Lesson 5: Gèɖèpɔ́ɔ̀ Nyɔ-dyí-gmɔ̀-gmɔ̀ɔ̀

Ɖé cɛ̃́ɛ́-ɖɛ̀ nìà kɛ mánáín nyɛɛ, ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ɔ̀ mɛ ɓɛ́ìn kpé:

(1) Ɓɛ́ ɔ ké kà Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyu à gbo kpáa ɖé à ɖɛ-gbɔ-po-po ɓěɔ̀ múɛɛ múin wɔ̃́.

(2) Ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ kɛɛ dyí dyuò, ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ ɓě mɔ̀ ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin nyɛ gbɔ poɛ ɓɛ́ìn.

(3) Ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ-xwa-bĩ-bĩ ɓě dyi ɓàɖàìn ti ɔ mu wùɖùɛ̌n nììn nyɛ.

Dìǔ-dɛ̀nɛ̀ɔ̀ xwíníín, zɔ̃ mɔ̀à 2018 kɛɛ, ɓóɖó wáɖáìn ma xwíníín ɖé tóó-kpò ɖò nì ɖé Páɖù-hwɔ̀ɖɔ̀ nìà ɖé Índònísìà-ɓòɖòɔ̀ kɔ̃ɛɛ hwuɖu, ké ɔ nyuɛ ké ní-kpɛ̀ ku wɔ̃ ɖò dyà ma gana ɖé hwɔɖɔɔ̀ mú. Gàa ɖò nì ma ɖé gbǒ tɔ̀mɔ̀ dya ɖò dúún wɛ̃ɛ dyé ma ní-kpɛ̀ɔ̀ dyiɛ. Ɔ jèɛɛ, ɔ ɖú ma mú páná kpàǐ ɖé nyɔ ɓě nì ma hwɔɖɔ-gboi-hwìè ɓěɔ̀ wĩin nyɛɛ gbo, kɛɛ wa pàɖǎ zàìn ma ɔ wuɖuɔ̀ ɖùǔ dyi. Ké dyíí-nìɔ̀ ɖáɓá ma nyɔ ɓě zi táázĩ̀ìn hĩinyɛ kɔ̃ɛɛ ɓó wéa ɓaɖa, ké nyɔ táázĩ̀ìn ɓaɖa-bùè puà ma.

Ti ɓɛ́ zɔ̃ ɓaɖa-bùè sè ɖé dyúa (2008) hwɛ̀ ɓɛ́ ɖɛɔ̀ kéà kpáa, gɔ̌mànàɔ̀ po ma ɖɛ ɓě ɖé níɔ̀ hwuɖu, ɓɛ́ ɖɛ ɓěɔ̀ ké wa bɔ̃̌ǔn po ɔ jǔ ké dyíí-nì dyi ma dyiɛ́ muùn níɛ. Kɛɛ zɔ̃ gbɛ̀ǐ-gbɛ̀ǐ ziɛ nyɛ̀nɛ̀ɛ̀ kɛɛ ɖɛ ɓěɔ̀ séín ɓɔ́ ma kũ̀à nyuɛ, sepóɛɖé wa ní nɔ̀mɔ̀ìn ma wa xwa ɖe jè. Ɔ jèɛɛ, ɖɛ ɓěɔ̀ ɖò se ma dyíí-nì mu ma kà dyiìn ɓó zɔ̃ mɔ̀à 2018 kɛ múɛɛ jè nyɔ ɓěɔ̀ dyí tɛ̀mɛ̀ìn.

► Ɖɛ́ mɔ̀ ɖɛ ɓɛ́ wa dè ɖé sójà-kàà séín mú kɛ́?

Wa dè wéɖéèdíò ɖé to-tɛ̃̀kè séín kè jíì séín ɔ kè pɛ́nɛ́ìn séín mú. Wéɖéèdíò wa ɓéɖéà ɖéɛɛ se ɖé nì ɓɛ́ ɔ ké sójà ɓěɔ̀ bìì wɛ́ɖɛ́ nɔ̀mɔ̀ kɔ̃in ɓě ɓeɖe, kɛɛ ɔ mɔ̀ wéɖéèdíò kɔ̃̀ kɔ̃ wa ké gbo wuɖuìn wùɖùìn nyɛ.

Gbo-wuɖuìn-wuɖuìn ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ sójà ɓě ké to ɖu. Sójà ɓě nì to vɔ̃ún wɛ̃ɛ ní dyé dà séín dyi ɖé to-gmɔ̀ɔ̀ mú. Ɔ se xwa fɛ̃́ìn ɓɛ́ sójà ɓěɔ̀ ké dɛ̀ wa ɓǎto ɓěɔ̀ ɓɛ̀ɖɛ̀ìn dyíɛ mɔɔ dɛ̀ waà mú-nyɛ́-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɓɛ̀ɖɛ̀ìn dyíɛɛ dyuò ti séín. Ɔ dyi ná nìǐn, nìí, wa se dɛ̀ wa ké bu pòìn nyɛ mɔɔ dɛ̀ wa ké mùìn nyɛɛ dyuòɛ̀ ɓɛ́ìn, ɔ sèìn ké wa kè waà sòjà-ɓǎɔ̀ wuɖuìn dyɛ gbo hwɛ̀.

Ɖé to-gmɔ̀ pàɖǎ múɛɛ, sójè ɓě ɖǎ wa “mǔè ɓě bu dyí ɖáɓá” seó-ɖei-dyé-kà. Gbo-wuɖuìn-wuɖuìn se dyí sɛ́ɖɛ́ìn ɖǎa nyu ké sójà ɓě kéɔ́ kà waà mú-nyɛ́-nyɔ̀ ɓě ɖáɓáa ɖǎ wa mǔè ɓě bu kè bɔ̃́ùn dyí ɖáɓá ɖé to pàɖǎ ɓě gbo.

Zɛ̃̌ɛ̀ kɛɛ, sójà ɓěɔ̀ ɖǎ sɛ́ɖɛ́ ɓéɖé ɓɛ́ wa kéɛ nyu ɓɛ́ waà mú-nyɛ́-nyɔ̀ ɓěɔ̀ nììn gbo-wuɖuìn-naín ɓěɔ̀ ké sṹ. Ɔ dyi ná nìǐn, nìí, nyɔ ɓě muà náa nyuùn wɛ̃ɛ ɓɛ́ìn toɔ̀ ɖuɛ.

À mɔ̀ùn nì zùǔn-tò vɔ̃uń. Nɔɔ́-nàmàǔn nì à mú dɔ̃̌uń, ké ɔ nì vɔ̃uń ɓɛ́ ɔ ké à hwìǐ zàìn. Ɓóɖó-kpàà nyɔ ɓěɔ̀ nì à jiɖiɛń ɓɛ́ à ké cĩ́ kà wa mɔ̀ùn cĩ́à kɛ, kè ɓɛ́ à ké waà fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ ɓěɔ̀ kíɖíí sí. Ti ɖíɛ́ ɓě ní nyɔ ɓě nì ɓó à ɖeiɛɛ nyùìn à fũ̀à-fṹá, ké wa hwɔ à hwòɖǒ-dyùà kpéí ɓɛ́ à ní kɔ̃̀ ɖà cĩ́ ɓó Gèɖèpɔ́ɔ̀ bìì. À jè hwɔìn sójà ɓě kɔ̃̀ mú-nyɛ́-nyɔ̀ vò dyí ɖé ɓóɖó ɖò kɔ̃, ké wa ɓéɖé ɓǎto gbɛ̀ǐ-gbɛ̀ǐ wè pūɛ.

Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ ɓɛ́ à ké zùǔn-tòɔ̀ ɖu. Ké hwìè kɔ̃̀ mú à kè à nììn sójà-ɓǎɔ̀ wuɖuìn gboɛɛ mɔ̀ ɖé ɓaà-ɓaà mú.

Poìn sójà ɓɛ́ ɔ jaɖa ɔ sòjà-ɓǎɔ̀ wuɖu mú, ké ɔ ɖòùn kpá ɔ nììn wáká ɖé to gboɛɛ jè hwìɖǐi. Ti ɖòɛ̀ ɓaɖaín, ɖɛín-ɖɛ̀ ɔ mɔ́ɔ́ kà nyuɛ dyiɛɛ mu dyɛ̀ ɖɛ gbà mú zɛ̃̀ìn, ké ɔ se nyɔ ɓě dè ɔ hwòɖǒ kɔ̃ɛɛ gbo kpáa ɓɛ́ǐn mu, ké ɖé mánáín nyɛɛ, mú-nyɛ́-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mu dyɛ̀ ɔ ɖáɓáùn mɔɔ wa mu ɔ kpɔ̃ùn.

"Ɓě mɛ ɓaà, ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ké ɓě gbo kpá ɖé ɖɛ séín ɓě nìà kɛ mú. Ɓě mɛ ɓaà ti séín dyììn ɖé Zùùɔ̀ mú. Ɓě mɛ nì ɓɛ́ɖɛ́ kɔ̃, ɓɛ́ ɓě ké dúún ku kánáá pū. Ɓě mɛ ɓaà ti séín ɓaɖa, ɓó Gèɖèpɔ́ɔ̀-nyɔ̀ séín ɓěɔ̀ jè" (Ìfísĩ̀ɔ̀ 6:18).

Wuɖu Pɔ́ɔ̀ cɛ̃à, kà ɓɛ́ à mɛ po toún-vɔ̃̀ìn-ɖɔ̀ séín ɓě ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyíà à nììn nyɛ mú, hwɛ̀ ké ɔ dyià ɓó sójà ɓě nì ma ɖé ɔ nììn tiín nyɛɛ toún-vɔ̃̀ìn-ɖɔ̀ jě cɛ̃ɛ xwíɖíi ɓóɛ̀ vɔ́sì nìà kɛ céè. Ɔ ɖá nyɔ ɓě à nìà gbo vɔ̃uń wɛ̃ɛ se nyɔǔn-dyù, kɛɛ wa mɔ̀ zùù gbà ɓě.

Ɓó tia ɓaɖaa, ɔ jǔ ké sójà ɓěɔ̀ dyi ma dyɛ̀ wéɖéèdíò ɓě ɓéɖé ní, nìí, Pɔ́ɔ̀ mu ma zùǔn-sòjà ɓěɛ̀ dyí-gmɔ̀ìn-ɖɛ̀ mɔ̀à ɓaà-ɓaà kɛɛ wáká ɖò mɛ dèìn dyììn ɖé wéɖéèdíòɔ̀ mú. Ti ɓɛ́ Pɔ́ɔ̀ ɖǎ toún-vɔ̃̀ìn-ɖɛ̀ɔ̀ mɛ dèɛɛ, ɔ cɛ̃ɛ kà ɓó toún-vɔ̃̀ìn-ɖɛ̀ɔ̀ wáún wɛ̃ɛ, à mɛ ɓaà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ké à gbo kpá kɛ.

Kà ɓɛ́ à nì zùù gbà ɓěɔ̀ wɔ̃ muɛń ɖé to-gmɔ̀ɔ̀ múɛɛ, à ɓéɖé ɓɛ́ à ké ɓaàǔn nì, ɓɛ́ à kè à sójà-ɓǎɔ̀ ké gbo wuɖuɛ̌n nì. Ɖé to nìà kɛ vɔ̃-vɔ̃ múɛɛ, à mɛ nì ɓɛ́ɖɛ́ kɔ̃, ɓɛ́ à ké ɓaà, ké à mɛ gmɔ̀ hwìǐ tee, ɓɛ́ à ké se sa.

Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɖá ɔ mu nyɔ ɓě ɓɛ́ wa tò ɔ gbo ɖùǔ kɛɛ dyí gmɔ̀ùn.

"Taɓa Bounɓoɔ̀ hwìɖǐǐ hwòɖǒɛ̀-ɖé-hwɛ̀-kà. Mɔ̀ǔn ɖá ɓɛ́ m̀ ké m̀ mìɔùn nììn ɖɛ-múin-wɔ̃́-wɔ̃́ mú tè. Bounɓoɔ̀ jè mɛ nì m̀ hwìɖǐi ɖé nì nyuu-ɖɛ̀ séín mú, nìí, ɔ mu m̀ hwìè poùn" (Nɔ́ɔ́ 3:5-6).

"Bounɓoɔ̀ zàìn dyí-sɛ́ɖɛ́ìn-nyɔ̀ ɓěɔ̀ dɛ̀ séín wa ké síɛɛ da...." (Wɛ́ɖɛ́ 37:23).

Ɖé Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ɔ̀ ɖɛ-gbɔ-po-po múɛɛ, ɔ se ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké nì kà ɓóɖó-kpàà-nyɔ̀ ɓěɔ̀ nìà kɛ. Nyɔ ɖíɛ́ ɓě nì ɓó ké waà hwòɖǒɛ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɖòùn ɖéɛ̀ wa nyu. Wa cɛ̃ɛ, ké wa ɖá, “Ɖɛ dè ḿ hwìɖǐiɛɛ ɖòùn ɖéɛ̀ ḿ ɓéɖé ɓɛ́ ḿ ké nyu.” Ɖɛ kĩ́ín-kĩ́ín kpɔ̃ wa hwòɖǒɛɛ mɔ̀ ɓɛ́ wa ké ɖɛ dè wa hwìɖǐiɛɛ nyu, ké wa se ɖɛ̀ɓɛ̀ ɓɛ́ wa ké nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɛ̀ wuɖu ɖùǔ gbo tò. Wa poɛ̀n hwìɖǐi kà ɓɛ́ pídyi-kpá-kpá mɔ̀ ɓɛ́ m̀ ké m̀ mìɔùn nììn fɛ̀ɛ̀ɔ̀ wuɖuí kɔ̃̀ kɛ. Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓě mɔ̀ùn kò ɓó nyɔ ɓě nìà kɛ gbo, sepóɛɖé wa mɔ́ ɓɛ́ wa ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒ dyi dè, ɓɛ́ mana ké wa mú sɔ̀ìn ɓɛ́ ɔ ké nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě gbo mu.

Nyɔ ɖíɛ́ ɓě po à náún kà ɓɛ́ ɖɛ séín à mɔ́ nyuɛ dyiɛɛ mɛ sɔ̀ìn ɖé à ɖòùn mú kɛ. Wa poɛ jǎà kà ɓɛ́ ɖɛ à hwòɖǒ po gbɔɛ kè ɖɛ à mɔ́ nyuɛ dyiɛɛ ɖòùn mɔ̀ ɖɛ ɓě à mɛ po gbɔ ɓɛ́ à ké nyu kɛ. Wa po nyɔ gmɔ̀ ɓě náún ɓɛ́ wa ké gɔ̌mànà wuɖu gbà kɔ̃ún cɛ̃ kè ɓɛ́ wa ké waà nyaá-nya-kpèɖè ɓěɔ̀ kɔ̃ín pòìn, ɓɛ́ wa ké ɖɛ dè wa hwòɖǒ dyiɛɛ nyu ɖòùn. Wa vǐè jǎàɔ̀ ɓá wìì-ɖɛ̀ kè mú-gbɔɔ̀-gbɔɔ̀ ɓɛ́ kpeɖe ɓěa dyà nyɔ kɔ̃ɛɛ jè dyí.

Ɖé nyɔ-dù ɖíɛ́ ɓě hwìɛ̀ kɛɛ, nyɔ dyúáɖòɛ̀ gbɔ-po-ɖɛ̀ se ɖɛ kpa, ké wa seɛ dyi kpɔ̃ɔ ɓɛ́ìn ɖé gbǒ-xwíníín kè xwéɖé-dù deìn dúún ɓě hwìɛ̀. Ɖé wa hwìɛ̀ kɛɛ, nyɔ ɖò se ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké waà jǎà-po-ɖɛ̀ɔ̀ dyi táà, mɔɔ ɓɛ́ ɔ ké kũ̀à kà kò ɖò nyu mɔɔ ɓɛ́ ɔ ké céè-ɖɛ̀ vɛ̀nɛ̀ cɛ̃́ mɔɔ ɓɛ́ ɔ ké nyɔ́nɔ́ mɔɔ dyú-ɓǎ dyi kpɔ̃, ɔ jǔ ké ɔ nyɔ ɓěɔ̀ se ɔ wuɖu kɔ̃ zà ní. Ɖɛ mɔ̀ ɖɛ zi mú kàmàǔn ɖò nì ɖé wa hwìɛ̀ kɛɛ mɔ̀ ɓɛ́ nyɔ ɖò ké wa nììn jǎà-po-ɖɛ̀ɔ̀ kɔ̃ín pòìn, ɓɛ́ ɔ ké hwìɖǐǐ-taɓa-ɖɛ̀ kà kò ɖò gbo gmɔ̀ìn nyɛ. Ɔ jǔ ké nyɔ ɖò dyi wa hwìɛ̀ sɔ̀, ké ɔ dyi Kɛ́ɖɛ́ì ɖeín sí, ké ɔ dyi Kɛ́ɖɛ́ì nììn gma ɓě ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ mɔ̀ùn seà dyí dyuòɛɛ dyi kpɔ̃ ní, nìí, ti ɖíɛ́ ɓě ní, wa dyéìn ɔ gǎ mìɔ.

À mɔ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyɔ-dyí-gmɔ̀-gmɔ̀ɔ̀ ɓó ti séín, ké à mìɔùn se hwìè ɓě kɔ̃̀ mú ɔ gmɔ̀ à dyí teeɛɛ dyí dyuò. À jè ní sɔ̀ ɔ hwìɖǐi, ḿ seé kɔ̃̀ kɛbì à mɛ se ɔ jè hwìɖǐi poɛ̌n nì kɛ. Kɛɛ ti ɖíɛ́ ɓě ní à diè ɔ dyi ɓɛ́ ɔ ké à hwìè da zàìn, nìí ɓɛ́ à ké ɖɛ ɓě ɓɛ́ à mu gãùn ɖé à fɛ̀ɛ̀ múɛɛ dyéɖéi hwɛ̀ìn jɛ́ɛ́ cá kà wa nyu nìɛ̀ kɛ. Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓɛ́ìn gbɔ poɛ ɓɛ́ ɔ ké à mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ gbo zĩàìn ti à seɛ hwìɖǐi dè kɛ.

► Ti ɓěɔ̀ nyɛ́ à mɔ́ gbo-kpá-kpá vɛ̀nɛ̀ sɔ̀ìn ɖé Gèɖèpɔ́ɔ̀ gbo kɛ́?

À mɛ zɔ̀ìn Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓɛ́ ɔ ké à hwìè po...

1. Ti à nì ɖɛ ɓě ké à fɛ̀ɛ̀ gbo zĩàìn nyɛɛ jè gbɔ poɛń nyɛ, ɔ hwɔìn kà: nyɔ́nɔ́ mɔɔ dyú-ɓǎ dyi-kpɔ̃-kpɔ̃ kè kũ̀à cɛ̃́-cɛ̃́ kè céè-ɖɛ̀ cɛ̃́-cɛ̃́, ɔ kè ɓó nì cɔ́cìɔ̀ jè gboi-kpɔ̃-kpɔ̃

2. Ti à nì kà à ké cĩ́ɛ nyuɛɛ jè gbɔ poɛń nyɛ, ɔ hwɔìn-ɖɛ̀ mɔ̀: kà m̀ ké kũ̀à dyéɛ nyuɛ kè dɛ̀ m̀ ké cĩ́ɛ ɔ kè m̀ dyiɛ gbɔ po ɓɛ́ m̀ ké ɖɛ pàɖǎ dɔ̃ ní

3. Ti à nì ɖɛ páún poɛń ké à nì Gèɖèpɔ́ɔ̀ bìì kũ̀à nyuɛń nyɛ, ɔ hwɔìn kà:[1] Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyi nyɔ ɖò ɖá ní mɔɔ dɛ̀ m̀ kéà Gèɖèpɔ́ɔ̀-wùɖùɔ̀ kpaa kè nyɔ ɓě m̀ kéàà gbo cɛ̃ɛ kè hìɖì-kpà ɓě m̀ ké kɔ̃in wùɖùìn ɓɛ́ m̀ kéà Gèɖèpɔ́ɔ̀-wùɖùɔ̀ wáɖá mɔɔ m̀ kéà nyɔ ɓěɔ̀ ɖɛ tɛ̀mɛ̀ìn nyɛ

4. Ɔ jǔ ké m̀ dyi cɔ́cì-fɛ̀ɛ̀ɔ̀ mú pá dyí ɖúɛń nì ní, ɔ hwɔìn kà:[2] kà m̀ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓièɛ̀ nyuɛ kè ɖɛ m̀ ké cɛ̃́ kɛ kè nyíí-ɖɛ̀ m̀ ké tò kɛ ɔ kè kà m̀ ké Kɛ́ɖɛ́ì kpóɖó-dyùàɔ̀ wáká ɖò jǔɛ nyu dà ɓóɖó-kpàà kɔ̃ kɛ

(1) M̀ mɛ xwɛ̃́ìn Gèɖèpɔ́ɔ̀ bũ̌in mìɔ ɖé ɓaà-ɓaà mú. Ɔ jǔ ké nì cĩ́-cĩ́ɔ̀ se ɖé Gèɖèpɔ́ɔ̀ gbo vòìn mìɔ dyììn ɖé ɓaà-ɓaà mú ní, nìí, m̀ nì m̀ mìɔùn nììn mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ nyuɛń, ké nì hwìɖǐi-poìn-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ se m̀ kpáná ɖò dyí nyuɛ ɓɛ́ìn.

(2) Mɔ̀ǔn ɖá ɓɛ́ m̀ ké m̀ mìɔùn nììn fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ hwòɖǒ kɔ̃ dè ɓɛ́ ɔ ké Zùùɔ̀ jǎà-ɖɛ̀ ɓě céèà ɖé Báɓòɔ̀ múɛɛ dyí zi. Vɔ́sì nìà ɖé dyiíɛɛ ɖá,"... Mɔ̀ǔn ɖá ɓɛ́ m̀ ké m̀ mìɔùn nììn ɖɛ-múin-wɔ̃́-wɔ̃́ mú tè "(Nɔ́ɔ́ 3:5).

(3) M̀ mɛ kpɔ̃ ɓó ɖɛ ɓɛ́ m̀ dyuòɛ̀ kà ɓɛ́ ɔ mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ kɛɛ gboi tee. Ɔ mu nì ɖɛ-múin-wɔ̃́-wɔ̃́ kɔ̃ po. Nyɔ ɓɛ́ ɔ jaɖa Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖu mú teeɛɛ, ɔ se ɖɛ mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ kɛɛ mɔ́ jɛ́ɛ́ cá, sepóɛɖé Gèɖèpɔ́ɔ̀ tɛ̀mɛ̀ìn ɔ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ɔ̀ nyɔǔn dyí dyììn ɖé ɔ wuɖuɔ̀ mú. Ɔ jǔ ké m̀ dyi ɖɛ ɓě mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɓó m̀ bìì, ɓɛ́ m̀ dyuò dyíɛɛ ɖíɛ́ ɓě dyi kpɔ̃, ké m̀ se wa séín dyi kpɔ̃ín, nìí, ɔ muɛ nyuùn ɓɛ́ hwòɖǒ ké m̀ kɔ̃in kpèìn mìɔ, ké ce nìà ɖé m̀ múɛɛ mu tíe-kpò mú zɛ̃̀ìn (Ɖúù 11:35).

À dyuòɛ̀ kà ɓɛ́ ɔ mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɓɛ́:

• À ké à kɔ́ɖɔ́sìɔ̀ dyí ɖú wé séín ɓɛ́ à ké Jízɛ̀ kíɖíí sí kɛ (Ɖúù 9:23)

• À ké ɖɛ mɔ̀ ɖɛ sɛ́ɖɛ́ìn dyíɛɛ nyu, ɓɛ́ à ké jǎàɔ̀ cɛ̃ ɖé à hwòɖǒ bũ̌ kɛ (Wɛ́ɖɛ́ 15:3)

• À ké nàìn-nyɔ̀ ɓě ɓɛ́ wa nyu Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖuɛɛ kpéín dyé kɛ

• À ké múàǔn kpá teeɛ

• À ké ɓaà ti séín nyɛ

• À ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ zùo po ɖé ɖɛ séín mú kɛ

• À ké se Zùù Hwɛ̀ǐn-hwɛ̀ǐnɔ̀ ɓɔ́í po kɛ

• À ké se kpáá-ɖɛ̀-cɛ̃-nyɔ̀ ɓěɔ̀ wuɖu dyií dyi po kɛ

• À ké ɖɛ séín mu ɓó à hwìǐ dyiìn nyɛɛ mú dɔ̃̌ kɛ

• À ké ɖɛ mɔ̀ ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin nyɛɛ gboi kpɔ̃ kɛ

• À ké ɖɛ séín mɔ̀ ɖɛ gbà kɛɛ gbo sɔ̀ kɛ

• À ké mú hwɛ̀ gàná cá kɛ (1 Tɛ̀sàɖónìà 5:12-23).

Kɛɛ Báɓòɔ̀ cɛ̃ ɖɛ pàɖǎ ɓě ɖe, ké wa sṹ wuɖu dyúáɖò mú, wuɖuɔ̀ mɔ̀: ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn-ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn! (Wóɖómà 13:8-10). Ɔ jǔ ké à dyi ɖɛ ɓě ɓɛ́ à dyuò dyí kà ɓɛ́ wa mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ kɛɛ nyu ní, nìí, Gèɖèpɔ́ɔ̀ muɛ nyuùn ɓɛ́ à dyí-sɔ́-ɖɛ̀ se ɖɛ kpa ɓěɔ̀ ké kpáná mú nì.

(4) M̀ mɛ ku hwòɖǒ. M̀ mɛ fɔ̀ìn Bounɓoɔ̀, ɓɛ́ ɔ ké gbǒ-wɔ̃̀ ɓě kaà ɓó m̀ bìì, ɓɛ́ ɔ kéɛ nyu ɓɛ́ ɖɛ ké dyíin nɔ̀mɔ̀ ɓó m̀ bìì. Ɓɔ́ fṹà ɓɛ́ m̀ ké ɖɛ dyí sɔ́, sepóɛɖé m̀ se hwòɖǒ kuɛ ɓɛ́ìn jè. "M̀ mɛ ku hwòɖǒ, ɓɛ́ m̀ ké Bounɓoɔ̀ fòìn" (Wɛ́ɖɛ́ 37:7). Mɔ̀ǔn ɖá ɓɛ́ m̀ ké ɖɛ ɓɛ́ m̀ dyuò kà ɓɛ́ ɔ se dyí sɛ́ɖɛ́ìn nyɛɛ ɖò nyu, sepóɛɖé m̀ mɔ̀ hwòɖǒɛ̀ fṹà-nyɔ̀ jè.

(5) Tò náún-po-wùɖù nɔ̀mɔ̀ dyíin gbo ɖùǔ, “Nyɔ ɖò ɓéɖé ɔ ké náún-po-wùɖù sɛ́ɖɛ́ìn dyí dyé hwɛ̀ ɓɛ́ ɔ ké to po. Náún-po-wùɖù nɔ̀mɔ̀ kɔ̃in kúɖúú dyà to-ɖu-ɖu” (Nɔ́ɔ́ 24:6).[1] Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyi mɔ́ ɓɛ́ m̀ ké ɖɛ kpa ɖɛ ɖò gbɔ po ní, nìí, ɔ mu ɖɛ nì náa nyɔ ɖíɛ́ ɓě ɓɛ́ wa kpa ɖɛ ɖé nì fɛ̀ɛ̀ múɛɛ dyí tɛ̀mɛ̀ìn. Ɔ jǔ ké nyɔ ɓě ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ tò ɓɛ́ wa ké m̀ gbo kpá ɖé nì fɛ̀ɛ̀ múɛ kè nyɔ ɖíɛ́ ɓě po m̀ ɖe, ké wa dyuò m̀ dyí, ké wa kɔ̃̀ ɖé nì jè gboɛɛ dyiɛ m̀ gbo cɛ̃ kà ɓɛ́ ɖɛ m̀ mɔ́à nyuɛ dyiɛɛ se dyí sɛ́ɖɛ́ìn nyɛɛ ní, nìí, m̀ mɛ táà jè dyi.

► Ɖɛ́ m̀ po ma gbɔ, ɓɛ́ m̀ dyuòɛ̀ kà Gèɖèpɔ́ɔ̀ nàìn ma m̀ ɖéɛ múɛ́? Xwɛ̌ Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyuɛ ma m̀ dyí tɛ̀mɛ̀ìn kà nì dyí-sɔ́-ɖɛ̀ɔ̀ sɛ́ɖɛ́ìn dyíɛɛ kɛ́. Cɛ̃ɛ jè m̀ mǔè ɓěɔ̀ gbo.

► Ɔ mu dyíin nɔ̀mɔ̀ùn ɓɛ́ m̀ ké ɖɛ m̀ po ma gbɔ, ɓɛ́ ɔ se dyí sɛ́ɖɛ́ìn nyɛɛ jè cɛ̃ ɖekè. M̀ bĩ jǎà-ɖɛ̀ hĩinyɛ ɓě ɓáà Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyɔ dyí gmɔ̀ jè dyíɛɛ ɖò xwaà?

Nyuɛ ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ mɔ̀ùn ké ɖɛ nì náa ɖò jè cɛ̃ ɖekè.

► Ɔ jǔ ké nyɔ ɖòɛ̀ hwòɖǒ dyi ɖɛ ɖò gbɔ poɛ mɔ́ ní, nìí, ɔ ɓɛ́ìn jè ɔ mǔè ɓěɔ̀ gbo cɛ̃ɛ ɖekè.

Nɔ́ɔ́ nìà kɛ ɓá Gèɖèpɔ́ɔ̀-wùɖù-wáɖá-gàà ɖò kɔ̃̀ nyɛ́nɛ́ mɔ̀ Caá Sáɖákɔ̀ kɛɛ jè dyí. Ti Sáɖákɔ̀ nì ma ɓaàǔn ɓó gànà-kṹún kà ɖòɛɛ, Gèɖèpɔ́ɔ̀ wùɖù ma ɔ gbo, ké ɔ ɖá, "Ḿ mɔ́ ɓɛ́ m̀ ké ɖé Cánà-ɓòɖòɔ̀ kɔ̃ mu." Púɛɛ, hwòɖǒ kpèìn ma Sáɖákɔ̀ kɔ̃in mìɔ, sepóɛɖé ɔ se ma nyɔ ɖò dyí dyuò ɓɛ́ ɔ ké ɔ gbo kpá, hwɛ̀ ké ɔ se ma wíɖí ɖò ɓéɖé dyɛ mɔ̀ùn. Kɛɛ ɔ mɔ́ ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖuɔ̀ nyuɛ dyi xwéé jèɛɛ, ɔ dè ma ɔ kɔ̃̀ɔ̀-ɖɛ̀ ɓě, ké ɔ mu ma dɛ̀ ɓɛ́ nyɔ ɓě nì ɓóɖóa kɔ̃ muɛń nyɛɛ poìn kà dyíɛ. Púɛɛ nyɔ ɖò ɓɛ́ ɔ se dyí dyuòɛɛ dyi ma ɔ gbo, ké ɔ diè ɔ dyi, ké ɔ dá, "Mɔ̀ mɔ̀à Caá Sáɖákɔ̀ kɛɛ̀?" Ké nyɔɔ̀ mu ma dyúa, ké ɔ ɖá, "Wa dèìn ḿ céè-ɖɛ̀ ké m̀ ɖé cánà-ɓòɖòɔ̀ kɔ̃ kpa kɛɛ xwa, ɓɛ́ ḿ kéɛ m̀ gbo dyà."

► Kà ɔ nyuà Sáɖákɔ̀ gbo kpáa kɛɛ, kǎà à mɛ dèɛ̀ hwòɖǒ kɔ̃ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ké ɔ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ à dyí tɛ̀mɛ̀ìn kánáá pūe?

Ɔ jǔ ké nyɔ ɖò dyi mɔ́ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ké ɔ gbo kpá ɖé ɔ dyí-sɔ́-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ mú ɖé hwìè nìà kɛ múín, nìí, ɔ mɔ̀ ɖɛ ɖòò?

Ɖɛ kã̀ìn séín ɓɛ́ nyɔ ɖíɛ́ ɓě po gbɔɛɛ, wa mɔ́ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ké wa hwìè da zàìn hwɛ̀ ɓɛ́ wa kéɛ nyu. Wa se wa mìɔùn nììn fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒɔ̀ ɖɛ ɖá, sepóɛɖé wa poɛ̀n hwìɖǐi kà ɓɛ́ nyɔ mìɔùn nììn fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ kíɖíí-sí-sí vɔ̃ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ gbo kɛ.

Ɔ se dyí sɛ́ɖɛ́ìn ɓɛ́ à kéɛ hwìɖǐi poìn kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ kɔ̃̀ ɓɛ́ ɔ ké à dyí-sɔ́-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ gbo wóɖó-ɖɛ̀ à dyí tɛ̀mɛ̀ìn ɖé zùùn wɛ̃́-wɛ̃́ hwɛ̀ ɓɛ́ à ké wa nyu kɛ, sepóɛɖé ɔ se ti séín ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ kéà kà ná ɔ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ à dyí tɛ̀mɛ̀ìn nyɛ̀. Ɔ jǔ ké nyɔ ɖò dyi ɖɛ ɖò dyí sɔ́, ké ɔ dyi nɔ́ɔ̀ ɓɛ́ ɔ ké nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɛ̀ náún-po-wùɖù gbo ɖùǔ tò ní, nìí, ɔ muɛ dyɛ̀ hwìɖǐi poìn kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ nì ɔ nàǐn ɖé ɖɛ nìà kɛ múɛ, kɛɛ mɛ̀nɛ̌-kèǐn, ɔ nì ɔ mìɔùn nììn mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ nyuɛń.

Ɔ jǔ ké Báɓòɔ̀ dyi ɖɛ à ɓéɖé à ké nyuɛ mɔɔ ɖɛ à se ɓéɖé à ké nyuɛɛ jè cɛ̃ wáɖáá ní, nìí, à dyuò ɖɛ mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɖé ɖɛ nìà kɛ múɛɛ ní. Kɛɛ wɛ̃́ɛ́ kɛɛ, gbɔ-po-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ vò dyí mìɔ ɖé à fɛ̀ɛ̀ mú, ké à gã wa nyɔ ɓě à mɔ́ nyuɛ dyiɛ, kɛbì wa mɛ mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ mɔɔ wa mɛ se ɔ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ kɛ. Xwɛ̌ nyɔ ɖò ɓɛ́ìn dɛ̀ ɔ mɔ́ cĩ́ɛ dyiɛ kè kũ̀à ɔ mɔ́ nyuɛ dyiɛ ɔ kè kà ɔ ké ɔ wíɖíɔ̀ peɖeɛ nyuɛɛ jè dyuòɛ̀ nyuɛ kɛ́?

► Ɔ jǔ ké Zùùɔ̀ se ɖɛ kɔ̃̀ jè se ɖé Báɓòɔ̀ mú céè, ɓɛ́ nyɔ ɖò mɔ́ nyuɛ dyiɛɛ ɔ dyí tɛ̀mɛ̀ìn ní, nìí, xwɛ̌ ɔ ɓɛ́ìn dyí dyuòɛ̀ nyuɛ kà ɓɛ́ ɖɛ ɔ poà gbɔɛɛ mɔ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ kɛ́?

Nyɔ ɖíɛ́ ɓě dèɛ̀ hwòɖǒ kɔ̃ kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mu wa Zùǔn-ɖɛ̀ ɓě dyí tɛ̀mɛ̀ìn ɖé wa nyuu-ɖɛ̀ ɓě mú, ké wa se wa mìɔùn nììn hwòɖǒ-xwíníín-hwòɖò-dyùàɔ̀ gbɔ-po-ɖɛ̀ ɓě kíɖíí síɛ mɔ́ kɛ. Ɔ jèɛɛ, wa tè fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ ɓě se jǎà kɛɛ mú, ké wa poɛ̀n hwìɖǐi kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mu wa hwìè da zàìn ɖé wa jǎà-po-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ mú kɛ. Ti ɖíɛ́ ɓě ní wa diè Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyi ɓɛ́ ɔ ké wa dyí-tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ ɖò nyí kà ɓɛ́ ɖɛ wa mɔ́à nyuɛ dyiɛɛ mɔ̀ ɔ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ kɛ. Mɔɔ ti ɖíɛ́ ɓě ní wa mɔ́ Báɓò vɔ́sì ɖò dyi ké wa kpaìn waà hwòɖǒ-kpɔ̃-ɖɛ̀ɔ̀ gboi.

Jɔ̃́ɔ́ Wɛ́sèɖè tò náún-po-wùɖù ɖíɛ́ ɓě ɓá kà nyɔ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ dyí dyuòɛ̀ nyuɛɛ jè dyíɛ. Ɔ ɖá ɖɛ mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɓó à bììɛɛ mɔ̀ ɖɛ céèà ɖé Báɓòɔ̀ mú kà ɓɛ́ à mɛ ɓɔ́ kɛɛ ɖò ɓéɖéɛ kè kà ɓɛ́ à mɛ nyu ɖɛ mɔ̀ ɖɛ sɛ́ɖɛ́ìn dyíɛ teeɛ. Ɔ jèɛɛ, hwɛ̀ ɓɛ́ à ké ɖɛ jɛ́ɛ́ ɖò gbɔ poɛɛ, à mɛ dyuòɛ̀ dyí kà ɓɛ́ ɖɛ à mɔ́à nyuɛ dyiɛɛ seɛ nyuɛ ɓɛ́ìn ɓɛ́ à ké nàmàǔn mú ɓùɖùìn, ké ɔ muɛ nyuùn ɓɛ́ à ké ɖɛ mɔ̀ ɖɛ sɛ́ɖɛ́ìn dyí mìɔ kɛɛ nyu kɛ.

À dyi ɖɛ ɓě ɖǎ nyɔǔn ɓě gbo kpá ɖòɛ dya gmɔ̀ ní, nìí, à dyuò ɖɛ ɓě mɔ̀ zùǔn-ɖɛ̀, ké wa ɓɛ́ìn à gbo kpáa kɛ kè ɔ nyɔ ɓě mɔ̀ nàdǐ-ɖɛ̀ ɓó à bììɛɛ dyí. Ɖé zùǔn wɛ̃ɛ, ɖɛ ɖíɛ́ ɓě nì ɓó ké wa mɔ̀ nàdǐ-ɖɛ̀ ɓó nyɔ séín bìì, ké ɖíɛ́ ɓě mɔ̀ nàdǐ-ɖɛ̀ ɓó nyɔ ɖíɛ́ ɓě bìì, kɛɛ ɔ se ɓó nyɔ séín bìì. À mɛ nyu à mìɔùn bìì ɖɛ ɓě ɓɛ́ìn à gbo kpáa ɓɛ́ à ké dyi ku ɖé zùǔn wɛ̃, ɔ jǔ ké à dyi wa xwa ɓɛ́ìn ní, ké à ní ɖá ɓɛ́ à ké ɖɛ ɓě ɓɛ́ìn à mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ kɔ̃ dyàà kɛɛ ɖò sɔ̃ún po. (1 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 10:12-13).

Ké ɖeɛɛ, à ɓɛ́ìn ɖɛ kéɛ nyu ɓɛ́ à ké ɖɛín-ɖɛ̀ nyuɛɛ dyí dyuòɛ̀ dyììn ɖé ɖɛ ɓě ɖǎ kpá kĩ́ín ɓɛ́ à ɖǎ dyéɛ kè dyììn ɖé nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɛ̀ náún-po-wùɖù mú.

Gèɖèpɔ́ɔ̀ ní tɛ̀mɛ̀ìn ɔ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ nyɔ dyí dyììn ɖé nyɔ ɖɛ jɛ́ɛ́ ɖò dyí-tɛ̀mɛ̀ìn-tɛ̀mɛ̀ìn mú pū. Ɔ mɔ́ ɓɛ́ à ké à fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒɔ̀ kũ̀à mú nyùìn ɖé zùǔn, nìí, ɓɛ́ à ké ɖɛ ɓě mɔ̀ ɔ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ kɛɛ múin gmɔìn nɔ̀mɔ̀ dyíin, hwɛ̀ ɓɛ́ à ké wa nyu. Ti ɖíɛ́ ɓě ní, Zùù Hwɛ̀ǐn-hwɛ̀ǐnɔ̀ gmɔ̀ à nììn dyí, ké à seɛ jè dyuò dyɛ mɔ̀ùn. Ɖé ɖɛ ɓáún-ɓáún ɓě ɓɛ́ à mɔ́ nyuɛ dyiɛ múɛɛ, à mɛ ɓɔ́ɔ hwòɖǒ kɔ̃ dèɛ̀ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ kéɛ jè à dyí tɛ̀mɛ̀ìn wɛ̃́ɛ́, kɛɛ à mɛ ɓaà ɓó fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ kè ɖɛ-múin-wɔ̃́-wɔ̃́ jè.

Nyɔ ɓě mɔ́ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ kéà wa hwìè da zàìn wɛ̃́ɛ́ hwɛ̀ ɓɛ́ wa kéà ɖɛ wa mɔ́ nyuɛ dyiɛ nyuɛɛ, ti ɖíɛ́ ɓě ní wa tò nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɛ̀ náún-po-wùɖù gbo ɖùǔ. (Nɔ́ɔ́ 12:15). Ti ɖíɛ́ ɓě ní wa kpá dyoɖoún, ɔ jǔ ké nyɔ ɓě dyi wa dyi diè ɓá ɖɛ wa ɖǎà gbɔ poɛɛ jè dyí ní. Ɔ ɖǎ ná nìǐn, wa ɓúáìn wa mìɔùn dyí, ké wa se nyɔ ɖòɛ̀ wuɖu ɖùǔ gbo tòɛ̀ mɔ́.

► Ɖɛ-cɛ̃́-nyɔ̀ ɖò mɛ zà 1 Píɖɛ̀ 5:5-6 wuɖuún ɓɛ́ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɔ̀ ké ɔ gbo ɖùǔ tò.

Nyɔ ɖò mɛ ɓɔ́ɔ cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ wùɖù ɔ gbo gàná cá ɓá ɖɛ ɔ mɔ́ nyuɛ dyiɛɛ jè dyíɛ, ɔ sèìn dyɛ ɖé hwìè kà kò ɖò ɓɛ́ à mɔ̀ùn se dyí dyuòɛɛ mú hwɛ̀. Nyɔ ɖò dyiɛ náa cɛ̃ín, nìí, ɔ mu mú kàmàǔn mìɔ ɓɛ́ ɔ ké nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓěɛ̀ náún-po-wùɖù mɔɔ wa nììn fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ dyi kpɔ̃. Ɖɛ mɔ̀ ɖɛ sɛ́ɖɛ́ìn dyí ɓɛ́ ɔ mɛ cɛ̃ɛ mɔ̀, kà ɔ mɔ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ké ɔ gbo kpá, nìí, ɓɛ́ ɔ ké ɖɛ mɔ̀ ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin nyɛɛ gbɔ poɛ ɓɛ́ìn nyɛ.

Ɓó náún-po-wùɖù ɓě ɓɛ́ Wɛ́sèɖè tòà kɛ wáún wɛ̃ɛ, m̀ mɛ gmɔ̀ ɖɛ ɓě nìà kɛ dya ɖekè, ɔ jǔ ké m̀ dyi m̀ mìɔùn nììn fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ hwìɖǐi poɛ̌n nì níɛ:

1. Kà Báɓòɔ̀ ɖá ḿ mɛ nyuɛ kɛɛ, kǎà ḿ nìà nyuɛń nyɛ̀ɛ̀? Gèɖèpɔ́ɔ̀ se mɔ́ ɓɛ́ à ké ɔ wuɖuɔ̀ mú jaɖa.

2. Ḿ nìɛ̀ nyuɛń ɖé Gèɖèpɔ́ɔ̀ bìì cĩ́-cĩ́ múù? Báɓòɔ̀ zàìn à ɖɛ ɓě mɔ̀ ɖɛ kpa ɖɛ ɖé Gèɖèpɔ́ɔ̀ gboɛɛ da. Ɖɛ kpa ɖɛ ɓɛ́ m̀ poà gbɔɛɛ ɖéɛ̀ nì mu nyuùn kĩ́ínǹ?

3. Ɖɛ ḿ poà gbɔɛɛ mɔ̀ ɖɛ jɛ́ɛ́ ḿ mɔ́à nyuɛ dyiɛɛ̀? M̀ mɛ ɓɛ́ìn kpé ɓɛ́ m̀ kéɛ dyé kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɖǎ ma m̀ ti dyéɛ̀n gbɔ dè see ɓó nì gbɔ-po-ɖɛ̀ɔ̀ jè kɛ.

4. Ɖɛ ḿ poà gbɔ kɛɛ, fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ ɖò nìɛ̀ múù? Ti ɖíɛ́ ɓě ní Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyuɛ ké m̀ nyu ɖɛ ɓɛ́ mɔ̀ùn ɖáìn fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ ɖò se mú nìɛ. Kɛɛ Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyiɛ náa nyuín, nìí, ɔ mu xwíníín kɔ̃̀ jè ɔ nyuà náa kɛɛ m̀ dyí tɛ̀mɛ̀ìn. Ɓɔ́ xwíníín kɔ̃̀ jè Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyu ɖɛ ɖòɛɛ kɔ̃ín poɛ̀n, ɓɛ́ m̀ kéɛ hwìɖǐi poìn kà ɓɛ́ m̀ nì Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ nyuɛń nyɛ.

5. Ɖɛ ḿ nìà nyuɛń nyɛɛ mɔ̀ Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ɛ̀ kpeɖeè? Ɓɔ́ɔ hwìɖǐi poɛ̀n kà ɓɛ́ ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin mìɔ ɓó m̀ bìì jèɛɛ, m̀ ké ɖɛ se Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwìɖǐi dèɛɛ nyu kɛ.

6. Ɔ tò nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě mú-ɖɛ̀ɓɛ̀-ɖɛ̀ɓɛ̀ kà m̀ ɖɛ̀ɓɛ̀à m̀ mìɔùn múɛɛ jìì? Nyɔ mìɔùn dyí-ɓúáìn-ɓúáìn ɓɛ́ìn nì dyí-sɛ́ɖɛ́ì-zàà wɔ̃-po-hwìèɔ̀ dyí zàìn.

7. Ɔ mu ḿ ɖɛín-ɖɛ̀ ɖò dyí nyuùn jɛ́ɛ́ cáà? Ɔ jǔ ké nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě mɔ̀ùn dyi kpeɖe ɓě m̀ nìà nyuɛń nyɛɛ ɖò nyu ní ɖé? Ɔ mu ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin jǔùn ɓó wa bììe?

8. Gèɖèpɔ́ɔ̀-nyɔ̀ ɖò po ḿ náún ɓá ní gbɔ-po-ɖɛ̀ɔ̀ jè dyíì? À séín dyuò ɓǎto ɓě ɓɛ́ wa ɓɛ́ìn à wuɖu gbo wɔ̃́ìn nyɛɛ dyi mɔ́ɔ, kɛɛ ɖɛ́ nyɔ ɓě ɓɛ́ à dè hwòɖǒ kɔ̃ kà ɓɛ́ wa mɔ̀ zùǔn-nyɔ̀ ɓě, ké wa fɔ̀nɔ̀ hwòɖǒɛɛ ɓɛ́ìn cɛ̃ɛ ɓá nì gbɔ-po-ɖɛ̀ɔ̀ jè dyíɛ́?

Ɔ jǔ ké ɖɛ mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɓó à bììɛɛ jè dyi à hwìɖǐi kpèìn ní, nìí, ɔ ɓɛ́ìn kpé ɓɛ́ ɔ ké ɔ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ à dyí tɛ̀mɛ̀ìn wáɖáá cá. Ínjà ɖò mɔɔ dyí-tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ mɔɔ cu-gbɔ̀ nì wãuún ɖò ɖǎ nyɔ ɓě ɖɛ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ ɓɛ́ wa ké nyuɛɛ wa dyí tɛ̀mɛ̀ìn ɖé ti sùà mú. Ti ɖíɛ́ ɓě ní Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓɛ́ìn à ɖɛ ɓě nyɛ́nɛ́ín ɖáìn ɖé à hwòɖǒ dyùàɔ̀ mú, ké m̀ seɛ se poɛ ɓɛ́ìn. Kɛɛ ɔ jǔ ké m̀ se wuɖu jɛ́ɛ́ ɖò sɔ̀ìn ɖé Gèɖèpɔ́ɔ̀ gboɛɛ wɔ̃́ ní, nìí, m̀ ɓéɖé ɓɛ́ m̀ ké jǎà-ɖɛ̀ ɓě ɓɛ́ nyɔ ɓě cɛ̃ m̀ gboɛɛ kíɖíí sí, ɓɛ́ m̀ ké ɖɛ mɔ̀ ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin nyɛɛ gbɔ po. Ɓɔ́ fòɛ̀n ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ké m̀ dyí-tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ jɛ́ɛ́ ɖò nyí ɖé ɖɛ séín m̀ po gbɔɛɛ mú hwɛ̀ ɓɛ́ m̀ kéɛ nyu. Ɔ jǔ ké m̀ dyi ɓaà, ké m̀ dyi ɖɛɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ zɔ̀ìn ní, nìí, ɔ mu m̀ nàìn ɖéɛ nyu-nyu mú.

Pɔ́ɔ̀ céèɛ̀ ɖéɛ Wóɖómà 12:1-2 mú, ké ɔ ɖá,

Ɔ jèɛɛ, ɖíí ɓě, ɓó Gèɖèpɔ́ɔ̀ wìì ɓɛ́ ɔ ɓéɖéà ɓó nyɔ gboɛ jèɛɛ, ḿ nì ɓě ɓaàǔn, ɓɛ́ ɓě ké ɓěɛ̀ kpóɖó-dyùàɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ xwáɖáún zàìn, ɓɛ́ ɓěɛ̀ fɛ̀ɛ̀ɔ̀ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyíí-ɖɛ̀ jǔ kánáá pū, ɓɛ́ ɔ ké se kɛɛ ɖò ɓéɖé, ɓɛ́ ɔ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwìɖǐi dè. Ɖɛ nìà kɛɛ, ɔ mɔ̀ ɓiè-ɓiè ɓɛ́ ɓě mɔ̀à nyɔ ɓéɖéà hwìɖǐi-poìn-hwòɖò-dyùà kɛɛ ké nyuɛ. Ɓěǐn ɖá ɓɛ́ ɓěɛ̀ kpeɖe ké dyí zàìn, ɓɛ́ ɔ ké nì kà ɓóɖó-kpàà nyɔ ɓěɛ̀ kpeɖe nìà kɛ. Kɛɛ ɓě mɛ wɔ̃́ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ kéɛ nyu, ɓɛ́ ɓěɛ̀ hwìɖǐi-poìn-poìnɔ̀ ké ɖɛ ɖìè jǔ, ɓɛ́ ɓěɛ̀ kpeɖe ké gbo zĩàìn gàná cá. Nìí, ɓě mu ɖɛ ɓě ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ jɛ́ɛ́ kɛɛ dyí dyuòùn, ɓɛ́ ɓě ké ɖɛ mɔ̀ ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin kè ɖɛ dè Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwìɖǐi ɔ kè ɖɛ mɔ̀ ɖɛ sɛ́ɖɛ́ìn dyí jɛ́ɛ́ cáa dyí dyuò.

Vɔ́sì nìà kɛ tɛ̀mɛ̀ìn à nììn dyí kà ɓɛ́ nyɔ ɖòɛ̀ zùǔn-fɛ̀ɛ̀ɔ̀ kpá ɔ gbo ɖé ɔ gbɔ-po-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ mú kɛ. Nyɔ ɖò dyi Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ dyí dyuòɛ̀ mɔ́ ní, ɔ mɛ ɖú ti dyí ɓɛ́ ɔ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyi diè hwòɖǒɛ̀-ɖé-hwɛ̀-kà. Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ kò ɓó ɓóɖó-kpàà nyɔ ɓěɔ̀ nììn mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɓě gbo, sepóɛɖé ɔ mɔ̀ùn "se ɓóɖó-kpàà nyɔ" jè. Sepóɛɖé ɔ ɖǎ gbo zĩàìn, ké ɔ nìǎ ɖɛ hwìɖǐi poɛ̌n ɖé "hwòɖǒ-dyùà ɖìè” ɖò mú.

Nyɔǔn-dyùɛ̀ hwòɖǒ-xwíníín-hwòɖò-dyùàɔ̀ mɔ̀ nyɔ zàìn hwìè ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ ɓɛ́ à ké kpaa à da. Ɔ jǔ ké nyɔ ɖò dyi Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyi diè ɓá ɖɛ ɔ mɔ́ nyuɛ dyiɛɛ jè dyí, ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyi ɔ dyí-sɛ́ɖɛ́ìn-hwìèɔ̀ da zàìn, hwɛ̀ ké ɔ dyiɛ hwìɖǐi poìn kɛbì ɔ mɛ nyuɛ náa mɔɔ ɔ mɛ ɓɔ́ɔ náa nyuɛ ní, nìí, hwòɖǒ kpèìn nyɔ nì náa kɔ̃in. Kɛɛ nyɔ mɔ̀ nyɔ dièà Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyi, ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ zàìn ɔ hwìè da kà Báɓòɔ̀ nyuà cɛ̃ɛ kɛ, ké ɔ nyuà Bounɓoɔ̀ wuɖu jɛ́ɛ́ ɖé ɖɛ-hwòɖǒ-kpɔ̃-kpɔ̃ múɛɛ, ɔ se ɖɛ mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ kɛɛ xwa bĩɛ ɓɛ́ìn.

► Ɓě mɛ dèìn kà nyɔ ké Wɛ́sèɖèɛ̀ jǎà-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ ɖíɛ́ ɓě nyuɛ nyuɛɛ jè dɔ́ɔ́ kɔ̃in. Dɔ́ɔ́-kɔ̃in-dèìn-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ ɖíɛ́ ɓě ɓɛ́ìn nì ɓǎto ɓɛ́ m̀ mɔ́ ti wè gbo nyuɛ dyiɛ mɔɔ ɖɛ ɓě ɓá nyɔ kũ̀à nyí jè dyíɛ mɔɔ (nyɔ ɓɛ́ nyɔ ɖò kpɔ̃ ɓeeín nyɛɛ jè jǔɛ (ɔ jǔ ké wa séè dyi kpɔ̃ìn ke ní). Ɖɛ mɛ mɔ̀ ɓěɛ̀ hìɖì-kpàɔ̀ kɛɛ mɔ̀ dyi-diè-ɖɛ̀ nìà kɛ: Ɖɛ́ muɛ nyuùn ɓɛ́ ḿ ké mú-hwɛ̀-fɛ̀ɛ̀ cĩ́ kè ɓɛ́ ḿ ké ɖɛ mɔ̀ ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin mìɔ kɛɛ nyu kɛ́?

► Nyɔ ɖíɛ́ ɓě se mɔ́ ɓɛ́ nyɔ ɖò kéɛ dyí dyuò kà wa mɔ̀ Kɛ́ɖɛ́ì-ɖeín-nà-nyɔ̀ kɛ, ɔ jǔ ké wa dyi nyɔ ɖíɛ́ ɓě hwìɛ̀ nì mɔɔ wa dyi dà ɖíɛ́ ɓě nì níɛ. Ɔ dyí-tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ ɖíɛ́ ɓě kɛ̀.

► Dɔ́ɔ́-kɔ̃in-dèìn-ɖɛ̀ ɖíɛ́ ɓě ɖe:

• Ɖɛ m̀ poɛ̀n hwìɖǐi kà ɓɛ́ ɔ sɛ́ɖɛ́ìn dyí ɖé zaa-wɔ̃-po-po múɛ

• Ɔ mɔ̀ ɖɛ gbà ɓɛ́ m̀ ké se m̀ nììn wùɖù-tì fòìn nyɛ.

• Ɔ mɔ̀ ɖɛ gbà ɓɛ́ m̀ ké ɖɛ nì m̀ hwòɖǒ bũ̌ɛɛ hwòɖǒ kɔ̃ dè mìɔ kɛ.

À Ɓǎ, mɔ̀ nìà ɖé dyɔún wɛ̃,

Ḿ po m̀ zùo kà ɓɛ́ nì po ɖɛín-ɖɛ̀ gbɔ tee ɓó ḿ bììɛ. Ḿ dyuòɛ̀ kà nì gmɔ̀ ní nà-ɓò dyí mìɔ ké ɔ zi ɔ nyɔ ɓě ní dyéɖé dyéɛɛ dyí kɛ.

Kpá ḿ gbo ɓɛ́ ḿ ké m̀ bũ̌in xwɛ̃́ìn ɖé ɓaà-ɓaà mú kánáá pū. Kpá ḿ gbo ɓɛ́ ḿ ké ɓó jǎà ɓɛ́ m̀ ɖǎà ḿ dyí tɛ̀mɛ̀ìn nyɛɛ gboi kpɔ̃.

Nyuɛ ɓɛ́ ḿ ké dyí sɛ́ɖɛ́ìn, ɓɛ́ ḿ ké ɖɛ ɓě mɔ̀ ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin ɓɛ́ wa ɓɛ́ìn nì nyɛ́nɛ́ɔ̀ dya dèɛ̀ kɛɛ nyu.

Nyuɛ ɓɛ́ ní hwìɖǐi-poìn-ɖɛ̀ ɓě ké wáɖáá nì, nìí, ɓɛ́ wa kéɛ nyu ɓɛ́ ḿ ké ɖɛ ɓě mɔ̀ nì mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ kɛɛ nyu. Zĩ̀ìn ḿ dyí dyììn ɖé nyɔ-náún-po-nyɔ̀ ɓě ɓɛ́ m̀ ɖǎà ɖé ní fɛ̀ɛ̀ mú dyà kɛɛ mú.

Ḿ mɔ́ ɓɛ́ ḿ ké m̀ hwòɖǒ kɔ̃ dè ɖé ní gbɔ-po-ɖɛ̀ séín mú. Ḿ mɔ́ ɓɛ́ ḿ ké ɖɛ mɔ̀ nì mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ kɛɛ kíɖíí sí, ɓɛ́ ḿ ké nì wuɖu nyu hwòɖǒɛ̀-ɖé-hwɛ̀-kà.

Ḿ po m̀ zùo ɓɛ́ m̀ ké ɖɛín-ɖɛ̀ dyí sɔ́ ɓó ḿ bììɛɛ jè.

Kǎà ɔ mɛ nì

(1) Cɛ̃́ Nɔ́ɔ́ 3:1-12. Céè ɖɛ ɖò ɓá náún-po-wùɖù ɓě kè nyuu-ɖɛ̀ ɓě ɔ kè kpeɖe ɓě kɔ̃̀ jè vɔ́sì ɓěɛ̀ cɛ̃à kɛɛ jè dyí. Céèɛ̀ ɖɛ m̀ miɔ-kpo ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ m̀ ké kpeɖe ɓě nìà kɛ ɓéɖéɛɛ jè. (M̀ mɛ céè wa céè-ɖɛ̀-mì dyúáɖò mɔɔ sɔ̃́ kɔ̃ nyɛ̀nɛ̀ɛ̀)

(2) Gmɔìn Jĩ́ìn 4:13-17 múin. Ɔ mɛ nì m̀ hwìɖǐi kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓéɖé ɖɛ séín kpé kɔ̃in nyɛ. Ɖɛ gbàɔ̀ nyɛ́, mɔ̀à “nyɔ mìɔùn dyí-ɓúáìn-ɓúáìn”, ɓɛ́ vɔ́sì 16 cɛ̃à jè kɛ́? Céè wuɖu-dɔ̃̀ǐn gbɛ̀ǐ-gbɛ̀ǐ ɓá ɖɛ vɔ́sì ɓěɛ̀ cɛ̃ à gbo ɓá ɖɛ páún po jè dyí ɓó ɖé dyúa jèɛɛ jè kɛ.

(3) Céè wuɖu-dɔ̃̀ǐn goun wè ɓá kà ɓaà-ɓaà kè ɖɛ-gbɔ-po-po nyu hwɔìn nyɛɛ jè dyí. Jǔ dyi-diè-ɖɛ̀ ɓěɛ̀ gɔ̃̌:

• Ɖɛ́ kɔ̃̀ jè ɔ kpa ɖɛ ɓɛ́ à kéà ɓaà ɔ jǔ ké à dyi ɖɛ ɖò gbɔ poɛ mɔ́ níɛ́?

• Ɖɛ́ mɔ̀ ɖɛ-xwa-bĩ-bĩ ɖíɛ́ ɓě à kɔ̃̀ ɓɛ́ à ké dyi ɓàɖàìn ɖé à ɓaà-ɓaà kè à ɖɛ-gbɔ-po-po mú kɛ́?