǔè ɖò ɖɛ gbà ɖò bũ̌ nyuɛ ɓɛ́ìn nyɛ. Ɔ jǔ ké wa se kpé ɓɛ́ìn ɓɛ́ wa ké hwòɖǒ kɔ̃ deìn dèìn ɖé kpeɖe mú ní, nìí, wa mɛ ɓɔ́ dyi kpɔ̃ìn fɔɔ.

Xwéɖé-dù ɖíɛ́ ɓě se nyɔ́nɔ́ dyi kpɔ̃ɔ mɔ́, sepóɛɖé wa poɛ̀n hwìɖǐi kà ɓɛ́ nyɔ́nɔ́-dyi-kpɔ̃-kpɔ̃ kpa wíɖí pàɖǎ kɛ. Ti ɖíɛ́ ɓě ní, gàa ɖò kè màa ɖò niìn mú ɓó zɔ̃ pàɖǎ xwíníín, ké wa wóɖóìn dyú ɓě, ké wa se dyi kpɔ̃ìn. Nyɔ ɖíɛ́ ɓě dyi dyi kpɔ̃ìn ní, nìí, wa dyé gǎ goun cá, sepóɛɖé wa peɖe wíɖí séín wa ɓéɖéɛɛ nyɔ́nɔ́-dyi-kpɔ̃-hwɔ̀ɔ̀ kɔ̃ún, ké ti ɖíɛ́ ɓě ní wa kpɔ̃ kpa. Cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mɛ mɔ̀ xwéɖé-dù ɓě ɓɛ́ wa ɓéɖé hwìɖǐǐ-taɓa-taɓa, ké wa ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ nyɔ́nɔ́-dyi-kpɔ̃-kpɔ̃ ké se kà ɓó nìɛ. Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓě ɓɛ́ wa wɔ̃́ìn wuɖuún dyi, ké wa dè Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒ kɔ̃ɛɛ mɔ̀ nyɔ ɓéɖé ɓɛ́ wa ké dyi kpɔ̃ìn. Ké waà dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìnɔ̀ se ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké wíɖí pàɖǎ kpa, ɓɛ́ ɔ ní kɔ̃̀ ɖà ti pàɖǎ dyí ɖú, ɓɛ́ nyɔ́nɔ́-ɓǎɔ̀ kè ɔ gmààɔ̀ ní kɔ̃̀ ɖà gǎ dyéɛń dyi kpá, ti ɓɛ́ hwɔɔ̀ ɖǎ dyi zi kɛ.

► Hwìè ɖíɛ́ ɓěɛ̀ nyɛ́ kɔ̃ mú Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn mɛ kò ɓó nyɔ́nɔ́-dyi-kpɔ̃-kpèɖè tɔ̀ɔ̀ ɓě gbo kɛ́?

Nyɔ́nɔ́-dyi-kpɔ̃-kpɔ̃ mɔ̀ ɖɛ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyu ɓó nyɔ ɓáún-ɓáún bìì kɛ. Kɛɛ wɛ̃́ɛ́ kɛɛ, Àpɔ́sò Pɔ́ɔ̀ dè ma xwíníín ɓě kɔ̃̀ jè nyɔ ɖíɛ́ ɓě ní kpɔ̃aà nyɔ́nɔ́ dyiɛɛ mɛ. Ɖé 1 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 7:26 múɛɛ, Pɔ́ɔ̀ cɛ̃ɛ ɖéɛ, ké ɔ ɖá, “Ti kàmàǔn-kàmàǔn ɓě ɓɛ́ nyɔ nìà mú kàǔn wɛ̃”. Ɔ mɔ̀ ti-kàmàǔn-kàmàǔn ɓě ɓɛ́ìn gǎ-dyé-dyé dyàà kɛ. Ɔ ɖá ɔ mu dyíin nɔ̀mɔ̀ùn ɓɛ́ nyɔ ɖò ké seɔ́ nyɔ́nɔ́ dyi kpɔ̃ ɖé ti nì kà ɓěɛ̀ mú.

Céè-ɖɛ̀ dyúáɖòɔ̀ (1 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 7:32-35) cɛ̃ɛ ɖe, ké ɔ ɖá nyɔ ɓɛ́ ɔ séèà nyɔ́nɔ́ mɔɔ dyú-ɓǎ dyi kpɔ̃ keɛɛ ɓɛ́ìn kpé mìɔ ɓɛ́ ɔ ké Bounɓoɔ̀ ɓiè. Nyɔ séèà kpá-gbo ɓéɖé kɛɛ poìn Gèɖèpɔ́ɔ̀ jè hwìɖǐi mìɔ, sepóɛɖé ɔ se kpá-gbo ɖò ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké kà ɔ ké ɔ gbo gmɔ̀ɔ̀ nyuɛɛ jè hwìɖǐi poìn. Ɔ jǔ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyi nyɔ ɓɛ́ ɔ séèà nyɔ́nɔ́ mɔɔ dyú-ɓǎ dyi kpɔ̃ keɛɛ ɖá ɓɛ́ ɔ ké ɔ bìì kũ̀à nyu ní, nìí, ɔ kpɔ̃ ɓó Gèɖèpɔ́ɔ̀ kũ̀àɔ̀ jè gboi kóɖó-kóɖó cá, ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ po ɔ mana kɔ̃ ɖé ɔ kũ̀àɔ̀ mú.

Xwíníín tɔ̀ɔ̀ ɓě ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ kéɛ nyu ɓɛ́ nyɔ ɖíɛ́ ɓě ké se nyɔ́nɔ́ dyi kpɔ̃ (Máfíò 19:10-11). À mɛ ɓɔ́ɔ hwìɖǐi poɛ̀n kà ɓɛ́ nyɔ séín ɓéɖé ɓɛ́ wa ké nyɔ́nɔ́ mɔɔ dyú-ɓǎ dyi kpɔ̃ wɛ̃́ɛ́ kɛ. À mɛ ɓɔ́ɔ hwìɖǐi poɛ̀n kà nyɔ ɓɛ́ ɔ se nyɔ́nɔ́ mɔɔ dyú-ɓǎ ɓéɖéɛɛ ɓéɖé ɓɛ́ ɔ kè nyɔ ɖò ké nàǎ nì wɛ̃́ɛ́ kɛ. À mɛ ɓɔ́ɔ hwìɖǐi poɛ̀n kà ɓɛ́ nyɔ ɖò se múà ɓéɖéɛ ɓɛ́ìn, ké ɔ se Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖu nyuɛ ɓɛ́ìn, ɔ sèìn ké ɔ kpɔ̃ dyɛ nyɔ́nɔ́ mɔɔ dyú-ɓǎ dyi hwɛ̀ kɛ. [1]

Nyɔ ɓɛ́ ɔ séèà nyɔ́nɔ́ mɔɔ dyú-ɓǎ dyi kpɔ̃ɛɛ mɛ ma mú ɓɛ́ ɔ ní kɔ̃̀ ɖà kpeɖeɛ̀ dyíin-nyìnììn-nyɔ̀ ɖò dyi kpɔ̃ ɓó hwòɖǒɛ̀ fṹà jè kè ɓóɖó-kpàà ɖɛ ɓěɔ̀ jè. Nyɔ mɔ̀ nyɔ ɓiè Bounɓoɔ̀ hwòɖǒɛ̀-ɖé-hwɛ̀-kà kɛɛ ɖéɛ̀ ɔ nyí múà kè hwòɖǒ dyi dè-dè.

► Ɓě séín mɛ zà 1 Píɖɛ̀ 3:1-7 kè Ìfísĩ̀ɔ̀ 5:22-33 wuɖuún. Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mɛ pɛ̃́ìn vɔ́sì ɓěɛ̀ hwìɖǐi ɓɛ́ wa ké wa jè múin gmɔìn ɖé dɔ́ɔ́-dè-dè nìà kɛ mú.

Báɓòɔ̀ ɖá gàaɔ̀ mɛ ɖɛ̀ɓɛ̀ ɔ gmààɔ̀ mú kà Kɛ́ɖɛ́ì ɖɛ̀ɓɛ̀à cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ múɛ. Jízɛ̀ zàìn ma ɔ mìɔùn sáa ɓó cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ bìì. Kà dyúáɖòɔ̀, kǎà gàaɔ̀ ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké ɔ mìɔùn nììn kpáná-ɖɛ̀ ɓě kè ɔ hwòɖǒ-dyi-dè-dè ɔ kè ɔ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɓě sáa zàìn, nìí ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ ɓě ɓɛ́ ɔ gmààɔ̀ kɔ̃̀ ɔ ké ɓéɖéɛɛ ɔ nyí. Vɔ́sì ɖò cɛ̃ɛ, ké ɔ ɖá, “Ɓě kè wa mɛ cĩ́ ɖé ɖɛ-múin-wɔ̃́-wɔ̃́ mú.” Ɔ xwíníín mɔ̀ gàaɔ̀ mɛ nyu ɖɛ séín ɔ ɓɛ́ìn nyuɛ kɛ, ɓɛ́ ɔ kè ɔ gmààɔ̀ ké cĩ́ ɖé gìɖìǐ mú. Ɔ mɛ vɔ̃ ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ ɓě mɔ̀ màaɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ kɛɛ dyí dyuò.

Báɓòɔ̀ wáká nìà kɛ cɛ̃ɛ, ké ɔ ɖá, “Ɓěɛ̀ gana zi wa gana kɔ̃.” Gàaɔ̀ mɛ vɔ̃ ɓɛ́ ɔ ké ɔ gmààɔ̀ kɔ̃in zĩ̀ɛ̀n ɓɛ́ìn. Ɔ mɛ gmɔ̀ ɔ dyí. Ɔ se ɖɛ ɓɛ́ìn kpóɖó-dyùàɔ̀ puàà kɛɛ ɖòùn xwaún, kɛɛ ɔ mɛ gmɔ̀ màaɔ̀ dyí ɖé ɖɛ ɓě ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ ɔ ké hwìɖǐi poìn mɔɔ ɓɛ́ ɔ hwòɖǒ ké ɖé ɖei kpáa xwaún.

Báɓòɔ̀ ɖá màaɔ̀ mɛ nì ɔ dyú-ɓǎɔ̀ xwíɖíi ɓɛ́ ɔ ké ɔ kpéín dyé. Màaɔ̀ ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké wɔ̃́ ɓɛ́ ɔ dyú-ɓǎɔ̀ ké ɔ wuɖuí kɔ̃, ḿ seé kɔ̃̀ kɛbì gàaɔ̀ mɛ se jǎà-po-nyɔ̀ kɛ. Ɔ dyiɛ náa nyuín, nìí, ɔ ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ ɔ dyú-ɓǎɔ̀ ké jǎà po.

Ɔ mu dyíin nɔ̀mɔ̀ùn ɓɛ́ m̀ ké kà vɔ́sì ɓěɛ̀ nyuà ɖɛ ɓě nìà kɛ cɛ̃ɛ ɖò-ɖòɛɛ jè hwìɖǐi pɛ̃́ìn. Báɓòɔ̀ seɛ cɛ̃ ɓɛ́ nyɔ́nɔ́-ɓǎɔ̀ ké ɔ gmààɔ̀ kɔ̃in ɓáìn. Kà dyúáɖòɔ̀, kǎà Báɓòɔ̀ ɖá màaɔ̀ mɛ nyu ɔ dyú-ɓǎɔ̀ wuɖu, kɛɛ ɔ se níiń gàaɔ̀ mɛ nyuɛ ɓɛ́ màaɔ̀ ké ɔ wuɖu nyu. Báɓòɔ̀ ɖá gàaɔ̀ mɛ nyu kũ̀à hwòɖǒɛ̀-ɖé-hwɛ̀-kà, ɓɛ́ ɔ ké ɔ gmààɔ̀ gbo gmɔ̀. Kà dyúáɖòɔ̀, kǎà màaɔ̀ mɔ̀ùn se ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké ɔ dyú-ɓǎɔ̀ ɖɛ ɔ se ɓéɖéɛɛ ɔ xwa mɔ́, kɛɛ ɔ mɛ dyé ɔ kpéín.

Gàaɔ̀ mɛ ɓɔ́ɔ hwìɖǐi poɛ̀n kà ɓɛ́ ɔ ɓéɖé màaɔ̀ kpé kɔ̃in jèɛɛ, ɔ ké ɔ mìɔùn dyí ɓúáìn ɓó màaɔ̀ kɔ̃in nyɛ, kɛɛ ɔ mɛ kɔ̃̀ ɖé ɔ jè gbo, ɓɛ́ ɔ ké ɔ mú ɖɛ̀ɓɛ̀. Ké màaɔ̀ mɔ̀ùn mɛ ɓɔ́ ɔ dyú-ɓǎɔ̀ kɔ̃ nɛ́ɛ ɓó ɔ gbo gmɔ̀ jè, kɛɛ ɔ mɛ dyé ɔ kpéín.

Àpɔ́sò Píɖɛ̀ po gàaɔ̀ náún kà ɔ jǔ ké ɔ se ɔ gmààɔ̀ gbo gmɔ̀ nɔ̀mɔ̀ dyíin ní, nìí, ɖɛ ɖò mu ɔ ɓaà-wùɖùɔ̀ dyí kpɔ̃ùn wɛ̃. Ɖɛ nìà kɛ nìɛ̀ à gbo cɛ̃iń kà ɓɛ́ kpeɖe ɓɛ́ m̀ nyu nì gbo-kpá-nyɔ̀ɔ̀ bũ̌ ɖé ɓěɛ̀ dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìnɔ̀ múɛɛ ɖéɛ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ gmɔ̀ dya ké ɔ po m̀ mama kɔ̃ mɔɔ ɔ zà m̀ kpeɖe.

Àpɔ́sò Jɔ̃́ɔ́ ɖá nyɔ ɓɛ́ ɔ se ɔ ɖíí-gàà mú ɖɛ̀ɓɛ̀ɛ, ɔ se Gèɖèpɔ́ɔ̀ mú ɖɛ̀ɓɛ̀ (1 Jɔ̃́ɔ́ 4:20). Dyììn ɖé Pɔ́ɔ̀ kè Jɔ̃́ɔ́ɛ̀ wuɖu ɓěɔ̀ múɛɛ, à dyéɛ kà ɓɛ́ ɔ jǔ ké gàa ɖò se ɔ gmààɔ̀ gbo gmɔ̀ kà ɔ ɓéɖé ɓɛ́ ɔ kéɛ nyuɛɛ ní, nìí, ɔ se Gèɖèpɔ́ɔ̀ mú ɖɛ̀ɓɛ̀ɛ̀ ɓɛ́ìn hwòɖǒɛ̀-ɖé-hwɛ̀-kà kɛ.

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà 1 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 7:1-5 wuɖuún ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò.

Vɔ́sì ɓěɛ̀ cɛ̃ɛ à gbo kà ɓɛ́ xwíníín ɓě kɔ̃̀ jè nyɔ ɓě kpɔ̃ìn kà dyiɛɛ ɖò mɔ̀ ɓɛ́ wa ké hwòɖǒ dyi deìn dèìn ɖé gbǒǔn wɛ̃. Tia ɓaɖaa, gàaɔ̀ zà ɔ kpóɖó-dyùàɔ̀ xwáɖáún ɖé ɔ gmààɔ̀ gbo, ké kà dyúáɖòɔ̀ kǎà mààɔ̀ mɔ̀ùn zà ɔ nììn kpóɖó-dyùàɔ̀ xwáɖáún ɖé ɔ dyú-ɓǎɔ̀ gbo, ké wa ɖò-ɖò se ɔ mìɔùn nììn kpóɖó-dyùàɔ̀ kpé kɔ̃ún kɔ̃̀. Ɔ xwíníín mɔ̀, nyɔ dyúáɖò mɛ ɓɔ́ ɔ mǔèɔ̀ kɔ̃ nɛ́ɛ ɖé gbǒǔn, ti ɔ mɔ̀ùn mɔ́ɔ náa kɛɛ wɛ̃́ɛ́ hwɛ̀, kɛɛ ɔ mɛ mɔ̀ wa sɔ̃́ɔ̀ dyí-sɔ́-ɖɛ̀. Vɔ́sì ɓěɛ̀ seɛ à gbo cɛ̃ kà ɓɛ́ wa ɖò-ɖò mɛ nɛ́ ɔ mǔèɔ̀ kɔ̃, ɔ jǔ ké ɔ mǔèɔ̀ hwòɖǒ se wɔ̃́ níɛ. Ɖɛ vɔ́sì ɓěɛ̀ nìà cɛ̃iń nyɛɛ mɔ̀, kà ɓɛ́ wa sɔ̃́ɔ̀ ɓéɖé ɓɛ́ wa ké wuɖuún dyi wɔ̃́ìn ɖé ɖɛ nìà kɛ múɛ.

Céè-ɖɛ̀ɛ̀ wáká nìà kɛ nìɛ̀ à gbo cɛ̃iń kà ɓɛ́ nyɔ́nɔ́-ɓǎ kè ɔ gmàà se ɓéɖé ɓɛ́ wa ké kɛ́ɛ́ mú nyuìn nyùìn ɓó ɖɛ nìà kɛ jèɛ. Ɔ jǔ ké ɓě sɔ̃́ɔ̀ dyi wɔ̃́ ɓó tè wè mú, ké sɔ̀ìn ɓóɛ gboɛɛ ɓě dyi ɓaà ní, nìí, ɓě se nàmàǔn nyu, kɛɛ ɔ jǔ ké ɓě seɛ náa nyu ɓó ti tɔ̀mɔ̀ǔn-tɔ̀mɔ̀ǔn xwíníín ní, nìí, ɔ muɛ nyuùn ɓɛ́ ɓě ké mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ dyé, sepóɛɖé ɓěɛ̀ hwòɖǒ mu ɖé píé nììn. Ti ɖíɛ́ ɓě ní nyɔ́nɔ́-ɓǎɔ̀ kè ɔ gmààɔ̀ poɛ gbɔ ɓɛ́ wa ké bũ̌ sɔìn ɓó dɛ̀nɛ̀ gbɛ̀ǐ-gbɛ̀ǐ mɔɔ zi kɔ̃ xwíníín, sepóɛɖé wa ɖò nì kũ̀à nyuɛń ɖé dà tɔ̀mɔ̀ǔn ɖò mɔɔ ɔ mu ɓóɖó kà kò ɖò kɔ̃ ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ cɛ̃́ jè. Hwɛ̀ ɓɛ́ wa ké ɖɛ nì náa gbɔ poɛɛ, kĩ́ín-kĩ́ín nyɛɛ, wa mɛ poɛ̀n hwìɖǐi kɛbì ɔ ɓéɖé pá ɖé Gèɖèpɔ́ɔ̀ nììn gbɔ-po-ɖɛ̀ ɓá dyi-kpɔ̃ìn jè dyíɛɛ mú ní. Fũ̀à-fṹá-ɖɛ̀ ɖíɛ́ ɓě ɓɛ́ìn kpáa ɖé wa fɛ̀ɛ̀ mú ɓó bũ̌-sɔìn-sɔìn ɓɛ́ wa nyuà ɓó ti tɔ̀mɔ̀ǔn-tɔ̀mɔ̀ǔn wĩ́ín nyɛɛ jè.

Xwíɖíín ɖò kɔ̃̀ jè nyɔ ɓě kpɔ̃ìn kà dyiɛɛ mɔ̀ ɓɛ́ wa ké ɖɛ ɓě ɓɛ́ wa gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mɔ́ɛɛ wa bìì nyu.

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà 1 Tímétè 5:8 wuɖuún ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò.

Vɔ́sì nìà kɛ dè cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mɛ, kà ɓɛ́ wa ɓéɖé wa ké jè gbo kɔ̃ìn kɔ̃̀ìn nyɛ. Ɖɛ kĩ́ín-kĩ́ín m̀ ɓéɖé ɓɛ́ m̀ ké nyuɛɛ mɔ̀, ɓɛ́ m̀ ké nì ɓíɖí-gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɓěɔ̀ gbo gmɔ̀. Dyú-ɖɛ̌ ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ ɓě ɓɛ́ ɔ dyúɔ̀ kɔ̃̀ ɓɛ́ ɔ ké ɓéɖéɛɛ ɔ nyí, ɔ hwɔìn kà, cĩ́-naín, ɖii-ɖɛ̀, mú-po-ɖɔ̀ ɔ kè céè-ɖɛ̀ cɛ̃́-cɛ̃́. Ɔ ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ séín ɔ ɓɛ́ìn nyuɛ kɛɛ nyu ɓɛ́ ɔ ké ɔ dyúɔ̀ ɖɛ ɓě nìà kɛ nyí, ké ɔ se ɓéɖé ɓɛ́ ɔ kéɛ dyi táà ɓɛ́ nyɔ kà kò ɖò kéɛ ɔ bìì nyu.

Kɔ̃in-wùɖùìn-ɖɛ̀ ɓě nìà cɛ̃́ɛ́-ɖɛ̀ nìà kɛ múɛɛ mɔ́ dɔ́ɔ́-kɔ̃in-dèìn-dèin mìɔ.

Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɓéɖé ɓɛ́ wa ké jǎà-ɖɛ̀ ɓě ɓɛ́ Báɓòɔ̀ cɛ̃à nɔ̄ cɛ̃́ɛ́-ɖɛ̀ nìà kɛ múɛɛ wa fɛ̀ɛ̀ gboi kpa.

► Ɖɛ́ mɔ̀ jǎà-ɖɛ̀ ɓá dyi kpɔ̃ìn jè dyí ɓɛ́ nyɔ ɓáún-ɓáún ní nyu kɛ́?

► Xwɛ̌ cɔ́cìɔ̀ ɓɛ́ìn nyɔ gmɔ̀ ɓě ɓɛ́ wa nìà ɓóɖó-kpàà ɖɛ ɓěɔ̀ jè kíɖíí mìɔ kɛɛ gbo kpáa nyuɛ kɛ́?

► Ɓó (cɔ́cì ɓɛ́ à muà Sɔ̃́ɖe-ɓàɖà) kɛ wáún wɛ̃ɛ, xwɛ̌ cɔ́cì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɓɛ́ìn sɔ̃ dyí poɛ̀n ɓɛ́ wa ké dyú mɛ́nɛ́ɛ́ ɓě ɖɛ tɛ̀mɛ̀ìn, nìí ɓɛ́ wa ké Kɛ́ɖɛ́ì gbo dyi kɛ́?

À Ɓǎ, mɔ̀ nìà ɖé dyɔún wɛ̃,

Ḿ po m̀ zùo ɓó nyɔ́nɔ́-dyi-kpɔ̃-kpɔ̃ ɓɛ́ m̀ poà páún wɛ̃ɛ jè. Kpá ḿ gbo ɓɛ́ ḿ ké hwìɖǐǐ-taɓa-taɓa ɓéɖé ɖé ɖɛ séín mú. Kpá ḿ gbo ɓɛ́ ḿ ké Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓě ɓɛ́ wa ɓéɖé hwìɖǐǐ-taɓa-taɓa kɛɛ dyí-tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ jǔ. Kpá ḿ gbo ɓɛ́ ḿ ké nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě hwòɖǒǔn kùɛ̀n ɓɛ́ìn ɓɛ́ wa ké nì mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ nyu.

Kpá ḿ gbo ɓɛ́ ḿ ké dyi ku ɖé cɔ́cìɔ̀ mú, ɓɛ́ ḿ ké gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɓě kè nyɔ gmɔ̀ ɓě ɔ kè dyú mɛ́nɛ́ɛ́ ɓě gbo kpáa ɓɛ́ìn, ɓɛ́ wa ké dyi ku ɖé hwìɖǐǐ-taɓa-taɓa mú.

Ḿ po m̀ zùo ɓɛ́ m̀ kéɛ nyu ɓɛ́ à kè à ɖɛ̀ɓɛ̀-nyɔ̀ ɓě ké dyi kpɔ̃ìn, ɓɛ́ m̀ ké à mana kɔ̃ poɛɛ jè.

Kǎà ɔ mɛ nì

(1) Ɔ jǔ ké m̀ séè nyɔ́nɔ́ mɔɔ dyú-ɓǎ dyi kpɔ̃ ke ní, nìí, céè wuɖu gbɛ̀ǐ-gbɛ̀ǐ kà ɓɛ́ nì mu Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖu nyuùn ɖé fɛ̀ɛ̀ ɓɛ́ m̀ nìà cĩ́ɛń kàǔn wɛ̃ɛ múɛ ɔ kè kà nì mu jǎà nyuùn ɖé nyɔ m̀ kèɔ̀ kè mu dyi kpɔ̃ìn ɖé dyúa kɛɛ gbo kɛ. Ké ɔ jǔ ké m̀ dyi nyɔ́nɔ́ mɔɔ dyú-ɓǎ ɓéɖé ní, nìí, céè wuɖu gbɛ̀ǐ-gbɛ̀ǐ, kà nì mu Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖu nyuùn, ɓɛ́ m̀ ké jǎà nyu ɖé nì mǔèɔ̀ gbo kɛ.

(2) Zà kɔ̃in-wùɖùìn-ɖɛ̀ dyúáɖò mɔɔ zi kɔ̃ ɖé cɛ̃́ɛ́-ɖɛ̀ nìà kɛ mú ɓɛ́ m̀ kéɛ céè-ɖɛ̀-mì dyúáɖò kɔ̃ céè. Ɓó céè-ɖɛ̀-mìɔ̀ kɔ̃ɛɛ, dèɛ̀ mɛ kà nyɔ ɖò ɓɛ́ìn ɖɛ ɓě mɔ̀ zùǔn-ɖɛ̀ kɛɛ ɔ fɛ̀ɛ̀ gboi kpaa nyuɛ ɖé nì nyɔ ɓěɔ̀ hwìɛ̀ kɛ.

Ɔ hwɔìn-ɖɛ̀ ɓě kɛ̀:

• Gàa ɖò kè màa ɖò dyi dyi kpɔ̃ìn mɔ́ ɖé nì ɓíɖí-nyɔ̀ ɓěɔ̀ hwìɛ̀ ní, xwɛ̌ wa nyuɛ nyuɛ kɛ́? Dèɛ̀ mɛ.

• Ɖé nì ɓíɖí-nyɔ̀ ɓěɔ̀ hwìɛ̀ kɛɛ, ɔ jǔ ké màa ɖò mɔɔ gàa ɖò dyi mɔ́ ɓɛ́ ɔ ké ɔ mǔèɔ̀ jǎà gbo nyu ɖé waà dyi-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìnɔ̀ mú ní, nìí, kpeɖeɔ̀ nyɛ́ ɔ nyu kɛ́?